تمرین و تکلیف شب

مسئله تکلیف شب، همواره برای دانش آموزان، معلمان و اولیای دانش آموزان مطرح بوده و هست. تعدادی با دید موافق و عده ای با دید مخالف و منفی به این موضوع می نگرند.
با وجود این، نقش تکلیف …

مسئله تکلیف شب، همواره برای دانش آموزان، معلمان و اولیای دانش آموزان مطرح بوده و هست. تعدادی با دید موافق و عده ای با دید مخالف و منفی به این موضوع می نگرند.

با وجود این، نقش تکلیف شب به عنوان یک حلقه ارتباطی بین خانه و مدرسه انکار ناپذیر است؛ تکلیف شب می تواند به عنوان وسیله ای جهت ارتباط بین والدین، شاگرد و معلم به کار گرفته شود.

دکتر علی اکبر سیف در مورد اهمیت و نقش تکلیف در تحقق یادگیری معتقد است: «بخش عمده یادگیری باید در مدارس انجام گیرد و فعالیت های خارج از مدرسه باید مکمل یادگیری و فعالیت های مدرسه باشد. در شرایطی، توضیحاتی که در کلاس داده می شود برای یادگیری بعضی از دانش آموزان کفایت می کند. اما برای بعضی دیگر ممکن است چنین نباشد و لذا به تمرین بیشتری نیاز داشته باشند. دراین صورت می توان با تعیین تکالیفی مناسب با نیاز هر دانش آموز، او را دراین امر یاری کرد.»

جای تردید نیست که مشق شب باعث پایدار شدن یادگیری ها و آموزش های کودکان دبستان می شود، ولی نباید فراموش کنیم که کودک دبستانی در هنگام نوشتن مشق شب درحال گذراندن زندگی خود نیز هست. پس مشق شب باید با زندگی او تناسب داشته باشد.

تکلیف تمرینی است در زمینه آنچه که دانش آموز در کلاس فراگرفته و فقط در همین جایگاه می تواند نتیجه یادگیری را برای او دربرداشته باشد.

تکلیف شب باید:

۱) لازم و مفید باشد.

۲) با توانایی و رشد دانش آموزان تناسب داشته باشد.

۳) به خوبی تشریح شده و انگیزه لازم را فراهم آورد.

۴) به صراحت توسط دانش آموزان و والدین فهمیده و درک شود.

۵) بر آزادی و نوآوری دانش آموز تاکید داشته باشد.

۶) تاحد امکان انفرادی باشد.

۷) در صورت امکان واگرا، متنوع و با تخیل همراه باشد.

۸) آموختن محتوا و مهارت ها به دیگران مدنظر قرار گیرد.

تکلیف شب از متغیرهای درونی مدرسه است که در صورت تجدیدنظر کلی و در شرایط فعلی آن شاید بتواند به بسیاری از اهدافی که بر آن مرتبط است- مانند: تداوم یادگیری، تثبیت یادگیری، بهبود نگرش به مدرسه، عادت به مطالعه و تنظیم وقت- جامه عمل پوشانده و وسیله ای برای شناخت مشکلات دانش آموزان و کمک در رفع آن باشد.

سالیان دراز حفظ کردن به عنوان تنها نوع تکلیف درسی و حتی یادگیری محسوب می شد و در نتیجه همین بینش، ناکامی های تحصیلی را صرفاً به ناتوانی دانش آموز نسبت می دادند و نه به روش های آموزشی.

ولی امروزه فعال نمودن شخص دانش آموز اهمیت و جایگاه خود را پیدا کرده است. اغلب بینش های معاصر به تحریک قدرت ابتکار و مسئولیت پذیری محصل در امر یادگیری بها می دهند و براین هدف تاکید می کنند که دانش آموز هرچه بهتر و موثرتر از اوقات خارج از مدرسه در جهت یادگیری بهره ببرد.

البته تکلیف شب هرگز نمی تواند به خودی خود مفید باشد یا مضر تلقی گردد، سودمندی آن به عوامل و خصوصیات فردی و خانوادگی دانش آموز، عوامل کلاسی، برخورد معلم و به خصوص به ماهیت و چگونگی آن وابسته است.

فهرست منابع و مآخذ:

۱- نشریه ماهانه آموزشی تربیتی پیوند شماره ۱۲۴

۲- توکلی مهین، تکلیف شب از دیدگاه تحقیقات تربیتی

۳- ماهنامه تربیت، شماره نهم

۴- سیف علی اکبر (مترجم)، مقدمه ای بر نظریه های یادگیری جلد ۱

۵- رشید پوراحسان، معنی دار کردن تکالیف برای دانش آموزان