انسداد مجاری اشکی از نوزادی تا بزرگسالی

در گوشه داخلی چشم‌ها یعنی نزدیک بینی در لبه پلک‌های بالایی و پایینی، عدد سوراخ گرد و کمی برجسته ای وجود دارد که به یک مجرای نیم دایره‌ای به طول ۲ میلی‌متر وصل می‌شود. هرکدام …

در گوشه داخلی چشم‌ها یعنی نزدیک بینی در لبه پلک‌های بالایی و پایینی، عدد سوراخ گرد و کمی برجسته ای وجود دارد که به یک مجرای نیم دایره‌ای به طول ۲ میلی‌متر وصل می‌شود. هرکدام از این مجاری به کیسه اشکی راه دارند.

زیر کیسه اشکی، یک مجرا تعبیه شده که اشک سرریز شده را داخل بینی می‌رساند. هر قسمت از این مسیر اشکی ممکن است دچار انسداد یا تنگی شود که در این‌صورت ممکن است برای درمان به جراحی نیاز داشته باشد.

انسداد مجاری اشکی به معنی بیش از حد خیس بودن مژه‌های یک یا هر ۲ چشم و سرریز اشک از آنهاست. این مشکل به‌خصوص در برخورد چشم با هوای سرد به صورت اشک‌ریزش افزایش می‌یابد. همچنین انسداد مجرای اشکی کودکان در صورت خیس بودن مژه‌ها و اشک ریزش یک یا دوطرفه و ترشحات چرکی گوشه چشم با سرماخوردگی به شدت افزایش می‌یابد.

انسداد مجاری اشکی به ۲ صورت اکتسابی و مادرزادی ایجاد می‌شود. در نوع مادرزادی ممکن است حدود ۶ درصد نوزادان دچار انسداد مجرای اشکی باشند که از این ۶ درصد، ۴ درصد دختر و ۲ درصد پسر هستند. البته مشکل۹۰ درصد این نوزادان تا ۹ ماهگی به خودی ‌خود بهبود می‌یابد اما اگر نوزادان مشکلاتی داشته باشند به عنوان مثال خوب وزن نگرفته باشند، دچار پهنی تیغه بینی باشند یا فاصله چشم‌هایشان بیش از حد عادی باشد یا دچار نشانگان داون یا منگولیسم باشند در این صورت به خودی ‌خود بهبود نیافته و بین ۱۲ تا ۱۴ ماهگی نیاز به مداخله جراحی وجود دارد. در موارد عادی انسداد، ماساژ مجرای اشکی روزی ۳ بار و هر بار ۲ دقیقه، ریختن قطره‌های تجویزشده و داروهای ضدانسداد مجرای اشکی ضروری است. گاهی نیز تجویز آنتی‌بیوتیک برای رفع عفونت کیسه اشکی لازم است. زیرا آبسه کیسه اشکی گاهی به فیستول چرکی تبدیل و از پوست زیرچشم چرک خارج می‌شود. گاهی عمل مجرای اشکی باید تکرارشده یا به نوع دیگری تبدیل شود مانند شست‌وشوی مجرای اشکی، سونداژ، تیوب و...

انسداد مجاری اشکی در بزرگسالان می‌تواند به علت عفونت‌های مکرر مجاری تنفسی، سینوزیت، ضربه‌های تصادف، عمل رینوپلاستی و ضربه‌هایی باشد که باعث شکستگی استخوان‌هایی می‌شود که در مسیر مجرای اشکی قرار دارند. جالب اینکه در بزرگسالان نیز مانند نوزادان مشکلات خانم‌ها نسبت به آقایان خیلی بیشتر است.

دکتر شاهرخ میلان

جراح و متخصص چشم