ایران و چین امریکا را به بازی گرفتند

ایران در حالی با خونسردی تمام بر حجم مراوده های تجاری خود با کشورهای همسایه می افزاید که هنوز دو ماه از به آب و آتش زدن غربی ها برای تحریم ایران و گرفتار کردن این کشور به انزوایی مهلک نگذشته است

از آغاز دور جدیدی از تحریم‌ها علیه ایران قریب به دو ماه می‌گذرد. اندک اندک غربی‌ها باید به ثمر نشستن میوه درخت خود کاشته را به نظاره بنشینند. از همان نخستین روزهای تلاش باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده برای تصویب تحریم‌هایی به قول امریکایی‌ها کمرشکن و فلج کننده، تحلیل‌گران به این خوش‌باوری امریکایی‌ها به دیده تردید نگاه کردند. تحریم‌های ایران در غرب جدی گرفته شده است اما در شرق همگان از غیبت کمپانی‌های غربی استفاده می‌کنند. تحریم‌های یک‌جانبه ایالات متحده و اتحادیه اروپا در حقیقت حکم آب در هاون کوبیدن را دارد. در این میان سایت آمریکایی "رقابت برای مهار ایران" در تازه‌ترین نگاه خود به پرونده تحریم‌ها علیه ایران به خبر درج شده در رسانه‌های ایرانی اشاره کرده و با پررنگ کردن آن می‌نویسد:

وزیر راه و ترابری چین امروز به تهران می‌رود تا قراردادی به ارزش ۲ میلیارد دلار با ایرانی‌ها امضا کند. بر اساس این قرارداد چینی‌ها به تجهیز سیستم ترابری ایران در حوزه قطارهای بین شهری می‌پردازند و در نهایت این گسترش و توسعه راه‌ها می‌تواند ایران را به سوریه و عراق از طریق مرز زمینی متصل کند.

ایران هر روز بر حجم همکاری‌های خود با همسایگان می‌افزاید. رابطه ایران با تاجیکستان و تبدیل شدن تهران به مسیری ترانزیت میان کشورهای آسیایی با افغانستان اندک اندک بر حجم نفوذ این کشور بر منطقه آسیا و خاورمیانه می‌افزاید. روز به روز تهران بیش از پیش در مسیر نزدیکی به کشورهای آسیایی قرار می‌گیرد و همین مساله همگان را به وحشت از راه افتادن ناتو آسیایی در منطقه با ریاست ایران انداخته است. آسیایی‌ها پس از چندین دهه سکوت در برابر کشورهای غربی با قدرت اقتصادی در مقابل افول اقتصادی غرب ایستاده‌اند و خود را برای قدعلم کردن در برابر ارباب قدیمی مهیا می‌کنند.

نیکولاس سوآنستورم که ریاست میز آسیای میانه دانشگاه هاپکینگز را عهده‌دار است در این خصوص می‌گوید: «امضای این توافقنامه همکاری میان ایران و چین تنها از بعد اقتصادی حائز اهمیت نیست. این مساله در این فضای حاکم بر رابطه میان غرب – ایران رنگ و بوی سیاسی هم دارد. چینی‌ها می‌خواهند با این حرکات مارپیچ اقتصادی به اروپایی‌ها بفهمانند که شما می‌توانید با نام تحریم حتی بندرگاه‌های ما را هم ببندید اما در خاک ایران نمی‌توانید مانع از سرمایه‌گذاری ما شوید. ایران با احداث خطوط راه آهن میان این کشور و سوریه و عراق در حقیقت همسایگان را به خود نزدیک‌تر می‌کند.»

ایران در حالی با خونسردی تمام بر حجم مراوده‌های تجاری خود با کشورهای همسایه می‌افزاید که هنوز دو ماه از به آب و آتش زدن غربی‌ها برای تحریم ایران و گرفتار کردن این کشور به انزوایی مهلک نگذشته است. ایالات متحده پس از آن که تحت فشارهای چین و روسیه متن تحریم‌های رد شده از شورای امنیت را تعدیل کرد دست به دامان متحدان خود در اروپا شد تا تحریم‌های یک‌جانبه‌ای را کلید بزند. اتحادیه اروپا، کانادا و استرالیا در زمره کشورهای اروپایی بودند که به این درخواست واشنگتن پاسخ مثبت دادند. در میان کشورهای آسیایی هم این ژاپن و کره جنوبی بودند که به نشانه تایید سیاست‌های باراک اوباما در قبال ایران ماشه تحریم‌ها را کشیدند. چین نیز در صحن شورای امنیت به چهارمین قطعنامه علیه ایران رای مثبت داد و تاکید کرد که از این تحریم‌ها تبعیت می‌کند. روس‌ها نیز با رای مثبت به قطعنامه چهارم نشان دادند که در تحریم ایران قاطع هستند. البته پکن در میانه موضع‌گیری‌های خود تاکید کرد که تنها از تحریم‌هایی تبعیت می‌کند که از کانال شورای امنیت عبور کرده باشد. بر اساس این موضع‌گیری چینی‌ها قرار نیست به هر ساز امریکایی‌ها برقصند.

سفر وزیر راه و ترابری چین به ایران از هیچ‌کدام از چهارچوب‌های موجود در مفاد قطعنامه چهارم عدول نکرده است. از سوی دیگر همکاری چین با ایران در حوزه راه‌سازی حتی اندک تخطی از تحریم‌های یک‌جانبه کنگره ایالات متحده و اتحادیه اروپا هم نیست. چینی‌ها در یک ماه اخیر حرکات دیپلماتیکی از خود نشان داده‌اند که اثبات می‌کند پکن شاید به زبان به تحریم‌ها آری گفته باشد اما در حقیقت به ایالات متحده و غرب اجازه نمی‌دهد که در جزئیات روابط دیپلماتیک پکن – تهران دخالت کنند. هند نیز به تازگی پا جای پای چینی‌ها گذاشته است. هندی‌ها نیز از غیبت کمپانی‌های غربی استفاده می‌کنند و به دنبال افزایش نفوذ اقتصادی خود در ایران هستند. از روزی که دور جدیدی از تحریم‌ها علیه ایران به تصویب رسید چینی‌ها دست به دیپلماسی اقتصادی در مقابل ایران زدند. به عنوان نمونه ماه گذشته بود که چین از همکاری با ایران در حوزه نفت و انرژی خبر داد.

از سال ۲۰۰۴ تا‌کنون تمامی قراردادهای منعقد شده با ایران در حوزه انرژی توسط کشورهایی به غیر از غربی‌ها به امضا رسیده است. قریب به شش سال است که طرف معامله ایران در این حوزه آسیایی‌ها و رهبران کشورهای امریکای لاتین هستند. البته چین در میان این کشورها سکوی نخست را به خود اختصاص داده است. پیش‌بینی می‌شود که در چند ماه آتی هم چینی‌ها باز در معادلات انرژی بیشتری با ایران وارد بازی شوند. دخالت چین در معامله‌های ایرانی در حوزه انرژی در حقیقت در تناقض کامل با تحریم‌های مدنظر ایالات متحده و غرب است. چین با تخطی از مفاد تحریم‌های بین‌المللی در حوزه انرژی به امریکایی‌ها می‌فهماند که شاید پکن در تقابل مستقیم با واشنگتن قرار نگیرد اما دلیلی هم برای گوش دادن به فرامین آقایان نشسته در کاخ سفید نمی‌بیند.

در حالی که رسانه‌های غربی اندک توجهی به خبر دخالت چین در حوزه راه و ترابری در ایران نکردند، رسانه‌های شرقی به این موضوع پرداخته و حتی آن را بزرگنمایی هم کردند. روزنامه ایندین پرس چاپ دهلی نو با انتشار این خبر نوشت: ایالات متحده عزم خود را برای انزوای ایران جمع کرده است و این در حالی‌ست که چین هر روز بر نفوذ در ایران می‌افزاید. ایران تبدیل به سکوی پرتاب چین به قله معادلات تجاری جهانی شده است. چین با کمک به بهبود اوضاع راه‌ها در ایران در حقیقت همان نقشی را بازی می‌کند که روسیه یک قرن پیش در منطقه بازی کرد.

این سایت امریکایی در ادامه می‌نویسد: از منظر ایران جدال میان چین و امریکا بر سر این کشور جالب و دیدنی است. در حقیقت واشنگتن دوستان قدیمی تهران را به این کشور نزدیک می‌کند بی‌آن که از ایران بهایی دریافت کرده باشد. ایران با حرکت‌های ناشیانه امریکایی‌ها در اعمال چندمین دور از تحریم‌ها در حقیقت به صدر اخبار بین‌المللی بازگشته است. امریکایی‌ها در حقیقت به راحتی چند گزینه پیش‌ روی ایران قرار دادند. در غیاب امریکا و دولت‌های غربی این شرقی‌ها هستند که یک به یک دستان خود را برای رقص دیپلماتیک با ایران دراز می‌کنند.

در حال حاضر دستگاه دیپلماسی ایران بر رونق اقتصادی با کشورهای آسیایی مانند ترکیه، عراق، سوریه و ترکمنستان متمرکز شده است. کشورهای ْآسیایی نه تنها در بعد اقتصادی به چشم ایرانی‌ها آمده‌اند بلکه به گواه مدارک دانشگاهی از قریب به سه سال پیش بر موج اعزام دانشجوهای ایرانی به کشورهایی مانند چین، هند و مالزی هم افزوده شده است.

مترجم : سارا قاسمی