مهم ترین منابع تامین قند برای سلول های بدن

طعم شیرین غذاهای گوارا و میوه ها چیزی نیست که بتوان به راحتی از لذت چشیدن آن گذشت. اما به دلیل افزایش بیماری هایی مانند دیابت، چاقی، پوسیدگی دندان ها و ...بسیاری از افراد از مصرف …

طعم شیرین غذاهای گوارا و میوه ها چیزی نیست که بتوان به راحتی از لذت چشیدن آن گذشت. اما به دلیل افزایش بیماری هایی مانند دیابت، چاقی، پوسیدگی دندان ها و ...بسیاری از افراد از مصرف شیرینی ها منع شده اند.

به دلیل گستردگی مباحث مربوط به قندها و از آن جا که بررسی ساختار و عملکرد همه آن ها در یک مقاله نمی گنجد. در این مطلب به معرفی قندهای موردنیاز برای تامین انرژی برای تمامی سلول ها و به ویژه سلول های مغزی، بخشی از مونوساکاریدها و دی ساکاریدها از جمله گلوکز، فروکتوز، گالاکتوز و لاکتوز می پردازیم.

به طور کلی قندهای موردنیاز بدن شامل گلوکز، فروکتوز و لاکتوز است. ساکارز قند معمولی است که از ۲ مولکول گلوکز تشکیل شده است و پس از مصرف نیز به گلوکز شکسته می شود. فروکتوز از ۲ قند تشکیل می شود که شامل گالاکتوز و گلوکز است. یعنی این که در صورت مصرف فروکتوز، به گالاکتوز و گلوکز تبدیل می شود.

باید گفت یکی از قندهای ضروری برای بدن، گلوکز است که به عنوان قندخون و مهم ترین منبع تامین انرژی برای کلیه سلول های بدن به خصوص گلبول های قرمز و سلول های مغزی به حساب می آید.

به عبارت دیگر، سلول مغزی تنها می تواند از گلوکز برای تامین انرژی خود استفاده کند. این سلول قادر نیست از ترکیبات دیگر گلوکز بسازد. در حالی که سلول های عضلانی می تواند از ترکیبات دیگری استفاده کند و گلوکز تولید و مصرف کند.

ثابت ماندن میزان قندخون یکی از نکات اساسی در زمینه حفظ سلامت تمام سلول های بدن از جمله سلول های مغز است. قند لاکتوز موجود در شیر، پس از مصرف به گلوکز و گالاکتوز تجزیه می شود و در نهایت از گلوکز به عنوان قند در سلول های مغز و ساختمان آن استفاده می شود.

فروکتوز نیز نوعی قند معمولی است که بیشتر در میوه ها و فرآورده هایی مانند نوشابه و خوراکی هایی که در صنایع غذایی تهیه می شود، وجود دارد.

قندی که در ساخت این موادغذایی استفاده می شود، شربت ذرت است که حاوی درصد بالایی فروکتوز است.

نتایج بررسی اخیر که روی موش ها انجام شد، نشان داد خوراندن فروکتوز به میزان زیاد به موش ها به مدت ۶ هفته باعث کاهش عملکرد مغز آن ها شد.

نتیجه ای که دانشمندان از این مطالعه گرفتند این است که مصرف زیاد فروکتوز یکی از عواملی است که روی عملکرد طبیعی مغز تاثیر سوء می گذارد. متاسفانه خیلی از مواد غذایی که امروزه مصرف می شود، حاوی فروکتوز است و افراط در مصرف آن، احتمال تاثیر سوء بر مغز را افزایش می دهد.

مصرف زیاد میوه در یک وعده، یعنی ورود میزان زیاد فروکتوز به بدن که از آن استفاده نمی شود و اثر سوء می گذارد. بنابراین مصرف میوه ها بین وعده های غذایی و با فاصله زمانی باید انجام گیرد. در مصرف میوه های شیرین و غذاهای فرآوری شده حاوی قند باید تعادل رعایت شود.

بهتر است برای کاهش و مقابله با اثر سوء فروکتوز به مواد غذایی دیگر که حاوی امگا۳ است از جمله ماهی و دانه کتان رو بیاورید.

افراط در مصرف فروکتوز همچنین باعث سندروم متابولیک یعنی افزایش وزن و دیابت می شود. بدن با مقاوم شدن به انسولین در تنظیم قندخون و عملکرد مغز اختلال به وجود می آورد.

مصرف قند چه از طریق میوه چه به صورت قند و شکر روزانه نباید از ۱۰ درصد (۵۰گرم) کل کالری روزانه فرد تجاوز کند. مصرف روزی ۳ تا ۵ عدد خرما یا ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری کشمش یا توت با چای کافی است.

برای مصرف میوه نیز باید گفت محدودیتی در نوع میوه وجود ندارد بلکه باید در مصرف میوه ها به خصوص میوه های شیرین تعادل را رعایت کرد. به عنوان مثال در هر وعده مصرف هندوانه یا خربزه بیشتر از یک لیوان نباشد.

خدیجه رحمانی، متخصص تغذیه و عضو انجمن تغذیه