همه چیزهایی که باید درباره آب بازی کودکان بدانید

امروز اما نه از تشت آب خبری است, نه از آب فراوان بدون یارانه و نه حیاط کوچکی که کودکان در آن بچگی کنند کودکان امروز, اگر پدر و مادرشان, حال و روز خوبی داشته باشند, به استخر می روند, اگر نه, به نهر آبی آلوده یا کانالی در سطح شهر, بسنده می کنند

یادش به‌خیر! بچه که بودیم، تمام ذوق و دل‌خوشی‏مان در روزهای گرم تابستان، این بود که تشتی پر از آب را در حیاط خانه، زیر نور آفتاب بگذاریم تا گرم شود و بعد از ناهار که بزرگ‌ترها مشغول استراحت می‏شدند، می‏رفتیم و آبی به ‏تن می‏زدیم. تشت کوچک آب، همه زندگی‏مان بود که در آن بنشینیم و شلپ‌شلپ روی آب بکوبیم و از برخورد قطره‏های آب به صورت‌مان لذت ببریم.

امروز اما نه از تشت آب خبری است، نه از آب فراوان بدون یارانه و نه حیاط کوچکی که کودکان در آن بچگی کنند. کودکان امروز، اگر پدر و مادرشان، حال و روز خوبی داشته باشند، به استخر می‏روند، اگر نه، به نهر آبی آلوده یا کانالی در سطح شهر، بسنده می‏کنند.

در این پرونده، کوشیده‏ایم خوبی‏ها و بدی‏های آب‏تنی را از زبان کارشناسان مختلف برایتان بگوییم؛ پس، با ما باشید.

● پوست و مو

آب‏تنی در آب‌های آلوده، پوست و مو را درگیر می‏کند

آب‌تنی در آب‌های آلوده، به‌خصوص در برکه‌ها که آب، جریان ندارد و راکد است، نه‌تنها کودکان که حتی بزرگسالان را هم دچار مشکل‌هایی می‌کند، اما از آن‌جا که ایمنی بدن در کودکان، مانند بزرگسالان، کامل نشده و بدن، هنوز، پادتن‌های زیادی مقابل بیماری‌های گوناگون نساخته است، در نتیجه، زودتر و شدیدتر از بالغان، به بیماری‌های مختلف مبتلا می‌شود.

شناکردن در این آب‌ها، انواع و اقسام بیماری‌های داخلی و پوستی را با خود به ارمغان می‌آورد. از بین بیماری‌های پوستی می‌توان به عفونت‌های رایج باکتریایی که باعث ابتلا به کورک و دمل می‌شود و عفونت‌های قارچی بیماری‌زا به فرم‌های مختلف اشاره کرد. وقتی کودکی، وارد آب آلوده می‌شود، عوامل بیماری‏زا، به‌راحتی، روی پوست و موهایش می‌نشینند و باعث بروز بیماری‌های مختلفی در وی می‌شوند.

یکی دیگر از فاکتورهای خطر، انگل‌ها هستند که مهم‌ترین آن‌ها، اونکوسرسیازیس است که باعث نابینایی در بسیاری از کشورهای آفریقایی می‏شود. این بیماری، از طریق گزش پشه سیاه منتقل می‏شود که در رودخانه، تخم‌گذاری می‏کند. این انگل‌ها می‌توانند وارد پوست شده و فرد را آلوده کنند؛ البته این بیماری، در ایران، شیوع زیادی ندارد.

● والدین این توصیه ها را جدی بگیرند

به همه والدین توصیه می‌کنم اول، از شنا و آب‌تنی کردن کودکان‌شان در محیط‌های آلوده، مانند برکه‌ها و رودخانه‌های آلوده به انواع زباله‌ها، فاضلاب و فضولات انسانی و حتی استخرهایی که بهداشت آن‌ها، به‌خوبی رعایت نمی‌شود، با توجه به فصل تابستان و تراکم شناگران با سطح فرهنگ‌های مختلف، خودداری کنند.

اگر روی پوست کودک تغییراتی دیدید، مثلا اگر رنگ پوست در قسمت‌هایی از بدن طبیعی نبود، ملتهب و قرمز شده یا خارش داشت یا اگر پوست دچار فرورفتگی‌ها و برآمدگی‌هایی شده بود، آن‌ها را جدی بگیرید و برای درمان، به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. این علایم ممکن است در سر، به‌صورت شوره‌های چسبنده ظاهر ‌شوند و نشان‌دهنده یک بیماری قارچی یا باکتریایی هستند که باید درمان شوند.

درمان نکردن بیماری‌های پوست در کودکان، نه‌تنها آن‌ها را دچار مشکل خواهد کرد، بلکه ورود این کودکان به استخرها، باعث آلوده شدن آب و بیماری دیگر شناگران خواهد شد. پس، حتما درمان‌ها را جدی بگیرید و تا پایان دوره درمان، وارد آب استخر نشوید.

● اورژانسی

هنگام آب‏تنی کودکان‌تان، آن‌ها را تنها نگذارید

آب‌بازی، یکی از مفرح‌ترین و لذت‌بخش‌ترین بازی‌هایی‌ است که کودکان، علاقه وافری به انجام آن دارند. گرچه به نظر می‌رسد این بازی، از نظر سلامت جسمی و روحی، برایشان بسیار مفید است، اما والدین، در کنار لذت ‌بخش‌بودن این بازی، نباید نکته‌های ایمنی را فراموش کنند؛ زیرا ممکن است سلامت کودک‌شان، به خطر بیفتد.

والدین باید به این مساله توجه داشته باشند که حتما لازم نیست یک کودک، در استخر غرق شود. اگر کودکی، به‌صورت سرازیر، در سطل آب بیفتد و نتواند تعادل خود را حفظ کند یا توانایی کافی برای بلند شدن نداشته باشد، احتمال غرق‌شدگی او، بسیار بالاست. بنابراین اگر کودک‌تان، توانایی نگهداری از خود را ندارد یا ضریب ایمنی بدن وی، بسیار ضعیف است، حتما هنگام آب‌بازی، مراقب او باشید.

معمولا، کودکان خردسال، در آبی به عمق کم نیز ممکن است غرق شوند. وقتی آن‌ها در کنار هر نوع آب، از وان حمام گرفته تا حوض، از جوی گرفته تا استخر هستند، آن‌ها را زیر نظر بگیرید.

هرگز ظروفی با جنس شیشه، سرامیک، گلدان‌های سفالی و دیگر مواد شکننده را هنگامی که کودک در حال آب‌بازی است، نزدیک او قرار ندهید.

برای نگه‌داری و مراقبت از بچه‌های خردسال، هرگز به کودکان بزرگ‌تر اعتماد نکنید.

مراقب باشید کف‌پوش مکانی که کودک در آن آب‌بازی می‌کند، سُر یا لیز نباشد.

با توجه به این‌که احتمال سُرخوردگی کودکان، هنگام آب‌بازی، بالاست، مراقب باشید دمپایی لاانگشتی یا ابری به پا نداشته باشند.

حواس‌تان باشد مکانی که کودک در آن آب‌بازی می‌کند، فضایی بسته نباشد؛ زیرا ممکن است سر کودک، در اثر سُرخوردن یا افتادن در فضاهای بسته، به لبه‌های تیزی که ممکن است آن‌جا باشد، اصابت کند

در صورتی که هنگام بازی، در اثر سقوط یا سُرخوردن، به سر کودک‌تان، ضربه وارد و دچار خونریزی شد، روی نقطه آسیب‌دیده، دستمالی بگذارید و آن را فشار دهید. اگر شدت خونریزی، بالا بود و دستمال پر از خون شد، از برداشتن دستمال خودداری کنید؛ زیرا ممکن است لخته خون، جدا شده و خونریزی، شدیدتر شود. توصیه می‌شود در این شرایط، دستمال دیگری را روی آن قرار داده و محل خونریزی را فشار دهید.

اگر کودک‌تان در اثر ضربه، دچار تشنج یا کاهش هوشیاری شد یا حرکت‌های غیرطبیعی از خود نشان داد یا خواب‌آلوده شد، او را به پهلوی چپ بخوانید و از حرکت دادن او، اجتناب کنید. سپس، سریع، با اورژانس تماس بگیرید.

اگر کودک، در اثر افتادن یا لیز خوردن، دچار آسیب گردن، مفاصل یا استخوان شد، او را بی‌حرکت نگه دارید. در صورتی احتمال دررفتگی یا شکستگی در استخوان وجود دارد، به‌وسیله تخته، آن را ثابت نگه دارید و سریع، از اورژانس کمک بگیرید.

اگر کودک، در اثر افتادن در وان آب، دچار غرق‌شدگی یا حالت نیمه‌غرق‌شدگی شد، به هیچ‌وجه، او را وادار به استفراغ نکنید. کودک را به پهلوی چپ بخوابانید و سریع، با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید.

هنگامی که قارچ، بر پوست بدن تاثیر می‌گذارد، یک حلقه قرمز از تاول‌های کوچک یا یک حلقه قرمز فلس‌مانند، روی پوست ایجاد می‌کند

قارچ پا، از رایج‌ترین و شاید ماندگارترین عفونت‌های قارچی است که به‌عنوان عفونت پای ورزش‌کاران شناخته می‌شود. پوسته‌پوسته شدن و التهاب پوست پا، به‌خصوص بین انگشتان چهارم و پنجم، از ویژگی‌های این بیماری است. عفونت‌های قارچی پا، موجب کلفت شدن یا پوسته‌پوسته شدن پوست در پاشنه و کف پاها و هم‌چنین تاول بین انگشتان پا می‌شود

● روان‌شناسی

بازی، نیازی برای تمام سنین است

به هرگونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفدار که به شکل فردی یا گروهی، انجام و باعث شادی و لذت می‌شود، بازی می‌گویند. بر اساس این تعریف، نه‌تنها کودکان، بلکه نوجوانان، جوانان، بزرگسالان و حتی افراد سالمند هم گاهی به بازی‌کردن نیاز دارند.

از نظر روان‌شناسان، بازی، فعالیتی است که کارکردهای روان‏شناختی ویژه خود را دارد و می‌توان از آن برای ایجاد یا افزایش انرژی روانی، کاهش تنش‌ها (از راه تخلیه فشارهای روانی)، متعادل‌کردن هیجان‌ها و سرانجام، تسکین احساسات دردناکی که فرد تجربه می‌کند، بهره گرفت. از دیگر کارکردهای بازی می‌توان به افزایش خلاقیت، تقویت قوای بدنی و عضلانی، افزایش هماهنگی حرکتی ظریف و تقویت مهارت‌های اجتماعی و همکاری از طریق تعامل با هم‌بازی‌ها اشاره کرد. هر بازی و تفریحی که این خصوصیات را بیش‌تر در خود داشته باشد، بازی بهتر و مفیدتری است.

● آب بازی به مثابه ریلکسیشن

از میان انواع بازی‌هایی که برای تمام سنین وجود دارد، آب‌بازی، یکی از بهترین و لذت‌بخش‌ترین بازی‌هایی است که به این کارکرد‌ها می‌انجامد. آب‏بازی باعث آرامش کودک و تخلیه هیجان‏های او می‏شود و او، از این طریق، از ناراحتی‏ها، فشارها و تنش‏ها، رهایی می‏یابد و احساس آرامش می‏کند. هم‌چنین، چون آب‏بازی، جذابیت بسیاری برای کودکان دارد، والدین و مربیان می‏توانند به‌وسیله بازی‏های متنوع و طرح پرسش‏های مختلف، تفکر خلاق را در کودکان پرورش دهند. مثلا این‌که چه چیزهایی در آب شناورند یا چه چیزهایی ممکن است زیر آب بروند و... کودک، هنگام بازی کردن در آب می‏آموزد که برای پر کردن دو ظرف، هماهنگی چشم و دست لازم است.

آب‌بازی، در عین حال که باعث تحرک می‏شود، می‏تواند بدخلق‏ترین کودکان را آرام کند. آب، ماده‌ای آرام‏بخش است. بنابراین اگر کودک‌تان، روز غیرقابل تحملی داشته و هیچ‏کس نتوانسته کاری برای او انجام دهد، گاهی اوقات، لگنی پر از آب، می‏تواند برای آرام کردن او، مفید باشد.

● امراض ‌عفونی

عفونت‌های ریوی در کمین کودکانی که آب‌بازی دوست دارند

وارد شدن به آب‌های غیراستاندارد و تماس آن با دستگاه تنفسی کودک، به‌خصوص سینوس‌های صورت و حتی درگیری ریه و بلع آن می‌تواند کودک را در معرض بیماری‌های عفونی، مشکل‌های تنفسی غیرعفونی و بیماری‌های گوارشی قرار دهد. این قضیه، هم می‌تواند کودک را مستعد سرماخوردگی و هم عفونت‌های ویروسی مختلف را به او منتقل کند.

از جمله این ویروس‌ها که از استخرها و محیط‌های آلوده منتقل می‌شود، عاملی به نام «آدنو ویروس» است که میزان شیوع آن در تهران نیز بسیار بالاست. این ویروس، انتقال بالایی از طریق آب محیط‌های مرطوب، حوله و وسایل شنا دارد. ابتلا به این ویروس باعث عفونت چشم‌ها و تب بالا می‌شود که چندین روز ادامه دارد و می‌تواند باعث سرفه و درگیری ریوی شود.

عفونت‌های باکتریال و چرکی مختلف هم می‌توانند پس از آب‌تنی کردن در آب‌های آلوده، در کودک، ایجاد بیماری کنند. یکی از این بیماری‌ها، سینوزیت چرکی است که به‌واسطه ورود آب آلوده به سینوس‌های صورت ایجاد می‌شود. علایم مهم ابتلا به سینوزیت این است که کودک، چند روز پس از شنا یا آب‏تنی، دچار سردرد، تهوع، گرفتگی بینی، خلط زیاد در بینی و حلق و سرفه می‌شود. این حالت‌ها، در کودکانی که سابقه آلرژی بینی دارند، مشکل‌های زیادی ایجاد می‌کند. از سوی دیگر ورود آب آلوده به ریه، باعث بروز عفونت‌های ریوی می‌شود.

● وقتی آب مایه ممات می‌شود

بلعیدن آب آلوده در زمان شنا که در کودکان، بارها اتفاق می‌افتد، عوامل بیماری‌زای زیادی را وارد دستگاه گوارش می‌کند که مهم‌ترین آن‌ها، میکروب وبا در مناطق آلوده به وبا، بیماری‌های انگلی مختلف مانند ژیاردیا، آمیب و عفونت‌های کِرمی مانند آسکاریس، کرم‌های لوله‌ای، حصبه و شبه‌حصبه است. ابتلا به این بیماری‌ها، در رودخانه‌هایی که فاضلاب‌های خانگی یا فاضلاب کارگاه‌ها و کارخانه‌ها به آن‌ها می‌ریزد و نظارتی روی آن‌ها نیست یا حتی در رودخانه‌هایی که حیوانات مختلف وارد آن می‌شوند و آب را آلوده می‌کنند، بیش‌تر دیده می‌شود. مثلا در شمال کشور، بیماری مهمی به نام «لپتوسپیروز» وجود دارد که آب‌تنی یا قرارگیری در شالیزارها می‌تواند فرد را به این بیماری مبتلا کند. این بیماری، بسیار سخت بوده و تب‌های بالایی ایجاد می‌کند.

ابتلا به بیماری‌های انگلی، در مناطق مرطوب، شیوع بالاتری دارد؛ زیرا تخم‌ انگل، مدت زمان زیادی زنده می‌ماند و با آلوده کردن آب‌ها، بیماری‌های انگلی زیادی ایجاد می‌کند. گاهی گفته می‌شود آب‌تنی در دریاها هم باعث آلودگی شناگران می‌شود. این امر، بستگی به غلظت مواد آلوده در دریا دارد؛ به‌خصوص در دریای جنوب که آلوده به مواد نفتی نیز هست. اگر غلظت این مواد، کم باشد، معمولا، مشکل زیادی ایجاد نمی‌کند، اما اگر غلظت مواد آلوده دریا، بالا باشد، هم استنشاق آب و هم‌ وارد شدن به آن می‌تواند صدمات ریوی قابل توجهی ایجاد کند. بنابراین این فکر درست نیست که چون آب دریا، نمک دارد و نمک، ضدعفونی‌کننده است، پس شناگران را آلوده نمی‌کند.

آلوده شدن در دریا، به حساسیت فرد یا کودک هم بستگی دارد. ممکن است برخی از بیماری‌های عفونی، برخی را آلوده و بعضی دیگر را آلوده نکند. اگر شنا در دریا، با اصول درستی انجام شود، کودک اجازه نداشته باشد سرش را در عمق آب فرو ببرد و پس از شنا، به‌درستی حمام کند، دچار مشکل زیادی نخواهد شد.

● اگر کودک‌تان بیمار است، او را به استخر نبرید

والدین باید بدانیدزمانی که کودک‌شان، بیمار است، او را برای شنا وآب‏تنی، به مکان‌های عمومی نبرند. کودکی که خود، مبتلا به عفونت ویروس است، می‌تواند ویروس را گسترش داده و سایر کودکان را بیمار کند.

به استخر بردن کودکانی که دچار عفونت‌ روده‌ای شده و ممکن است دچار بی‌اختیاری باشند، کار درستی نیست.

نور آفتاب، بسیاری از ویروس‌ها را از بین می‌برد. بنابراین بهتر است کودکانی را که به بیماری‌‌های عفونی، خیلی حساس هستند، به استخرهای روباز ببرید تا نور آفتاب به آب، محیط اطراف استخر و به بدن کودک‌تان بتابد.