ماه رسیدن به آرامش جسمی و روحی

در ماه ضیافت الهی که انسان رسالتی چند بعدی از جمله شناخت هویت, صبر و شکیبایی و کسب تعادل جسمی, عصبی و روحی را دارد, تغذیه درست یکی از مهم ترین مسایل است

در ماه ضیافت الهی که انسان رسالتی چند بعدی از جمله شناخت هویت، صبر و شکیبایی و کسب تعادل جسمی، عصبی و روحی را دارد، تغذیه درست یکی از مهم ترین مسایل است.

تغذیه درست، سلامت جسمی و روحی انسان را به دنبال دارد و متخصصان تغذیه، در رابطه با تغذیه انسانها همیشه مصرف متعادل و میانه روی همراه با تنوع در مصرف را توصیه می کنند.

متخصصان بر این باورند: برای سالم ماندن یکی از مهمترین نکات تغذیه، مصرف گروههای اصلی غذایی است. تغذیه صحیح در ماه مبارک رمضان بسیار اهمیت دارد و باید مواد غذایی نظیر گوشت، مرغ، ماهی، لبنیات و سبزی ها، قسمت اعظم رژیم غذایی شخص را در برگیرد.

سحری در این ماه، وعده اصلی غذایی را تشکیل می دهد و متاسفانه برخی از افراد به دلیل بی توجهی به توصیه های پزشکی و الگوهای غلط غذایی، در طول ماه رمضان یا بعد از آن دچار اختلالاتی مانند یبوست، سنگ مجاری ادراری، سردرد، سرگیجه، بی حوصلگی، عصبانیت، پرخاشگری و کاهش دید چشم شده و مقاومت بدنشان در برابر بیماری ها کاهش می یابد.

با تغذیه صحیح در ماه رمضان نه تنها هیچ عارضه ای بروز نمی کند بلکه کمک شایانی به سلامت بدن می شود.

در ماه رمضان نیز باید سه وعده غذایی شامل سحری به عنوان غذای اصلی، افطار و شام در نظر گرفته شود لذا بهتر است هنگام افطار، روزه با نوشیدنی نسبتاً گرم مانند شیر و مقداری عسل، خرما یا نان و پنیر و گردو باز شود.

توصیه می شود به جای زولبیا، بامیه و شیرینی هایی مانند آن، از خرما و عسل استفاده شود و در خوردن این مواد افراط نشود چرا که چاقی را به دنبال دارد.

● عوارض تغذیه نادرست در ماه رمضان

مصرف نکردن سحری و همچنین پرخوری در افطار، چاقی و ناراحتی های گوارشی را به دنبال دارد.

به دنبال عدم مصرف وعده سحری، قند خون افت پیدا کرده و تمایل به مصرف غذاهای سرخ کرده و به ویژه شیرین افزایش می یابد که باعث چاقی می شود.

● یبوست، عارضه طبیعی روزه نیست

یبوست عارضه طبیعی روزه نیست و مصرف نکردن کافی آب، سبزیجات و سالاد در ماه رمضان یبوست را به دنبال دارد.

مشاهده می شود برخی افراد بعد از یک ماه روزه گرفتن، چاق می شوند.

پرخوری در وعده سحر به ویژه افطار و افراط در مصرف مواد چرب، غذاهای سرخ کرده و مواد شیرین مانند زولبیا و بامیه، چاقی را به دنبال دارد و انباشتن معده از انواع غذاها در وعده افطار اشتباه است.

● پیاده روی و ورزش فراموش نشود

در ماه رمضان باید مانند دیگر ماهها زندگی کرد. در این ماه، پیاده روی و ورزش نباید فراموش شود. به این ترتیب افرادی که قبل از افطار دچار ضعف می شوند باید قبل از ظهر برای این امر اقدام کنند.

در ماه رمضان از مصرف زیاد موادی که تشنگی را به دنبال دارد، مانند نمک، گوشت و مرغ باید پرهیز کرد.

از آنجا که پروتئین های حیوانی به صورت اوره دفع می شوند و دفع اوره مستلزم مقدار زیادی آب است؛ به این ترتیب انواع خورش ها و خوراک های کم چربی و کم نمک و مصرف نان و برنج به میزان کافی در ماه رمضان لازم است.

● ضرورت توجه به تغذیه گروه های سنی در حال رشد

از آنجا که گروههای سنی در حال رشد از فعالیت فکری و جسمی بیشتری برخوردارند، باید به تغذیه آنان در این ماه بیش از پیش توجه شود.

اصولا جوانان و نوجوانان در مواقع عادی، صبحانه کافی مصرف نمی کنند که این امر در ماه رمضان تشدید می شود.

نوجوانان و جوانان باید در وعده سحری از مواد دارای آب زیاد مانند ماست، شیر، سوپ، سبزی ها و میوه ها به میزان کافی استفاده کنند.

استفاده کافی از سبزی، سالاد و میوه، میزان تشنگی را کاهش می دهد و عدم مصرف لبنیات به میزان کافی، اختلال در رشد و افت فشار خون در این گروه سنی، کاهش قدرت یادگیری و تمرکز را به دنبال دارد.

● شرایط روزه داری در بیماران مختلف

دکتر باقر لاریجانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: منع یا مجازبودن روزه داری در بیماران مختلف، متفاوت است و الگوی تغذیه ای ماه مبارک رمضان برای بیماری های مختلف با یکدیگر فرق دارد:

بیماران دچار زخم های گوارشی کنترل شده، با کنترل داروها و نظر پزشک می توانند روزه بگیرند؛ اما بیماران دچار زخم های فعال دستگاه گوارشی نمی توانند روزه بگیرند.

در مبتلایان به سیروز- نوعی بیماری التهاب کبدی- به دلیل ایجاد اختلال در متابولیسم کربوهیدرات ها، گرسنگی طولانی مدت توصیه نمی شود.

سیستم ایمنی بدن در شرایط کرسنگی تغییر می یابد، به طور مثال شدت برخی بیماری ها مانند آراتروز روماتوئید- ورم مفاصل- در ماه مبارک رمضان کاهش می یابد، اما پس از اتمام این ماه و با شروع تغذیه دوباره عود می کند.

در بیماران کلیوی نیز در ماه رمضان، «مصرف آب» مهم ترین مسئله است. به نظر می رسد در برخی بیماری ها مانند سنگ کلیه با توجه به طولانی بودن روزها در ماه رمضان امسال، کمبود آب بدن سنگ های کلیه را افزایش می دهد؛ بنابراین این گونه بیماران می توانند روزه خود را در زمستان- که دارای روزهای کوتاه تری است- قضا کنند.

به نظر می رسد روزه داری در بیماری های نارسایی کلیه، اثر سویی نداشته باشد؛ بیماران پیوند کلیه نیز با کنترل بیماری و در صورت تثبیت وضعیت خود می توانند با نظر پزشک روزه بگیرند.

درمورد بیماری های سیستم تنفسی نیز به بیماران مبتلا به آسم های فعال و شدید توصیه می شود روزه نگیرند.

البته بیمارانی که آسم آنها کنترل شده است و مشکلات جدی ندارند با کمک برخی داروهای حمایتی می توانند روزه خود را نگاه دارند.

پنج درصد جمعیت کشور با بیماری های سرطان ارتباط دارند و به طور کلی کاهش متوسط کالری دریافتی بدن دربیماری های سرطان، وضعیت تشکیل تومور را تغییر نمی دهد، اما کاهش شدید کالری دریافتی بدن می تواند مشکلاتی را برای بیماران سرطانی ایجاد کنند.

ورزشکاران در طول ماه رمضان می توانند «ورزش آهسته» را داشته باشند و مطالعات نشان داده است که ورزش برای ورزشکاران حرفه ای روزه دار، مسئله ساز نیست.

همچنین به نظر می رسد روزه داری تأثیر چندانی روی چشم ندارد. هرچند گاهی می تواند تأثیراتی در بیماران شبکیه چشم ایجاد کند.

داروهایی مانند داروهای استنشاقی و قطره های چشمی و گوشی، اثرات غذایی ندارند و به زعم بسیاری از کارشناسان می توان با مصرف این داروها، روزه داری کرد. مصرف دارو درماه مبارک رمضان بستگی به زمان و میزان دارو دارد.

روزه داری در زنان باردار به زعم کاهش قند، مشکل جدی ایجاد نمی کند؛ اما این نگرانی وجود دارد که به جنین آسیب برساند. بنابراین زنان باردار درصورت روزه داری حتما باید سحری بخورند.

اگرچه گرسنگی بیش از ۱۳ساعت، احتمال زایمان زودرس را افزایش می دهد، ولی محدودیت متوسط در کالری دریافتی، اثر قابل توجهی در میزان شیر مادر ندارد.

- روزه داری در سلامت روان می تواند تأثیر فراوانی داشته باشد؛ بطوری که میزان خودکشی، اضطراب و بی خوابی در دوران روزه داری کاهش می یابد؛ اما روزه داری در اختلالات دوقطبی می تواند مشکلاتی ایجاد کند.

- افزایش انسداد رگ های مغزی، تکرر حملات صرعی و افزایش سردرد و میگرن در ایام روزه داری، مشاهده می شود.

- به بیماران دیابتی نوع اول که انسولین زیادی دریافت می کنند توصیه می شود، روزه نگیرند و دیگر بیماران دیابتی نیز در هر ساعتی از روز که دچار افت قند شدند، باید روزه خود را بشکنند چون ممکن است به کما بروند.

- روزه داری تأثیر چندانی روی هورمون ها ندارد؛ گرسنگی مطلق تغییرات هورمونی را افزایش می دهد، اما گرسنگی هنگام روزه داری بجز شرایط خاص مانند کم کاری شدید تیروئید، تأثیری روی هورمونها ندارد.

- طبق مطالعات در کشورهای اسلامی، هنگام روزه داری میزان جرم و جنایت کاهش می یابد، اما موارد اورژانسی تصادف به دلیل کاهش تمرکز فزونی می گیرد.