«سلاسل» دژی بدون زنجیر

سال ۱۳۵۴ بود که فهرست آثار میراث فرهنگی و آثار تاریخی و ملی ایران زمین با ثبت قلعه سلاسل (زنجیرها) شوشتر به شماره ۱۱۲۷ غنی‌تر شد. حماسه‌های ایرانی و افسانه‌های مردمی بنای شهر …

سال ۱۳۵۴ بود که فهرست آثار میراث فرهنگی و آثار تاریخی و ملی ایران زمین با ثبت قلعه سلاسل (زنجیرها) شوشتر به شماره ۱۱۲۷ غنی‌تر شد. حماسه‌های ایرانی و افسانه‌های مردمی بنای شهر شوشتر را به هوشنگ، پادشاهی نسبت می‌‌دهند که در شاهنامه از او یاد شده است.

یادگار باستانی

شوشتر به لحاظ موقعیت طبیعی‌اش همواره در طول تاریخ زندگی بشر مسکونی بوده همچنین وجود کوه‌های صعب‌العبور به عنوان حفاظ طبیعی و امتداد رشته کوه زاگرس در شمال این شهر محل و ماوای مناسبی برای اسکان انسان پیش از تاریخ بوده است. محل‌های سکونت بی‌شماری در کوه‌های منطقه و دامنه‌های آن وجود دارد که این واقعیت، بررسی‌های باستان‌شناسی این محل‌ها و محوطه‌های باستانی را برای کشف و معرفی آثار تاریخی می‌طلبد.در حمله مغول به منطقه، آسیب‌ها و خسارات جبران‌ناپذیری به شوشتر وارد آمد اما با وجود تخریب‌هایی که در طول تاریخ بر پیکر این شهر باستانی وارد آمد هرگز اهالی شوشتر از عمران و آبادانی و ساختن بناها و حصارهای غیرقابل نفوذ دست برنداشته‌اند. نگاهی به بافت قدیم شوشتر همه چیز را به اثبات می‌رساند.وقتی که وارد بافت قدیم شوشتر می‌شویم همه چیز گویای صلابت، عظمت و بزرگی است. دیوارهای سنگی آنچنان عظمتی را به بیننده القا می‌کنند که نفس‌ها در سینه‌ها کم می‌آورند.

در بررسی حصار و دیوار دفاعی شهر به این مورد مهم بایستی توجه کرد: قلعه شوشتر (سلاسل) هرمزان ساسانی هنگام تصرف شهر در آن مستقر شد، زیرا عظمت برج و بارو و خندق این قلعه به حدی بود که لشکر اسلام قادر به تصرف این قلعه نبود و سرانجام با همکاری محلی‌ها و پس از اتمام آذوقه، ساکنان قلعه، هرمزان خود را تسلیم سپاه اسلام کردند. عظمت و تصرف‌ناپذیری این قلعه تا دوره قاجاریه نیز آن را مقر حاکم‌نشین ساخته بوده است.

در عصر پهلوی به دلیل از بین رفتن قدرت‌های محلی و منطقه‌ای و وادار کردن آنها به اطاعت از حکومت مرکزی و برقراری امنیت در منطقه و شهر باعث شد که اهالی دیگر ترسی از هجوم غارتگران نداشته باشند و در نتیجه شهر رو به توسعه و عمران نهاد تا جایی که بنیان حصار شهر نیز در معرض خطر قرار گرفت و بخش اعظم آن در گسترش شهرنشینی از بین رفت.

متاسفانه در چند دهه اخیر به دلیل شرایط اقتصادی و سیاسی، شوشتر از مرکزیت خارج شده است، اما می‌توان اذعان کرد که شوشتر می‌تواند به عنوان یک قطب فرهنگی، اقتصادی مجددا به گردونه حیات ناب خودش بازگردد.