درباره فیلم توقف‌ناپذیر ساخته تونی اسکات

بعضی‌ کارگردان‌ها هستند که ۱۰ سال به ۱۰ سال با فیلم معرکه‌یی از راه می‌رسند و بعضی دیگر هر سال یک فیلم استاندارد می‌سازند، یکی از اینها تونی اسکات است؛ کارگردان پرکاری که بخاطر …

بعضی‌ کارگردان‌ها هستند که ۱۰ سال به ۱۰ سال با فیلم معرکه‌یی از راه می‌رسند و بعضی دیگر هر سال یک فیلم استاندارد می‌سازند، یکی از اینها تونی اسکات است؛ کارگردان پرکاری که بخاطر گرایش تبلیغی فیلم‌هایش برای نهادهای امریکایی لقب «مرد تبلیغات» را یدک می‌‌کشد. اسکات متخصص تولید تریلرهایی است که در عین تکراری و قابل حدس بودن، نفس بیننده را در سینه حبس می‌کنند. «توقف‌ناپذیر»، تازه‌ترین فیلم اسکات، داستان دو لکوموتیوران است که قصد دارند قطاری ترمز بریده‌ حاوی مواد خطرناک را هدایت و در نهایت متوقف کنند. مثل آثار قبلی اسکات اینجا نیز با یک خط داستانی ساده و خطی مواجهیم که براحتی قطب‌های مثبت و منفی را در دقایق اولیه برایمان مشخص می‌کند.

مثل همیشه قهرمان اسکات، که مردی عادی با زندگی عادی است، تصمیم می‌گیرد به یاری سیستم بیماری برود که نه قدر او را می‌داند و نه ارزشی برای مردمی‌ که ممکن است در اثر فاجعه از بین بروند قایل است. اینگونه است که فرانک (دنزل واشنگتن) راننده کهنه‌کار قطار در مقابل روسایش قرار می‌گیرد تا از تجربه‌اش به جای دستور آنها پیروی کند. بی‌اعتنا به اینکه همین روسا، او و همکاران هم سن و سالش را از رده خارج می‌کنند تا جوان‌تر‌ها را جایگزین آنها کنند. یکی از همین جوان‌ها ویل (کریس پین) است. مردی که به دلیل اشتباهاتش خطر متلاشی شدن خانواده‌اش را احساس می‌کند.

او که نخستین روز کاری‌اش را تجربه می‌کند سردرگم و نگران است و حادثه به وجود آمده این امکان را به او می‌دهد تا خود و حیثیت از دست رفته‌اش را باز یابد. از آن سو فرانک نیز که به پایان راه کاری خود رسیده می‌کوشد از خود نامی ‌نیک به یادگار بگذارد تا مایه‌ مباهات دخترانش باشد. اسکات عاشق سرعت و ایجاد هیجان کاذب در فیلم‌هایش است. خلق صحنه‌هایی که میزان بالایی اتفاق در زمان کوتاهی به نمایش می‌گذارد و شکل و شمایل کلیپ‌گونه به کارهای او می‌دهد از ویژگی‌های سبکی اوست. در کنار ضرب‌آهنگ تند و تیز فیلم که هیچ چیز نمی‌تواند جلودارش باشد، فیلمبرداری خیره‌کننده‌ بن سیریسن و موسیقی هری جرجسن ویلیامز جلوه‌یی دو چندان به این سرعت و هیجان داده‌اند.

دنزل واشنگتن حالا دیگر سال‌هاست به بازیگر ثابت اسکات تبدیل شده و بی‌تردید بازی‌های درخشانی نیز در فیلم‌های او به نمایش گذاشته است. ویژگی عمومی‌نقش‌هایی که واشنگتن به عهده می‌گیرد، یعنی مردانی که موقعیت اجتماعی‌شان را جدی می‌گیرند و از اصول خود تخطی نمی‌کنند، بخشی از روش اسکات برای قهرمان‌پردازی‌هایش است، به همین دلیل واشنگتن براحتی به قالب این قهرمانان درمی‌آید و شخصیتی باورپذیر از خود ارایه می‌دهد. از پلیس «مردی در آتش» بگیرید تا راننده قطار همین فیلم.

یکی از موضوعاتی که بعد از فیلم «دشمن دولت» (۱۹۹۸) به فیلم‌های اسکات راه یافته موضوع مردم و رسانه است. رسانه‌ها بویژه تلویزیون می‌کوشند حادثه‌یی که در حال وقوع است را بطور کامل پوشش دهند.

پس از «تصرف پلهام ۱۲۳» که از میانه فیلم گروگانگیری به شکل زنده وارد شبکه‌های تلویزیونی می‌شود در توقف‌‌ناپذیر نیز طولی نمی‌کشد که سر و کله رسانه‌های تصویری به محل بروز حادثه باز می‌شود. همین تمهید ساده باعث می‌شود «قطار خارج از کنترل و راننده‌هایی که سعی در متوقف کردن آن دارند» تبدیل به شوی تلویزیونی جذابی شود و هم این امکان فراهم می‌آید تا خانواده‌های این راننده‌ها نیز به بخشی از فیلم تبدیل شوند تا با واکنش‌های زنانه‌شان به حوادث، از بار مردانه فیلم بکاهند تا هم تعادل در فیلم حفظ شود و هم تماشاگر نفسی تازه کند و آماده دیدن انفجار بعدی شود.

توقف‌ناپذیر، تریلر سرگرم‌کننده‌ سالمی‌است که هیجانش را مدیون کار بلدی عوامل سازنده‌اش است. با خیال راحت می‌توان به تماشایش نشست تا فیلم نفس‌مان را در سینه حبس کند و وقتی در نمای پایانی، و با تصویری که از تلویزیون پخش می‌شود، رهایمان می‌کند نفس راحتی بکشیم. مرد تبلیغات در ۶۶ سالگی همچنان به حرکت خود ادامه می‌دهد.

حسین جوانی