جدایی مرغ از سفره

دلایل گرانی مرغ در گفت و گو با دکتر آراسب دباغ مقدم متخصص صنایع غذایی

فرآیند تولید مرغ در ایران به این صورت است؛ ابتدا مرغ‌های گوشتی را به صورت جوجه‌های یک روزه خریداری می‌کنند و سپس حدود ۴۵ تا ۵۰ روز (بسته به شرایط مرغداری، مرغدار و وضعیت ابتلا به بیماری‌های احتمالی در مرغ‌ها) این جوجه‌ها را در مرغداری با هدف تولید مرغ گوشتی پرورش می‌دهند...

مرغ‌های گوشتی پس از رشد کامل برای کشتار به کشتارگاه‌های مختلف فرستاده می‌شوند. مرغ‌‌های کشته‌شده، به صورت گرم یا منجمد بسته‌بندی و سپس وارد بازار مصرف می‌شوند. معمولا مرغ‌های منجمد بیشتر در ارگان‌ها و سازمان‌های بزرگی که مصرف زیادی دارند، استفاده می‌شوند و مرغ‌های گرم به مصرف خانگی می‌رسند. چرخه کلی تولید مرغ در ایران به این صورت است؛ حالا اینکه چه عواملی می‌توانند این فرآیند را تحت تاثیر قرار دهند و باعث بالا و پایین شدن قیمت مرغ در بازار شوند، سوالی است که دکتر آراسب دباغ‌مقدم، متخصص بهداشت مواد غذایی به آن پاسخ داده‌اند.

▪ افزایش و کاهش قیمت مرغ در بازار به چه عواملی بستگی دارد؟

با وجود اینکه ما صنعت مرغداری قوی‌ای داریم، متاسفانه نهاده‌های اولیه این صنعت، وارداتی است و از خارج کشور تامین می‌شود. به عبارت ساده‌تر، صنعتی که تقریبا از دهه ۵۰ پایه‌گذاری شده و تا به امروز هم با رشد خوب و قابل توجهی روبرو بوده، برای تامین نهاده‌های اولیه خود به خارج از کشور وابسته است.

▪ منظورتان از نهاده‌های اولیه چیست؟

خوراک مرغ‌های گوشتی؛ خوراکی مانند سویا و ذرت که از محصولات وارداتی هستند.

▪ چرا با اینکه تولید و مصرف مرغ در ایران بالاست، فکری به حال تولید خوراک مرغ‌های گوشتی داخل کشور نمی‌شود؟

این مساله به شرایط اقلیمی کشورمان برمی‌گردد. یعنی با اینکه خود مرغداران هم تمایل دارند خوراک مرغ‌ها داخل کشور تهیه شود تا متحمل هزینه‌های کمتری شوند، متاسفانه بیابانی بودن سطح وسیعی از کشور اجازه تولید انبوه خیلی از موادغذایی از جمله سویا و ذرت را نمی‌دهد و به همین دلیل باید این مواد غذایی برای مرغ‌ها وارد شوند.

▪ چنین وارداتی که در گذشته هم وجود داشته‌؛ پس چرا در ماه‌های اخیر شاهد رشد چشمگیر قیمت مرغ در بازار بوده‌ایم؟

همان‌طور که می‌دانید، کشور ما در شرایط تحریم به سر می‌برد و در این شرایط هم بالا رفتن قیمت کالاهای وارداتی دور از انتظار نیست. از طرف دیگر، خیلی از واردکنندگان این نهاده‌های اولیه، انحصاری هستند. یعنی انحصار واردات چنین محصولاتی در دست عده خاصی از افراد است و آنها هم با توجه به شرایط موجود، سعی می‌کنند با قیمت‌ها بازی کنند و واردات را به نفع خودشان انجام دهند.

▪ به جز نهاده‌های اولیه، قیمت سایر امکاناتی که برای پرورش مرغ استفاده می‌شوند هم تغییر کرده است؟

بله، تحریم‌ها باعث بالا رفتن قیمت داروهای مختلف هم شده است. البته ما داروی داخلی مناسب و مورد نیاز برای پرورش مرغ داریم اما این داروها از نظر کمی و تنوع به اندازه‌ای نیستند که پاسخگوی نیاز صنعت پرورش مرغ گوشتی در ایران باشند. پس وابستگی بخش

دارو و واکسن به محصولات وارداتی را هم می‌توان از دلایل افزایش قیمت مرغ دانست.

▪ به نظر شما حذف یارانه‌ها هم می‌تواند دلیل این افزایش قیمت باشد؟

بله. پس از حذف یارانه‌ها، هزینه‌هایی مانند حمل و نقل، سوخت و حتی گرمایش و برق مرغداری‌ها هم به مراتب بیشتر از گذشته شد. از طرف دیگر، قیمت جوجه‌های یک روزه هم بالا رفت و تمام این عوامل دست به دست هم دادند و باعث شدند زنجیره‌ای از گرانی‌ها به صنعت مرغداری تحمیل شود و مردم شاهد افزایش قیمت محسوس این محصول باشند.

▪ آیا این افزایش قیمت‌ها باعث کاهش تولید یا مصرف گوشت مرغ در کشور هم شد؟

نه، در بخش تولید که وضع تولیدکنندگان با افزایش قیمت نهایی مرغ بهتر می‌شود و آنها تمایل بیشتری به تولید این کالا پیدا می‌کنند. بد نیست بدانید که حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد گوشت مصرفی کشور در حال حاضر، گوشت مرغ است و به این ترتیب، به نظر نمی‌رسد کاهش مصرفی هم در بین مردم اتفاق افتاده باشد.

▪ چرا؟

چون قیمت گوشت قرمز از مرغ بالاتر است و مصرف ماهی هم در بین مردم رواج چندانی ندارد، بنابراین سرانه مصرف مرغ در ایران نسبت به سرانه جهانی آن به مراتب بالاتر رفته است. اینکه مردم حدود ۲۵ درصد گوشت قرمز و ماهی مصرف می‌کنند و ۷۵ درصد گوشت مرغ، نشان‌دهنده پرطرفدارتر بودن این گوشت سفید به دلایل مختلف در بین ایرانیان است. البته آموزش و تبلیغ اینکه گوشت‌های سفیدی مانند گوشت مرغ از گوشت‌ قرمز، سالم‌تر هستند هم می‌تواند عاملی برای افزایش تقاضای مرغ در بازار کشورمان باشد. ناگفته نماند آماری از کم یا زیاد شدن محسوس مصرف مرغ در کشور وجود ندارد و ممکن است این افزایش قیمت‌ها باعث شده باشد مصرف‌کننده‌ها کمی در خرید و مصرف خود احتیاط هم بکنند.

▪ این روزها برخی مرغ‌فروشی‌ها اقدام به فروش مرغ‌های بدون بسته‌بندی و پایین‌تر از قیمت رسمی بازار (حتی در میادین میوه و تره‌بار) می‌کنند، آیا ممکن است این مرغ‌ها سالم نباشند؟

صددرصد همین‌طور است. همان‌طور که احتمالا تمام خوانندگان عزیز متوجه شده‌اند، از مدت‌ها پیش در کشور و حدود چند ماه پیش در تهران، دیگر اجازه عرضه مرغ باز و بدون بسته‌بندی به هیچ‌یک از مراکز فروش معتبر داده نمی‌شود. یعنی اگر شما می‌خواهید از سلامت مرغی که می‌خرید اطمینان داشته باشید و بدانید این مرغ سالم است و در شرایط بهداشتی و استاندارد کشتار شده، باید دور خرید مرغ‌های باز و فله‌ای را خط بکشید. سازمان دامپزشکی و سایر سازمان‌های مربوطه به هیچ‌وجه نظارتی بر سلامت و ذبح صحیح مرغ‌های باز ندارند. بنابراین ممکن است برخی از سودجویان اقدام به کشتار مرغ‌های بیمار یا مرده کنند و مرغ‌هایشان را برای جلب نظر مشتری، با قیمتی پایین‌تر از قیمت بازار به فروش برسانند.

▪ حرف آخر؟

هشدار، توصیه و تاکیدم این است که به هیچ‌وجه مرغ باز و بدون بسته‌بندی نخرند. این مرغ‌ها قطعا بی‌کیفیت هستند و نمی‌توان به سلامت آنها اعتماد کرد.

ندا احمدلو