جدال با مرگ با طعم فناوری

معدنچی به دام افتاده در شیلی در آستانه نجات هستند

ریزش معدن، در شیلی، با توجه به ریزش چندین و چندباره معادن مختلف زیرزمینی در سال‌های اخیر در نواحی مختلف جهان از جمله چین و منطقه آمریکای جنوبی و لاتین، شاید این گونه به نظر برسد که این بار هم گروهی از معدنچیان پس از چند ساعت تلاش نیروهای امداد و نجات و در حالی که تنها جراحات مختصری متحمل شده‌اند از مهلکه نجات می‌یابند.

اما این بار داستان چیز دیگری است. نزدیک به ۳ ماه است ۳۳ معدنچی در یکی از معادن طلا و مس شیلی در زیر انبوهی از صخره‌ها در صحرای آتاکاما که خشک‌ترین صحرای جهان نیز شناخته شده است، به دام افتاده‌اند. حال عمومی آنها خوب است با این حال آنچه که بیش از هر نکته‌ای جلب توجه می‌کند، امداد جهانی برای نجات جان آنها با تکیه بر سازوکارهای بی‌سابقه است.

از ورود ناسا گرفته تا کمک دولت‌های همسایه برای طراحی و ساخت ساختار مشابه کپسول فلزی برای خارج ساختن آنها و در نهایت ارسال دستگاه‌ها و تجهیزاتی نظیر آیپاد برای معدنچیان، همگی نشان از وقوع یکی از خبرسازترین حوادث ریزش معدن در دنیا دارند.

این ۳۳ کارگر در عمق حدود یک کیلومتری زمین به دام افتاده‌اند، اما باید آنها را خیلی خوش‌شانس نامید چون شکاف بسیار باریکی در میان صخره‌ها شناسایی شده است که از طریق آن آب، مواد غذایی و سایر نیازهای اولیه و البته ملزوماتی که حتی آنها فکرش را هم نمی‌کرده‌اند، برایشان ارسال می‌شود. آیپاد، سیستم گفتگوی ویدئویی، تلویزیون و نظایر آنها از جمله امکاناتی است که این افراد استفاده از آنها در زیرزمین را حتی در خواب هم نمی‌دیدند.

● کپسول‌های فلزی به آسانسور تبدیل می‌شوند

یکی از اصلی‌ترین و عملی‌ترین ابتکار عمل‌هایی که برای نجات جان این ۳۳ کارگر در نظر گرفته شده است، استفاده از یک سری کپسول‌های فلزی مقاوم برای انتقال معدنچیان به سطح زمین بوده است.

این کپسول‌ها که تعدادشان ۷۲ عدد اعلام شده است، از آرژانتین راهی منطقه وقوع حادثه شده‌اند.

مهندسانی که در قالب یک تیم امداد و نجات بین‌المللی در محل حاضر هستند، در نظر دارند تا تک‌تک این کپسول‌ها را به یکدیگر چسبانده تا با استفاده از آنها معبر مطمئنی برای خروج تدریجی معدنچیان طراحی شود.

در حقیقت می‌توان گفت این ابتکار عمل یکی از عالی‌ترین مظاهر به کارگیری مهندسی سخت در زیرزمین بوده است. ۴ کامیون غول‌پیکر این کپسول‌ها را که هر یک حدود ۱۰ متر طول، ۶۱ سانتیمتر قطر و ۲ سانتیمتر ضخامت دارند، وارد منطقه کرده‌اند. قرار است پس از نصب کامل این کپسول‌ها گروهی از زبده‌ترین مهندسان نیروی دریایی شیلی کار خارج ساختن معدنچیان از عمق زمین را آغاز کنند.

● ورود هیجان‌انگیز ناسا به ماجرا

محیط بسیار سخت و محدودی که این ۳۳ معدنچی در آن به دام افتاده‌اند، دست‌کمی از موقعیتی ندارد که فضانوردان ناسا کمابیش در ماموریت‌ها و آزمون‌های زمینی آن را تجربه کرده‌اند. از این رو ناسا تیم ۴ نفره‌ای متشکل از ۲ پزشک، یک روانشناس و یک مهندس را به محل وقوع حادثه اعزام کرده است.

مدیران ارشد ناسا امیدوارند از تجربیات خود در زمینه نجات جات فضانوردان در حوادثی که در طول ماموریت‌های فضایی روی می‌دهد، این بار و در عمق نزدیک به یک کیلومتری زمین استفاده کنند. ناسا در نخستین اقدام و با استفاده از دوربین‌های قدرتمند ماهواره EO-۱ تصاویر دقیقی از موقعیت این معدن ثبت کرده است تا با تجزیه و تحلیل دقیق آنها امکان هر گونه نفوذی به دل صخره‌ها از نظر دور نماند.

شب‌های این منطقه از جهان بسیار سرد است. این خبر نگران‌کننده‌ای است که دانشمندان ناسا به بستگان مضطرب این ۳۳ معدنچی داده‌اند.

این افراد تنها به واسطه ۲ معبر طبیعی به طول ۷۰۰ متر که هر یک تنها ۲۳ سانتیمتر قطر دارند، با دنیای خارج در تماس هستند. با این حال از طریق همین معابر بسیار باریک تاکنون امکانات و تجهیزاتی نظیر آب، غذا، داروهای ضروری و همچنین خطوط تلفن و نامه‌نگاری در اختیار آنها قرار گرفته است.

این معدنچیان ۱۷ روز اول به دام افتادن در زیر صخره‌ها را به طرز معجزه‌آسایی سپری کرده‌اند به طوری‌که خانواده آنها تقریبا از مرگ حتمی‌شان مطمئن شده بودند، اما این افراد با استفاده از حداقل مواد غذایی که در اختیار داشتند روزانه یک قاشق غذاخوری ماهی تن و یک نوبت شیر مصرف می‌کردند. این شرایط موجب شده بود تا تقریبا تمامی آنها در آستانه گرسنگی مفرط قرار گیرند.

جیمز پولک یکی از ۲ پزشک ناسا که راهی منطقه شده است، می‌گوید: تغذیه افرادی که دچار گرسنگی شدید یا به نوعی قحطی شده‌اند، کار بسیار پیچیده‌ای است و باید با دقت کاملی انجام شود.

به عقیده وی، خوردن زیاد و سریع مواد غذایی از سوی این افراد موجب بر هم خوردن بسیار خطرناک سیستم سوخت و ساز بدن آنها و در نهایت مرگ می‌شود. از این رو دستورات لازم به همراه مواد غذایی برای معدنچیان به دام افتاده ارسال شده است.

● رکوردهای تازه

با گذشت نخستین روزها از کشف محل به دام افتادن این افراد برآورد شده بود که تلاش برای نجات آنها تا کریسمس ادامه خواهد داشت که اگر چنین برآوردی محقق می‌شد، رکوردی بی‌سابقه درخصوص به دام افتادن معدنچیان در عمق زمین به ثبت می‌رسید.

با این حال نقشه‌برداری‌های بعدی که از محل ریزش معدن صورت گرفت، نشان داد که احتمالا تا چند روز آینده این افراد نجات پیدا خواهند کرد. اکنون حدود ۳ ماه از این حادثه گذشته و تاکنون نیز رکورد تازه‌ای در خصوص زنده ماندن افراد به دام افتاده در عمق زمین به ثبت رسیده است.

● سرگرمی با طعم فناوری در عمق زمین

این روزها این ۳۳ معدنچی چندان هم در عمق زمین نگران نیستند. با حضور نیروهای امداد و نجات و مهندسان و محققانی که برای نجات آنها فرمول‌های مختلفی طراحی می‌کنند، حداقل خیال این ۳۳ تن از نجات احتمالی و قریب‌الوقوع آسوده شده است.

آنها اکنون این فرصت را دارند تا از برنامه‌های سرگرم‌کننده تلویزیون، ۳ وعده غذای گرم در شبانه روز و حتی بستنی و دسر بعد از غذا استفاده کنند. هر یک از این افراد این امکان را دارند تا آخر هفته‌ها و به مدت ۸ دقیقه به طور ویدئویی با اعضای خانواده خود صحبت کنند. این امکان چشمگیر به وسیله دوربین‌های فشرده و یک خط تلفنی برقرار شده است که از طریق شکاف طبیعی حدفاصل آنها تا سطح زمین ارسال شده است.

گذشته از تمامی این موارد، برای حفظ روحیه این افراد آیپادهایی نیز به محل زندگی آنها ارسال شده است که در هر یک قطعات بی‌شمار موسیقی ضبط شده است. معدنچیان می‌توانند با گوش دادن به موسیقی از نظر روحی و روانی خود را برای هفته‌های سخت پیش رو آماده کنند.

● نجات با کپسول ققنوس

لورانس گولبرون، وزیر معادن شیلی اعلام کرد عملیات خروج معدنکاران گرفتار در اعماق زمین زودتر از موعد از قبل اعلام شده و در نیمه دوم ماه اکتبر صورت خواهد پذیرفت.

انتظار می‌رود پس از باز شدن معبر لازم، کپسولی که به نام ققنوس نامگذاری شده است، هر یک از گرفتاران اعماق زمین را در مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به بیرون بیاورد و تازه در آنجاست که باید مراقبت‌های لازم از افرادی که ۳ ماه دور از نور خورشید و هوای تازه بوده‌اند، آغاز شود.

مهدی پیرگزی