مننژیت چیست؟

تعریف مننژیت
عفونت و التهاب پرده هاي مغزي و مایع مغزي نخاعي است که دور مغز و نخاع را احاطه م يکنند. ویروس ها، باکتري ها و قارچ ها همگي مي توانند باعث ایجاد مننژیت شوند. نشانه هاي مننژیت ویروسي، خفیف است اما مننژیت باکتریایي بسیار شدیدتر از مننژیت ویروسي است و در موارد بسیار باعث بروز مشکلات ثانویه در مغز و سیستم عصبي مي شود. علت اکثر موارد مننژیت، ویروس ها هستند. امکان گرفتارشدن به مننژیت درهرسني وجود دارد اما بیشتر درکودکان زیر5 سال دیده مي شود ودر کودکان زیر 2 سال شدید ترین شکل بیماری ظاهرمي شود. زمان شیوع مننژیت باکتریایي درفصل زمستان و مننژیت ویروسي دراواخر تابستان و اوایل پاییز است.
نشانه ها
در خیلي از موارد نشانه هاي اولیه مننژیت با سایر بیماري ها اشتباه گرفته مي شود. گاهي ممکن است نشانه هاي اولیه ابتلا به مننژیت بیش از یک دوره یک تا دو روزه باشد ولي گاهي این بیماري یک سیر برق آسا و کشنده را پیدا م يکند، بنابراین در صورتي که فردي داراي نشانه هاي زیر باشد باید سریع با پزشک مشورت شود:
تب بالا، سردرد شدید، تهوع و استفراغ همراه با سردرد، گیجي، تشنج، بي خوابي و یا سخت از خواب بیدار شدن، سفتي گردن و کم حرکتي گردن، حساسیت به نورو صداي بلند، کاهش تمایل به نوشیدن یا خوردن
نشانه ها در نوزادان
نوزادان وشیرخواران کوچک ممکن است نشانه هاي درد و یا سفتی گردن را نداشته باشند و به جاي آن نشانه هایي مانند گریه مداوم، خواب آلودگی، بي قراري و کاهش میل به غذا را داشته باشند و گاهي نیز ملاج نوزاد برجسته مي شود. در برخي کودکان مبتلا به مننژیت، بثورات جلدي مشخصي به صورت نقاط مسطح صورتي یا قرمز که با فشار دست محو نمي شوند قابل دید است. اگر کودک به طور غیرعادي بدحال باشد و یا حداقل دو نشانه از نشانه هاي فوق در وي پدیدار شده باشد، بلافاصله با پزشک مشورت کرده و یا کودک به نزدی کترین بیمارستان رسانیده شود.
عوامل ایجاد کننده مننژیت
مننژیت باکتریایي: این گونه مننژیت نشانه هاي شدیدتر و ناگوارتري دربرابر دیگر گونه هاي مننژیت دارد ولي درصورت تشخیص سریع و درمان با آنتي بیوتیک، به طور کامل درمان پذیر بوده و از وقوع عوارض آن جلوگیري مي شود. دراین نوع مننژیت، باکتري وارد جریان خون شده و ازراه جریان خون به پرده هاي مغز و مایع مغزي نخاعي دسترسي پیدا ميکند.
مننژیت ویروسي: این نوع مننژیت خفیف بوده و دوره بیماري آن به روز و یا کمتر طول مي کشد و بیشتر در پایان تابستان و آغاز پاییز 10مدت بیماري ایجاد مي شود. مصرف آنتي بیوتیک در درمان مننژیت ویروسي بي اثر است. اغما، تشنج یا نقایص عصبي بندرت در مننژیت ویروسي بروز ميکند.
مننژیت قارچي: بعضي از قارچ ها باعث ایجاد مننژیت مي شوند که نشانه ها همانند دیگر گونه هاي مننژیت بوده ولي یک روند بسیارکند و موذي داشته و به خاطر نشانه هاي ضعیف آن گاهي به درستي تشخیص داده نمي شود. یکي ازقارچ هایي که عامل مننژیت درافراد داراي نقص ایمني به شمار مي رود، «کریپتوکوکوس» است که اگر تشخیص و درمان به موقع انجام نشود باعث مرگ بیمار مي شود.
عوامل خطر
عوامل زیادي وجود دارد که به خصوص کودکان و یا سالمندان را دربرابر خطر بیشتري براي عفونت مننژیت قرار مي دهد:
سن: کودکان زیر 5 سال ، جوانان 18 تا 24 سال و افراد سالمند بیش از دیگر گروه هاي سني دربرابر خطر ابتلا به مننژیت قرار دارند.
زندگي در محیط هاي شلوغ و گروهي: دانشجویاني که درخوابگاه زندگي مي کنند، زندانیان، پادگان ها، مدارس شبانه روزي و محل هاي نگهداري و پرورش کودکان، همه مکان هاي مناسبي هستند که در آنجا عفونت به سرعت درمیان افراد پخش مي شود.
بارداري: درفرد باردار احتمال ابتلا به مننژیت بیشتر است و هم چنین مي تواند خطر عفونت در جنین را بالا ببرد.
افرادي که با حیوانات سروکار دارند: مانند کشاورزان و دامپروران و... که با حیوانات اهلي سروکار دارند.
عواملي که باعث تضعیف سیستم ایمني بدن مي شوند: مانند بیماري ایدز، دیابت، مصرف داروهاي سرکوب کننده ایمني یا عمل جراحي برداشتن طحال، مي توانند فرد را درمعرض خطر ابتلا به مننژیت قرار دهند.
عوارض
در صورت تاخیر در درمان، عوارض بیماري بیشتر خواهد بود. این عوارض دربعضي موارد شامل: ازدست دادن شنوایي، اختلال گفتاري، از دست دادن بینایي، اختلال هاي یادگیري، مشکلات رفتاري، حالت فلج اندام ها، اختلال کارکرد کلیه ها و یا غدد فوق کلیوي و...خواهد بود. این بیماري درصورت عدم درمان مناسب، بیمار را به حالت شوک برده و باعث مرگ وي مي شود.
اقدامات تشخیصی
اگر فردي دچار سردرد و تب همراه با سفتي گردن یا بدون آن باشد، در قدم اول هوشیاري و وضعیت ذهني بیمار بررسي مي شود. سپس فرد مبتلا در بیمارستان بستري شده و مایع نخاع وي جهت آزمایش نمونه گیري مي شود. با کمک این آزمایش مي توان مننژیت ویرال و باکتریال را از هم تشخیص داد و درمواردي عامل ایجادکننده مننژیت را نیز مشخص کرد. هم چنین نمونه کشت خون و ترشحات حلق و بیني جهت تعیین وجود باکتري و نوع باکتري به آزمایشگاه فرستاده مي شود.
درمان
مهم ترین درمان اولیه مننژیت باکتریایي درمان با آنتي بیوتیک هاي وریدي است تا ازعوارض ناگوارجلوگیري شود. نوع آنتي بیوتیک با مشخص شدن نوع باکتري تجویز مي شود.
توصیه هایی جهت پیشگیری از بیماری
از بوسیدن و هم بازي شدن با فرد مبتلا خودداري شود.
جهت کاهش خطر ابتلا، بهداشت فردی رعایت شود.
گوشت باید کامل پخته شده وسپس مورد استفاده قرارگیرد. به خصوص
در زنان باردار این امر باید رعایت شود. ازخوردن لبنیات غیرپاستوریزه خودداري شود.
شستشوي دقیق دست به ویژه درکودکان الزامي است. دست ها به طور
کامل با صابون و به خصوص پس از رفتن به دستشویي، دست زدن به حیوانات اهلي، حضور طولاني مدت در مکان هاي شلوغ و همگاني، شسته شود.
با مصرف سبزیجات تازه و غلات، میوه جات، استراحت کافي و ورزش، سیستم ایمني بدن تقویت شود.
برای پیشگیری دربعضيا زا نواع مننژیتب اکتریایي واکسیناسیون انجام شود.
نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «زندگی با کودک‌» و «سلامت زنان» در اختیار شما قرار می‌دهد.