طرح تجمیع مراکز پیش دانشگاهی با دبیرستانها

فصل داغ ثبت نام با طعم تغییر و تحولات واکاوی مزایا و معایب

تیرماه آغاز فصل ثبت نام برای خانواده هایی است که فرزندان مدرسه ای دارند، دغدغه ثبت نام فرزند در مدرسه ای مناسب ذهن را مشغول می کند، اما گاهی تغییر و تحولات و اجرای برخی از طرحها در نظام آموزشی و مسائل حاشیه ای به این دغدغه بیشتر دامن می زند و موجب ایجاد چالش در زندگی می شود، مخصوصاً برای خانواده هایی که فرزند دبیرستانی دارند و این چالش زمانی پررنگ تر می شود که قرار باشد بچه ها برای ادامه تحصیل وارد مراکز آموزش عالی شوند و چنانچه این چالش با چاشنی تغییر در برخی از سیستمهای آموزشی و آن هم در سال آخر تحصیل همراه باشد، دل نگرانی های والدین را چندین برابر می کند.

حذف دوره پیش دانشگاهی و حذف شرط معدل برای ورود به این دوره همچنین طرح تجمیع مراکز پیش دانشگاهی در دبیرستانهای کشور که در اواسط سال تحصیلی ۸۹-۸۸ تصویب شد، درحال حاضر بسیاری از والدین را برای ثبت نام فرزندان خود با مشکلات زیادی روبرو کرده و دل مشغولی هایی را برای آنان فراهم آورده است.

دریافت شهریه در برخی از دبیرستانهای دولتی برای ثبت نام در سال آخر دبیرستان به بهانه تشکیل کلاسهای تست زنی و فوق العاده، ثبت نام در رشته هایی خاص مثل تجربی و ریاضی در بعضی از دبیرستانها و عدم اخذ دیپلم در سال سوم متوسطه و الزام برای ادامه تحصیل در سال چهارم دبیرستان برای دریافت دیپلم از جمله شبهات و نگرانی های خانواده ها و دانش آموزان می باشد که در دو شماره گزارش پیش رو ، پای صحبتها و درد دلهای مردم می نشینیم و پاسخ این سؤالات را از زبان مسئولان جویا می شویم.

● مدارس پیش دانشگاهی مستقل نداریم

حمیدرضا حاجی بابایی وزیر آموزش وپرورش در سخنانی با اعلام اینکه از سال آینده مدارس پیش دانشگاهی مستقل نخواهیم داشت و مدارس پیش دانشگاهی با دبیرستانها تجمیع می شوند خاطرنشان می کند: «بخشی از طرح تحول بنیادین در آموزش وپرورش که همیشه از آن صحبت می شود درحال اجراست که بحث اصلاح ساختار نظام آموزشی ۶-۳-۳ نیز یک آیتم از برنامه های این طرح است و قطعاً تا زمانیکه این برنامه قانونی نشود، اجرایی نخواهدشد.»

حاجی بابایی درباره حذف پیش دانشگاهی که خبر آن قبلاً اعلام شده بود چنین می گوید: «این اشتباه در برداشت هاست. این طرح چه مصوبه مجلس شود و چه شورای عالی انقلاب فرهنگی، هیچ کس در حذف پیش دانشگاهی اختلاف نظری ندارد، اما مسئله این است که چه زمانی اجرایی شود.»

وزیر آموزش وپرورش اضافه می کند: «حداقل یک دوره ۶تا ۱۲ساله برای تغییر یک برنامه لازم است و اینگونه نیست که از اول مهر همه چیز را تغییر دهیم.»

وی می گوید: «پیش از این، کسانیکه معدل زیر ۱۴ داشتند، نمی توانستند در مدارس پیش دانشگاهی روزانه شرکت کنند، اما از این به بعد این شرط را برمی داریم و این مورد نیاز به قانون ندارد.»

● اخذ دیپلم، سال سوم یا چهارم متوسطه؟

براساس مصوبه هیئت دولت درمورد اصلاح آئین نامه اجرایی قانون یک مرحله ای شدن آزمون سراسری و نحوه ورود به دوره پیش دانشگاهی «حذف کف معدل برای ورود به مراکز آموزش پیش دانشگاهی روزانه» نحوه فعالیت این مراکز مشخص شده است و کلیه دانش آموزان فارغ التحصیل سال سوم دوره متوسطه نظری در سال تحصیلی۹۰-۸۹ می توانند در همان دبیرستان محل تحصیل خود در دوره پیش دانشگاهی ثبت نام نموده و ادامه تحصیل دهند.»

«محمد.ن» کارمند یک شرکت تولیدی است و ۴۵سال سن دارد او که ۲فرزند در مقاطع تحصیلی دوم و سوم دبیرستان دارد و برای ثبت نام فرزندان خود به یکی از دبیرستان های دولتی آمده است، سوژه گزارشم می شود.

او که خیلی عصبانی به نظر می رسد و ظاهراً از قواعد و قوانین جدید ثبت نام در دوره پیش دانشگاهی اطلاعات چندانی ندارد می گوید: «دختر کوچکم امسال سوم دبیرستان می رود و ظاهراً مشکلی ندارد، اما برای دختر دیگرم که سوم دبیرستان است و دیگر نمی خواهد ادامه تحصیل دهد، مشکل داریم چون مدیر مدرسه می گوید، چنانچه در کلاس چهارم نظری شرکت نکند، نمی توانیم به او دیپلم بدهیم، حال آنکه سالهای قبل اینطور بود که اگر کسی نمی خواست ادامه تحصیل دهد، می توانست همان سال سوم دیپلم بگیرد.»

این کارمند در ادامه چنین می گوید: «یکی دیگر از مشکلات ما این است که می گویند باید ۲میلیون تومان بابت ثبت نام در کلاسهای تقویتی و یا کلاسهای تست زنی به مدرسه کمک کنید خانم مهناز- ش هم که برای ثبت نام فرزندش به مدرسه مراجعه کرده و ظاهراً ناامید برگشته در ادامه صحبتهای این شهروند چنین می گوید: «نمی دانیم آیا پیش دانشگاهی امسال حذف می شود یا نه، ضمناً بنویسید که چرا هر ساله این همه تغییر و تحول در آموزش وپرورش داریم، و ما واقعاً سردرگم می شویم.»

خانم مهناز در ادامه اینطور می گوید: «یک پسر ۵ساله دارم که از امسال باید پیش دبستانی برود، نمی دانم تا زمانیکه او به سن دبیرستان می رسد باید شاهد چه تغییراتی باشیم ولی از مسئولان می خواهم بچه های ما را موش آزمایشگاهی نکنند.»

● والدین نگران حذف دوره پیش دانشگاهی نباشند

«مراکز پیش دانشگاهی مستقل جهت ادامه فعالیت خود موظف هستند از دانش آموزان پایه های دیگر دوره تحصیلی متوسطه براساس ظرفیت خود ثبت نام کنند.»

ابراهیم سحرخیز معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش وپرورش نیز در گفت وگو با گزارشگر کیهان با بیان مطلب فوق درباره بلاتکلیفی و نگرانی خانواده ها می گوید: «دانش آموزان و والدین آنان نگران حذف دوره پیش دانشگاهی برای سال تحصیلی آینده نباشند، زیرا حذف این دوره در شرایط کنونی به هیچ وجه در آموزش وپرورش مطرح نیست.»

وی همچنین به خانواده ها این اطمینان را می دهد که در صورت تصویب حذف دوره پیش دانشگاهی این مصوبه شامل حال دانش آموزانی که اکنون در دبیرستان تحصیل می کنند نمی شود و آنان باید شرط ۱۲سال تحصیل تمام برای اخذ دیپلم را داشته باشند.»

سحرخیز در ادامه می گوید: «دانش آموزان قبولی سال سوم دبیرستان در سال تحصیلی ۹۰-۸۹ می توانند در دبیرستان محل تحصیل خود در دوره پیش دانشگاهی ثبت نام کنند و نیازی به جابه جایی نیست، همچنین مراکز آموزش پیش دانشگاهی مستقل جهت ادامه فعالیت خود موظف هستند از دانش آموزان پایه های دیگر دوره تحصیلی متوسطه براساس ظرفیت این مراکز ثبت نام کنند.»

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش وپرورش در ادامه اضافه می کند: «ظرف چند روز آینده تمام تابلوهای مراکز پیش دانشگاهی جمع می شود و در سال تحصیلی جدید تمام مدارس باید در تابلوی سردر خود عنوان «دبیرستان» را ذکر و نصب کنند.»

سحرخیز با این توضیح که هیچ مدرسه دولتی هنگام ثبت نام حق دریافت شهریه از والدین را ندارد، خاطرنشان می کند: «همانطور که قبلاً هم وزیر آموزش وپرورش اعلام کرده بود دریافت شهریه هنگام ثبت نام خلاف قانون است، ما هم براین موضوع تأکید می کنیم و چنانچه خانواده ها با مواردی برخورد کردند، حتماً به دفتر ارزیابی عملکرد در وزارتخانه مراجعه و موارد را گزارش دهند تا با مدیران متخلف برخورد شود و حتی در برخی موارد اقدام به عزل مدیر می کنیم.»

وی در پاسخ به این سؤالم که برخی از والدین معتقدند این همه تغییر و تحول در آموزش وپرورش بچه ها و خانواده ها را دچار استرس و تنش می کند، می گوید: «باتوجه به اینکه طرح تحول بنیادین را در آموزش وپرورش داریم، بی نیاز از این همه تغییر و تحول نیستیم چون قرار نیست در سیستم آموزش وپرورش لکه گیری شود، تحول بنیادی در برنامه ریزی درسی، تغییر محتوا و کتب، آموزش معلمان و... از مقطع ابتدایی تا پایان دوره متوسطه لازم است. درحال حاضر، در دوره انتقال و گذر هستیم و باید این تغییر محتوا را تحمل کنیم.»

● تحولی بنیادین در نظام آموزشی کشور

تغییر ساختار نظام آموزشی و تجمیع مراکز پیش دانشگاهی در دبیرستانهای کشور یک برنامه جزئی از طرح کلانی است که برای تحقق بنیادین در آموزش وپرورش تدارک دیده شده است.

مهدی نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش وپرورش در گفت وگو با گزارشگر کیهان در سخنانی به ضرورت اجرای طرح تجمیع مراکز پیش دانشگاهی در دبیرستانها اشاره و تأکید می کند: «تغییر ساختار نظام آموزشی یکی از راهکارهایی است که برای اجرای طرح تحول بنیادین لازم و ضروری است بنابراین نظام آموزشی آینده به ۲دوره ۶ساله ابتدایی و متوسطه تقسیم می شود که دوره متوسطه به دو دوره ۳ساله متوسطه اول و دوم نیز تقسیم می گردد که در این تقسیم بندی دوره پیش دانشگاهی دیگر موضوعیت نخواهد داشت در نتیجه تا زمان استقرار کامل نظام جدید، دوره پیش دانشگاهی موجود در دبیرستانها ادغام می شود.»

از معاون وزیر و دبیرکل شورای عالی آموزش وپرورش درخصوص مزایا و معایب طرح تجمیع سؤال می کنم که وی در توضیحاتی با اشاره به دوره پیش دانشگاهی چنین می گوید: «طراحی دوره پیش دانشگاهی در زمان خود طرحی مفید و کارآمد بود و اثرات مثبتی در گسترش نظام آموزشی داشت، اما به دلیل تحولاتی که در سالهای اخیر در کشور بوجود آمده است، این دوره کارآیی و فلسفه وجودی خود را از دست داده است. به عنوان مثال در آن سالها پیش بینی می شد ۵/۳ تا ۵/۴میلیون نفر دانش آموز پشت درهای دانشگاه متراکم شوند و دانشگاهها به دلیل ظرفیت محدود خود، توانایی جذب این گروه را نداشته باشد و این مسئله به یک مشکل اجتماعی تبدیل شود، اما این مشکل امروز با گسترش و توسعه دانشگاههای پیام نور، آزاد اسلامی و... از بین رفت.»

نوید ادهم در ادامه به یکی دیگر از دلایل ضرورت اجرای این طرح اشاره می کند و می گوید: «در آن دوره تعداد اندکی از دانش آموزان به رشته های فنی و حرفه ای گرایش داشتند و همگان مایل بودند وارد دانشگاه شوند که با طراحی دوره پیش دانشگاهی تدابیری اتخاذ شد که درصد قابل توجهی از دانش آموزان به رشته های فنی و حرفه ای و کار و دانش گرایش یافته و این جزو دستاوردهای بسیار مثبت نظام پیش دانشگاهی بود.»

وی در ادامه خاطرنشان می کند: «شرط ورود به دوره پیش دانشگاهی در سال طراحی این دوره براساس مصوبه هیئت دولت، کسب معدل ۱۴ بود که در طول زمان این کف معدل تقلیل یافت به گونه ای که امروز تمام فارغ التحصیلان سوم دبیرستان می توانند وارد پیش دانشگاهی شوند. براین اساس طرح شرط معدل حذف شد و تمام دانش آموزان سوم دبیرستان باید در دوره پیش دانشگاهی و در سال پایانی دوره دبیرستان ادامه تحصیل دهند که این امر سبب می شود تا همه دانش آموزان یک سال دیگر از امکانات آموزشی و خدمات تربیتی بهره مند گردند.»

دبیرکل شورای عالی آموزش وپرورش در ادامه به یکی دیگر از معایب دوره پیش دانشگاهی و ضرورت طرح تجمیع اشاره می کند و می گوید: «تعداد قابل توجهی از دانش آموزان به مجرد ثبت نام در دوره های پیش دانشگاهی فرصت کمتری را در مدارس سپری می کردند و بیشتر وقت خود را به تست زنی می پرداختند و این فعالیت، آثار تربیتی به همراه نداشت، حال آنکه با اجرای این طرح، خلأهای مذکور پر می شود.»

نوید ادهم برای رسیدگی به تخلفات و دریافت هرگونه شهریه از والدین جهت ثبت نام در سال چهارم دبیرستان (پیش دانشگاهی) می گوید: «خانواده ها می توانند در صورت مشاهده هرگونه تخلفی از سوی مدیران مدارس درخصوص دریافت شهریه، عدم ثبت نام در تمام رشته های تحصیلی و یا تخصصی کردن مدرسه به دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت آموزش وپرورش مراجعه کرده و یا با شماره۸۲۲۸۱۱۱۱ تماس حاصل نمایند.»

نوید البته موضوع دریافت مشارکتهای مردمی را رد نمی کند و می گوید: «باتوجه به نیاز مدارس و ضرورت ارتقا کیفیت در مدارس، اولیاء می توانند با پرداخت کمکهای داوطلبانه خود زمینه ارتقا کیفیت را در مدارس فراهم آورند، چراکه آموزش وپرورش نیازمند مشارکت جدی اولیاء است و والدین باید به این باور برسند که اگر دنبال افزایش کیفیت تحصیلی فرزند خود هستند لازم است ارتباط نزدیکی با مدرسه داشته باشند چراکه بودجه سالانه ۱۲هزار میلیارد تومانی آموزش وپرورش، بدلیل محدودیتهای موجود، کفاف نمی دهد و خود مردم باید داوطلبانه کمک کنند.»

● اجرای طرحهای شتابزده!

اما از سوی دیگر دکتر طیبه صفایی نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هم که مخالف اجرای شتابزده طرح تجمیع است، در گفت وگو با گزارشگر کیهان چنین می گوید: «از ابتدای اجرای طرح پیش دانشگاهی تأکید ما بر این بود که این شیوه به صورت صددرصد اجرا نشود و خواستار واگذاری دوره پیش دانشگاهی به وزارت علوم و دوره آمادگی و پیش دبستانی به وزارت آموزش وپرورش شدیم، اما متأسفانه مورد استقبال و تأیید قرار نگرفت و الان می بینیم اجرای طرح تجمیع برای خانواده ها نگرانی ایجاد کرده است.»

دکتر صفایی می گوید: «وقتی قرار است طرحی مطرح گردد، اولاً باید به صورت آزمایشی اجرا شود، قابل دفاع باشد ضمن اینکه شتابزده هم نباشد. همچنین بحث حذف پیش دانشگاهی با تجمیع در دبیرستان در عمل و اجرا منافات دارد و بچه ها را با مشکل مواجه می کند و ما از سوی مدیران، اولیا و حتی معلمان تماسهایی داریم که آنها دچار سردرگمی شده اند. اجرای این طرح باید به بعد از انجام کار کارشناسی دقیق محول گردد و به نظرم در این طرح کارشناسی های دقیقی صورت نگرفته است و باتوجه به اینکه در آینده ای نه چندان دور، حذف کنکور را پیش رو داریم باید این اطمینان را به بچه ها بدهیم که پیش دانشگاهی تقویت می شود.»

وقتی از خانم صفایی سؤال می کنم در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس چه اقداماتی برای اجرای صحیح و به موقع این طرح انجام شده است، می گوید: «ظاهراً رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات طرحهای مهمتر و اولویت دارتری دارند و این طرح همچنان مسکوت مانده و در دستور کار قرار نگرفته است.»

سند ملی آموزش، سند درس ملی، تألیف کتب و نمونه هایی دیگر جزو طرح تحول بنیادین در آموزش و پرورش است که همیشه از آن صحبت می شود و بخشی از آن نیز در حال حاضر در دستور کار مسئولان قرار دارد.

طرح تجمیع مراکز پیش دانشگاهی با دبیرستانها و حذف شرط معدل برای ورود به این دوره مقدمه ای برای اصلاح ساختار نظام فوق الذکر می باشد.

البته به اعتقاد کارشناسان مسائل فرهنگی، اجرای هر طرحی در ابتدا مخالفان و موافقان زیادی را به همراه دارد که طرح مذکور هم از این قاعده مستثنی نیست.

آنچه مسلم است این نکته می باشد که در دنیای علم و تکنولوژی، ناگزیر از تغییر و تحولات هستیم.

اما نباید از این نکته غافل شد که مسئولان فرهنگی تحت هر شرایطی دنبال دستیابی به بهترین ها برای آموزش و تربیت نسل آینده ساز کشورند و همراهی والدین با مسئولان و همکاری متقابل خانه و مدرسه بیش از هر چیز حائز اهمیت است.

● طرح نظام جدید و پیش دانشگاهی طرحهایی شتابزده

«طرح نظام جدید در آموزش و پرورش که در سال ۷۲ شکل گرفت اصلی شتابزده در اجرا و عمل بود و اجرای طرح پیش دانشگاهی هم که در سال ۷۵-۷۴، یعنی دوسال بعد اجرا شد، در حالی آغاز شد که در هر منطقه فقط یک مدرسه مسئول اجرای طرح پیش دانشگاهی بود این تغییرات در شرایطی اتفاق افتاد که در آن زمان زیر ساختهای تغییر نظام آموزشی مثل کتب درسی مهیا نبود و معلمان آمادگی اجرای طرح را نداشتند.»

خانم فاطمه پناهیان که سالها تجربه مدیریت در دبیرستانهای مختلف و مراکز پیش دانشگاهی را دارد و کارشناس ارشد مسائل فرهنگی است، با گلایه از اجرای طرحهای شتابزده در سیستم آموزشی، در گفت وگو با گزارشگر کیهان به مشکلات پیش روی مدیران و معلمان در سالهای اولیه اجرای طرح پیش دانشگاهی اشاره می کند. وی می گوید: «معلمان مراکز پیش دانشگاهی در ابتدا بدون هیچ گونه آموزشی و فقط با دراختیار داشتن سرفصل کتابها سرکلاس درس حاضر می شدند، آنها بدون داشتن هیچ متنی از کتب درسی، به بچه ها آموزش می دادند و دانش آموزان تا ۲ماه حتی کتاب هم نداشتند و در آن زمان با شرایط سختی مراکز را اداره می کردیم.»

وی در عین حال که طرح پیش دانشگاهی را خالی از معایب نمی داند به مزایای طرح تجمیع هم اشاره می کند و می گوید: «بحث پنجره های خالی یکی از اشکالات اساسی نظام جدید بود که- مثلا چنانچه دانش آموزی اگر در یک ترم درس ریاضی خود را پاس نمی کرد در ترم دوم نمی توانست در کلاس ریاضی۲ شرکت کند و این یک وقت اضافه و بیهوده برای او ایجاد می کرد. خوشبختانه پس از دو سال این پنجره های خالی پر شد و خلأ موجود برطرف گردید.» این کارشناس فرهنگی در ادامه به اشکالات طرح تجمیع می پردازد و تغییر در نظام آموزش و پرورش و اعمال آن در مقاطع مختلف را به تعمیر هواپیمای در حال حرکت تعبیر می کند و معتقد است: «هرگونه تغییر در سیستم آموزشی ظرافت لازم و خاصی را می طلبد.»

● آنها که ساز مخالف می زنند!

آقای سلیمان پرویزی که سابقه ۲۰ساله در آموزش و پرورش دارد و سالها در زمینه های آموزشی تجربه و دانش کسب کرده است، مخالف اجرای طرح نظام جدید و پیش دانشگاهی است. وی با این نگاه که نظام ۴ساله قدیم بهتر از نظام جدید و به مراتب از کیفیت بالاتری هم برخوردار بود، نظر اغراق آمیز خود را در خصوص اجرای طرح نظام جدید و پیش دانشگاهی اینطور بیان می کند: «در نظام جدید آموزشی جز اینکه به خانواده ها و دانش آموزان استرس و دل نگرانی وارد کردیم و سطح کیفیت آموزش را پایین آوردیم، هیچ سود دیگری عائد نظام آموزشی نشد.»

وی که تنها دستاورد آموزش جدید نظام متوسطه را گسترش رشته های کار و دانش می داند، در گفت وگو با گزارشگر کیهان ادعا می کند: «نظام آموزشی در آموزش و پرورش نظری، پیش دانشگاهی و آموزش فنی و حرفه ای، توفیقات زیادی نداشت، نظام آموزشی نیاز به تحول بنیادین دارد و این تحول بنیادی باید بر مبنای فلسفه نظام آموزش و پرورش اسلامی، کتب درسی، محتوا و نیروی انسانی صورت گیرد، در آن زمان است که می توانیم بگوییم تحول بنیادین رخ داده است.»

این مدیر مرکز پیش دانشگاهی با اشاره به اینکه آموزش در دنیای امروز چهار ستون دارد، می گوید: «یادگیری برای دانش، یادگیری برای عمل کردن، چگونه زیستن و چگونه با هم زیستن جزو ستونهای آموزش است که در نظام نظری، فاقد توانمندی لازم برای دستیابی به تمام موارد فوق هستیم.» وی با اشاره به اینکه نظام آموزشی ما کنکور محور می باشد و فاقد خلاقیت و نوآوری است توصیه می کند: «آموزشها باید به سمت ایجاد مهارتهای لازم برای زندگی پیش رود.» این مدیر که با اجرای طرح تجمیع مراکز پیش دانشگاهی با دبیرستانها موافق است در توضیحات بیشتری چنین می گوید: «در اجرای طرحهای جدید نباید شتابزده عمل کرد، در طرح مذکور، یک دانش آموز از اول مقطع دوره متوسطه تا پایان دوره با یک مدیر، یک سیستم آموزشی و یک محیط سر و کار دارد و این جزو مزیتهای طرح تجمیع است. همچنین در دوره پیش دانشگاهی که دانش آموزان مجبور بودند دروس سال اول دانشگاه را بخوانند، با اجرای طرح، بخشی از مشکلات برطرف می شود و دانش آموزان دروس تکراری نمی خوانند.»

وی که در عین حال موافق اجرای طرح مذکور است به معایب آن هم البته از دید خودش اشاره می کند و می گوید: «در این طرح دانش آموزان مدارس دولتی آسیب می بینند چون نیروی انسانی توانمند و معلمان آموزش دیده نداریم تا بتوانند دوره های پیش دانشگاهی را اداره کنند، اما در مدارس غیرانتفاعی این اتفاق نمی افتد.»

وی می گوید: «در این طرح مردم نمی توانند به دبیرستانها اعتماد کنند و چون مبنای نظام آموزشی ما کنکور محور است خانواده ها دوست دارند فرزندان خود را در مراکز پیش دانشگاهی که قبلا تجربه آن را داشته اند ثبت نام کنند، از همین رو فرهنگ سازی و اطلاع رسانی به والدین و دانش آموزان حائز اهمیت است.»

وی با اشاره به اینکه تغییر و تحول در فرایند آموزشی باید اتفاق بیفتد می گوید: «نظام آموزشی تحت تأثیر مؤسسات آموزشی قرار دارد و از خود تولید محتوا ندارد. بنابراین باید یک تولید محتوای قوی در سیستم آموزشی داشته باشیم و متناسب با نیازهای جهانی، آن را بومی سازی نمائیم. سپس بر مبنای آن ساختار ۶-۳-۳ را پیاده کنیم درغیراینصورت شاهد هیچ تحولی نخواهیم بود و فقط پازلها را عوض کرده ایم.»

خانم ام کلثوم ناطقی مدیر پیش دانشگاهی منطقه ۱۴با ۲۷ سال سابقه خدمت در آموزش و پرورش که نگاه انتقادی به اجرای طرح تجمیع دارد در توجیه این انتقاد چنین می گوید: «اجرای طرح پیش دانشگاهی از ابتدا هدف مشخصی را دنبال نکرد و همین مسئله باعث شد که امروز مسئولان به فکر تجمیع باشند و هدف تحت الشعاع شیوه ها قرار گرفت.»

این مدیر با سابقه می گوید: «برای پشت سرگذاشتن این دوره های حساس باید فرهنگ سازیهای لازم صورت گیرد تا خانواده ها و دانش آموزان کمتر دچار آسیب شوند نباید بگوییم کار تمام شده است، هدفها و مزایا و معایب طرحهای جدید باید کاملا مورد بررسی قرار گیرد، در اینصورت است که می توان گفت به نتیجه مطلوب نزدیک می شویم.»

● تحقیقات ۵۰۰ صاحب نظر روی سند ملی تحول بنیادین

مهمترین بخشی که طی سالهای اخیر در آموزش و پرورش بویژه شورای آموزش و پرورش مطرح شده بحث تحول بنیادین دراین نهاد بوده است و شورای عالی آموزش و پرورش با ترکیب ریاست جمهوری در رأس آن و برخی وزیران که مسئولیت سیاستگذاری و تعیین خط مشی ها و استراتژی های کلان آموزش و پرورش را برعهده دارد، پیگیر این طرح است.

مهندس مهدی نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش کشور نیز در پاسخ به برخی از انتقادات مطرح شده از سوی کارشناسان فرهنگی و مدیران مراکز پیش دانشگاهی در گفت وگو با گزارشگر کیهان چنین می گوید: «درسالهای اخیر شورای عالی آموزش و پرورش به این نتیجه رسید که استمرار روشهای فعلی آموزش و پرورش راه به جایی نخواهد برد و به نظر می رسد که ماهیت این آموزشها پاسخگوی نیازهای نظام نیست.»

نوید در ادامه می گوید: «در همین راستا سند ملی تحول بنیادین آموزش و پرورش مطرح شد و ۵۰۰ نفر از صاحبنظران حوزوی و دانشگاهی بیش از ۵ سال، تحقیقات مختلف انجام دادند و در نهایت مجموعه ای گران سنگ و کم نظیر را به شورای عالی آموزش و پرورش ارائه کردند که اکنون این مجموعه به تصویب این شورا رسیده تا پس از امضای رئیس جمهور به عنوان قانون نسبت به آن اقدام شود و مبنای سیاست گذاری ها و برنامه های این نهاد قرار گیرد.»

معاون وزیر آموزش و پرورش در ادامه می گوید: «امروز عصر تحولات است و انتقال این تحولات و یافته ها به درون کتابهای درسی و محتوای آموزشی کلاسهای درس و تربیت دانش آموزان براساس این یافته ها، نیازمند تغییر ساختار و محتوای آموزش و پرورش است که پدیده ای اجتناب ناپذیر محسوب می شود و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.»

نوید اضافه می کند: «آموزش و پرورش یک پدیده ملی است و باید از دیدگاه ملی به آن نگاه کرد و این رویکرد باید راهبردی باشد تا اثربخشی و کارایی سیستم را دو چندان کند و افزون براین آنچه در برنامه ریزی سند تحول بنیادین مدنظر قرار گرفت، همسو کردن این برنامه ها با اسناد بالادستی یعنی سند چشم انداز بود تا مبتنی بر این اصول، این سند کاربردی شود.»

وی در توضیح ادعای برخی که معتقدند در مراکز پیش دانشگاهی معلمان با تجربه تر و بهتر تدریس می کردند که با اجرای طرح تجمیع از این نیروهای توانمند استفاده نمی شود و دانش آموزان ضربه می خورند، می گوید: «تمام دبیران و معلمان مراکز پیش دانشگاهی و دبیرستانها از توانمندی های لازم جهت آموزش دانش آموزان برخوردارند و این اطمینان را به خانواده ها می دهیم که هرگز به وضعیت درسی بچه ها آسیبی نمی رسد.»

● جنگ روانی

عبدالامیر عرفی مدیرکل دفتر آموزش متوسطه نظری و پیش دانشگاهی هم در گفت وگو با گزارشگر کیهان به اهداف اولیه اجرای طرح پیش دانشگاهی اشاره می کند و می گوید: «یکی از اهداف اولیه طرح پیش دانشگاهی آمادگی دانش آموزان برای ورود به دانشگاه بود که طی چند سال اخیر با توجه به افزایش ظرفیت دانشگاه ها و دروس تکراری در دوره پیش دانشگاهی و سال اول دانشگاه ها، این ضرورت از بین رفت و پیش دانشگاهی جایگاه اصلی و علت وجودی خود را از دست داد.»

عرفی به یکی دیگر از مشکلات طرح پیش دانشگاهی و ضرورت، اجرای طرح تجمیع مراکز پیش دانشگاهی با دبیرستانها اشاره می کند و می گوید: «در طرح نظام جدید فقط ۶۰ درصد دانش آموزان و بنا به شرط معدل می توانستند در مدارس روزانه ثبت نام کنند و۴۰ درصد بقیه فقط با اختلاف یک یا ۲ دهم کمتر مجبور بودند در مدارس شبانه ادامه تحصیل دهند که این مسئله مشکلات تربیتی زیادی را به دنبال داشت. به عنوان مثال یک دختر یا پسر جوان مجبور بود بدلیل معدل پایین آن هم با اختلافی بسیار ناچیز در مدارس شبانه کنار بزرگسالان بنشیند که این موضوع علاوه بر تحمیل هزینه به خانواده ها مشکلات عدیده ای را به وجود می آورد.

وقتی از آقای عرفی سؤال می کنم چرا با وجود این همه مزایا، هنوز برخی از مدیران و معلمان مراکز پیش دانشگاهی مخالف اجرای طرح تجمیع هستند، می گوید: «این مسئله فقط یک جنگ روانی است که برخی ایجاد کرده اند، چون آنها از وضع موجود راضی نیستند، در سیستم قبل فقط ۴ روز در هفته کار می کردند و اضافه کار بالایی دریافت می نمودند، اما دراین طرح، ۶ روز هفته را باید در مدرسه حضور داشته باشند و فوق برنامه بگذارند و پنجره های باز ایجاد نمایند، درحالیکه در طرح پیش دانشگاهی بابت کلاسهای فوق برنامه از والدین هزینه های گزافی دریافت می کردند و این شرایط الان عوض شده است و تمام وقت بچه ها در مدارس بدون دریافت هزینه اضافه پر می شود.»

عرفی در ادامه می گوید: «اجرای هر طرحی نقاط قوت و ضعفی دارد و نمی توانیم بگوییم همه چیز در ابتدا مطلق است، اما آنچه مسلم است اشکالات خیلی کمتر از نقاط مثبت است و همین مسئله دغدغه روانی خانواده ها را کم می کند، چون مدیران و معلمان تمام پایه ها موظف به تدریس در تمام سطوح یعنی در ۷۲۶ منطقه آموزشی در سراسر کشور هستند.»

وی می گوید: «تمام تغییرات ان شاء الله تا سال ۹۶-۹۵ در مدارس قابل اجراست و امسال هیچ تغییری به جز طرح تجمیع مراکز پیش دانشگاهی با دبیرستانها نداریم.»

صدیقه توانا