گزارش خبری در تلویزیون

در میان ژانرهای گوناگون خبری ,گزارش نویسی و گزارش تصویری جایگاه و اهمیت ویژ ه ای دارد و از جذابیت ها و پتانسیل خوبی برای جذب مخاطب و برنامه سازی برخوردار است

در میان ژانرهای گوناگون خبری ،گزارش نویسی و گزارش تصویری جایگاه و اهمیت ویژ ه ای دارد و از جذابیت ها و پتانسیل خوبی برای جذب مخاطب و برنامه سازی برخوردار است .

گزارش نویسی در مطبوعات قطعا یکی از مهارتهای حرفه ای روزنامه نگاری محسوب می شود که به تشریح خبر و تبیین واقعیت می پردازد و اطلاعات بسیط و کافی را در ساختاری داستانی و روایتی که دارای کشش وجاذبه است به مخاطبانش ارائه می دهد .

گزارش خبری دارای کارکردهای مختلف است یکی تشریح و توضیح خبر کوتاه ،دوم تبیین و تفهیم یک طرح و برنامه ملی که نیازمند اطلاع رسانی عمومی و مشارکت مردم باشد و سوم فرهنگ سازی و تغییر الگوی رفتاری خاص. گزارش خبری به همین دلیل مورد توجه خوانندگان یا بینندگان رسانه های گروهی قرار می گیرد. در این میان گزارش تلویزیونی جایگاه مهم و چند رسانه ای دارد و شاید کمتر مورد توجه تحلیل گران رسانه ای در مطبوعات قرار گرفته است .

گزارش تصویری به دلیل امکانات رسانه ای بیشتر مثل تصویر ، صدا و نور،آهنگ و موسیقی و قابلیت دیداری از امکان اثر گذاری بیشتری بر مخاطب و شکل دهی افکار عمومی بر خوردار است و اتفاقا در موقعیت های حساس اجتماعی- سیاسی از این نوع مصاحبه و گزارش ها بیشتر استفاده می شودهمه ما شاهد انواع متنوع و فراوانی از مصاحبه های مردمی و گزارش تلویزونی در مواقع انتخابات یا مناسبتهای ملی – مذهبی و یا انجام یک طرح ملی در جامعه بودیم که البته بسیاری از آنها به دلایل برون رسانه ای و چالش های ساختاری ،غالبی یکسان و کلیشه ای به خود می گیرند و چه بسا اثر گذاری خود را از دست می دهند فرضا در مورد انگیزه شرکت در انتخابات و یا تظاهرات با پاسخهای مشابه و کلیشه ای مثل وظیفه ملی و شرعی، مشت محکم به دهان امریکا و امریالیسم جهانی یا به کوری چشم دشمن و امثالهم مواجه می شویم که مصاحبه و گزارش را از ساحت واقعی خود دور می سازد ویکسویه می کند . تکرار چنین شکلی از مصاحبه ها اعتماد مخاطب را به تدریج از بین می برد و گزارش خبری را به تبلیغات خبری بدل می کند . بخش عمد ه ای از بی اعتمادی به رسانه ملی را باید در شیوه غیر علمی مصاحبه ها و گزارش های تلویزیونی از واقعیتهای گوناگون اجتماعی دانست. این مدل مصاحبه صرفا محدود به موضوع و سوژه های مذهبی و سیاسی نمی شود و دامنه گستردگی ما به مسائل عرفی نیز می رسد.

کافی است به مصاحبه و گزارش های خبری سیما درباره روز مادر نگاهی بیاندازید تا به پاسخهای مشابه و کلیشه ای مصاحبه شوندگان پی ببرید.

به هر حال گزارش و مصاحبه خبری در رسانه های دیداری، شنیداری دارای محدودیتها و ویژگیهای خاص خود دست کم به لجاظ حرفه ای است که باعث تمایز آن از شیوه های مصاحبه مطبوعاتی می شود. دوربین و نمایش تصویر مصاحبه شونده ،دامنه وسیع بینندگان مصاحبه و گاهی زنده بودن برنامه عواملی است که مصاحبه تلویزیونی را با دشواری بیشتر ی مواجهه می کند و به خلق فضای ساختگی و نمایشی دامن می زند لذا این شیوه مصاحبه به مهارت بیشتری در مصاحبه کننده نیاز دارد تا بتواند از درون این شرایط غیر طبیعی،مصاحبه ای واقعی و طبیعی بیرون بکشد.

تریبون آزاد برنامه بیست و سی گرچه دارای مشکلات ساختاری و رسانه ای عمیقی است اما تا حدی توانسته کلیشه مصاحبه های تلویزیونی و گزارش مردمی را بشکند و فضای جدید ایجاد کند البته ساختار دموکراتیک مدیریت رسانه ای است که با تعیین دامنه آزادی بیان در رسانه ملی به شکل زیربنایی و محتوایی گزارش و مصاحبه های خبری را مشخص و هدایت می کند.اما به لحاظ ساختار رسانه ای باید به تفاوت تصویر و کلام در گزارش های خبری مکتوب و تلویزیونی توجه داشت. گزارش های خبری تلویزیون به دلیل ماهیت رسانه ای اش مبتنی بر تصویر است و البته شیوه بیان به ویژه در پلاتو نریشن ها اهمیت می یابد.

و البته مدت زمان گزارش خبری تلویزیونی نیز کوتاه و در حد دو نیم دقیقه است و بر خلاصه گویی در عین جامع بودن محتاج است . از سوی دیگر مخاطبان تلویزیون طیف عام تری از مردم را تشکیل می دهد که صرفا به گزارش هایی که منافع آنان را مدنظر قرار می دهد نشان می دهند لذا گزارش های تلویزیونی باید به نیازهای عمومی جامعه و اطلاعات و آگاهی همه گیر پاسخ دهد و به مخاطب شناسی توجه علمی داشته باشد. شاید اگر بخواهیم یکی از جذابترین نمونه های گزارش خبری در تلویزیون را نام ببریم گزارش های پزشکی – بهداشتی خانم دکتر میرسیدی باشد که در عین اینکه به نیازهای واقعی مردم متناسب با زمان و شرایط اجتماعی توجه می کند از زبانی صمیمی، گویا و شفاف در گزارش و مصاحبه های خود استفاده می کند و در نهایت اثرگذاری خوبی برمخاطب دارد. بخشی از گزارش های که در برنامه آن سوی خبرها یا برنامه در شهر نیز پخش می شود به معیارهای علمی گزارش خبری نزدیک می شود اما آنچه همواره مصاحبه و گزارش خبری در تلویزیون را تهدید می کند عدم بی طرفی، جهت دهی افکار عمومی، کلیشه ای و مصنوعی بودن و عدم بهره گیری از مهارت حرفه ای رسانه ای است. اگر به این المانها و جذابیتهای بصری در تولید گزارش و مصاحبه خبری استفاده شود چه بسا این ژانر خبری از یک فیلم یا سریال تلویزیونی نیز جذابتر شود.

سیدرضاصائمی

http://ssaemi.blogfa.com