چهره‌های اتنوموزیکولوژی،یاپ کونست

حامد جلیلوند

یاپ کونست (1) بیشتر به عنوان واضع اصطلاح اتنوموزیکولوژی شناخته‌شده که جایگزینی برای موسیقی‌شناسی تطبیقی است. کونست اتنوموزیکولوگ هلندی تبار، سال 1891م در گرونینگن (2)، یکی از شهرهای شمالی هلند، در خانواده‌ای اهل موسیقی متولد شد. پدرش از معلمان و نوازندگان شناخته شده پیانو بود و از این رو خانه آن‌ها همیشه پر از موسیقی بود.

 

او خیلی زود علاقه‌اش را به موسیقی، آهنگ‌های محلی هلند و ویولن نشان داد و اولین درس‌ها را آموخت. او این علاقه به ویولن و کوارتت زهی را تا انتهای عمر حفظ کرد و علاوه بر آن از این توانایی در مطالعات میدانی‌اش نیز سود برد.

1917م، کونست مدرک دکترای حقوق‌اش را از دانشگاه گرونینگن دریافت کرد و به اوترخت (3) رفت تا به عنوان وکیل با بانک آمستردام همکاری کند اما این کار او را راضی نمی‌کرد. از این رو به سوی موسیقی رفت و در اولین گام، یک بعد از ظهر، رقصی محلی را در بانک اجرا کرد. همین نقطه شروعی شد تا برنامه یک کنسرت را برای اجرا در مستعمرات آسیایی هلند (4) طراحی کند.

سفر کونست به جاوه ارمغان بزرگی را برای او و موسیقی‌شناسی تطبیقی به همراه داشت. شنیدن اجراهای گاملان (5)، کونست را چنان مجذوب موسیقی جاوه (از جزایر اصلی اندونزی) کرد که سال 1920م که همکارانش قصد بازگشت به هلند را کردند او در جاوه ماند. به لطف مدرک دانشگاهیش شغلی دولتی به دست آورد و زمان آزادش را صرف مطالعه موسیقی جاوه کرد.

پس از بازگشت کونست به هلند و با حمایت یوهان هویزینگا (6) موفق به جلب حمایت‌هایی برای انجام مطالعاتش می‌شود و سال 1930م با منصوب شدن عنوان موسیقی‌شناس ملی هلند، این فرصت را به دست می‌آورد که تمام زمانش را صرف مطالعاتش کند. به این ترتیب مجموعه سازها و آرشیو موسیقی کونست به موزه باتاویا (Batavia) منتقل شد. هرچند به واسطه رکود اقتصادی این حمایت‌ها به سرعت قطع شد. با این حال مجددا با حمایت دکتر شیریکه (B.J.O. Schrieke تاریخدان و انسان‌شناس) و به عنوان دستیار او فرصت یک سفر طولانی در مجمع‌الاجزایر اندونزی را به دست آورد که جمع‌آوری نمونه‌های صوتی و سازهای بیشتری را ممکن ساخت.

پس از بازگشت به هلند و ایراد مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها در اروپا، سال 1936م کونست به عنوان سرپرست موسسه سلطنتی گرمسیری منصوب شد و تا پایان عمر در این سمت فعالیت کرد. کونست در این موسسه مجموعه عظیمی از نمونه‌های صوتی، سازها و کتاب‌های موسیقی را از سراسر جهان جمع‌آوری کرد.

دانشگاه آمستردام سال 1953م کرسی اتنوموزیکولوژی را برای کونست تعریف کرد و و آکادمی سلطنتی علوم هلند 1958م او را به عنوان عضو رسمی خود معرفی کرد. او با شناخته شده‌ترین اتنوموزیکولوگ‌های زمان خود رد ارتباط بود؛ کونست در برلین دستیار زاکس و از دوستان صمیمی هورن‌باستل بود. در نهایت 7 دسامبر 1960 در آمستردام فوت کرد. انجمن اتنوموزیکولوژی آمریکا (SEM) به احترام او جایزه کونست را تعریف کرده است که به برترین مقاله نوشته شده توسط یکی از اعضای انجمن تعلق می‌گیرد. کونست آثارش را به زبان‌های هلندی و انگلیسی منتشر کرد. از جلمه آثار او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• 1925، موسیقی جاوه، همراه سی. کونست و ولی (هلندی، ترجمه انگلیسی: 1934م)
• 1927، سازهای هندو- جاوه‌ای، همراه آر. گوریس (هلندی)
• 1931، مطالعه موسیقی مردم پاپوئن
• 1931، پژوهش موسیقایی
• 1931، فلوت و موسیقی پلی‌فونیک در Ngada و Nagehgebied در غرب فلورس
• 1937، درباره گاملان جاوه
• 1940، موسیقی در فلورس: مطالعه از موسیقی آوازی و سازی قبایل ساکن فلورس
• 1942، موسیقی در نیاس (Nias از جزایر اندونزی)
• 1948، درباره نظریه چرخه دمش پنجگانه هورن‌باستل
• 1949، زمینه فرهنگی موسیقی اندونزی
• 1950، Bahdja, het gamelan jongetje
• 1950، موسیقی بومی در غرب گینه نو
• 1950، متر، ریتم، و موسیقی چند پاره
• 1950، اتنوموزیکولوژی: مطالعه ماهیت اتنوموزیکولوژی، مشکلات ، روش و نمایندگان آن
• 1953، روابط فرهنگی و تاریخی بین منطقه بالکان و اندونزی
• 1953، مشارکت جامعه‌شناسی در موسیقی
• 1956، آلبوم زندگی، موسیقی فولکلور  و رقص‌های هلندی

 

پانویس‌ها:

1. Jaap Kunst
2. Groningen
3. Utrecht
4. Netherlands East Indies این مستعمرات پس از جنگ جهانی دوم استقلال یافتند و اندونزی امروز را تشکیل دادند
5. Gamelan: نوعی گروه موسیقی سنتی در اندونزی (جاوه و بالی)
6. Johan Huizinga (1872-1945) مورخ هلندی و از بنیانگذاران تاریخ فرهنگی مدرن

منابع

• http://iml.nederlandsmuziekinstituut.nl/print_art.php?id=195
• http://www.britannica.com/EBchecked/topic/325024/Jaap-Kunst
• en.wikipedia.org/wiki/Jaap_Kunst
• http://voices.yahoo.com/jaap-kunst-biography-man-his-love-for-5990928.html
• http://www.iias.nl/iiasn/iiasn3/soueasia/jaap.txt
• http://www.ethnomusicology.org/?Prizes_Kunst

 

دوست و همکار گرامی
چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی،  نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد.
کمک های مالی شما حتی در مبالغ بسیار اندک، می توانند کمک موثری برای ما باشند:

شماره حساب بانک ملی:
0108366716007

 شماره شبا:
 IR37 0170 0000 0010 8366 7160 07

 شماره کارت:
6037991442341222

به نام خانم زهرا غزنویان