فرهنگ شهادت بسترساز اعتلای دین و اقتدار مسلمین

فرهنگ شناسی « شهادت » در نهضت رهایی بخش عاشورا

« شهادت » کتابی است همواره گشوده مشعلی است همیشه پرفروغ و راهی است هموار و منتهی به مقصد و هدف . این کتاب گشوده تعالیم و معارف و فضایل و ارزش های والا و رهایی بخش را می آموزاند و این مشعل پرفروغ ظلمت ها و سیاهی ها را مرتفع می سازد و دیدگان فکر و جان و عقل را روشن و بصیر و حقیقت یاب می کند و این راه هموار اهداف و آرمان های بزرگ را می نمایاند و مقاصد سترگ را رسیدنی و دست یافتنی می سازد.

اثرآفرینی و تحول زایی و مقصدرسانی « فرهنگ شهادت » را هم در « سنت نبوی » و هم در « سیره علوی » و هم در « حماسه حسینی » به وضوح و صراحت مشاهده می نمائیم اما در عین حال این تحولات و ارزش ها بیشتر و فزون تر در حماسه کربلا متجلی می باشد که این نهضت عظیم با اساس و بنیان و رکن « شهادت » اتقان و استحکام یافته است و امام و ماموم و پیر و جوان بزرگ و کوچک با سلاح شهادت به رزمگاه حق و باطل می روند و با خون خویش اثرآفرینی می کنند و بقا و استمرار دین را تثبیت می نمایند.

حضرت امام حسین (ع ) در مصاف با دشمنان اسلام اینگونه « شهادت » را تحسین و تمجید می کند و آن را پایدار و مبارک و اثرآفرین معرفی می نماید :

« هل تقدرون علی اکثر من قتلی ! »

« آیا شما بیشتر از کشتن من کاری می توانید بکنید ! »

« مرحبا بالقتل فی سبیل الله »

آفرین و مبارک باد مرگی که در راه خدا می باشد. »

« ولکتکم لاتقدرون علی هدم مجدی و لامحوعزی و شرفی »

« اما شما هرگز نمی توانید مجد و عظمت و عزت و شرافت مرا محو و نابود نمائید » .

« فاذا لاابالی بالقتل »

« بنابراین من هیچ هراسی از مرگ ندارم . » (۱ )

در تفکر و اندیشه ژرف و عمیق حضرت امام حسین (ع ) این حقایق و واقعیت ها برای همه عصرها و نسل ها نهفته است :

۱) وقتی جامعیت دین خدا در معرض تهدید دشمنان قرار می گیرد و سیل بنیان کن تحریف و بدعت و جمود و جهل هویت امت اسلامی را مورد تهاجم قرار می دهد و طوفان های سهمگین فتنه و نفاق و فسق و فساد و مکر و نیرنگ به شدت وزیدن می آغازد و به نام دین حقیقت دین در مسلخ مطامع نفسانی قربانی می شود و همه چیز به نفع اسلام اموی و برای هدم و نابودی اسلام نبوی در مسیر واژگونی و اضمحلال قرار می گیرد پذیرش « مرگ سرخ » و غلبه بر « زندگی سیاه » برای پاکان و وارستگان و مصلحان سهل و دوست داشتنی می گردد.

دشمنان در چنین موقعیتی که همه چیز را به کام خود می دانند چنین می پندارند که به قتل رساندن مبارزان راه حق و مصلحان امت اسلامی تاثیرگذار و بازدارنده هر تحرک و جهاد و موجب نابودی جبهه توحید می گردد.

حضرت امام حسین (ع ) خطاب به دشمن به همین انگاره و تصور باطل اشاره می نماید و اعلام می کند شما بیشتر از کشتن من راهی در پیش پای ندارید و کار دیگری نمی توانید انجام دهید و این آخرین حربه و روشی است که به زعم و گمان شما موثر می افتد.

۲) امام حسین (ع ) پس از نمایاندن تصور و افکار دشمن از آنچه درباره به قتل رساندن او به صورت مشی و روش موفق در ذهن می پرورند بر « شهادت در راه خدا » آفرین و مبارک می گوید و مشتاقانه به تحسین و تمجید از آن می پردازد و به این ترتیب دشمن را در حیرت و شگفتنی فرو می برد.

دشمنان وقتی مشاهده می کنند امام حسین (ع ) عزیزترین متاع خویش یعنی جان و روح و جسم و تن خود را نه از روی کراهت و بی میلی که از روی شوق و تمایل قلبی در راه خدا و برای صیانت از اسلام تقدیم می نماید مبهوت می مانند و تصور خویش را واژگون و بی اثر می یابند و در تحیر و سرگردانی می افتند که چسان در برابر پیشوا و مصلح و جهادگری بایستند که مرگ را در برابر خویش عاجز و درمانده ساخته و عاشق و دلباخته حضرت حق در بلندای قله جهاد و شهادت ایستاده و بر آخرین حربه ای که برای تسلیم او تدبیر گردیده است می خندد !

در جهان ای دل نه هر کس دل زغم شیدا کند

می توان در عاشقی ره سوی حق پیدا کند

عاشقی همچون حسین باید که در بازار عشق

دین حق را با متاع جان و سر سودا کند(۲ )

۳) حضرت امام حسین (ع ) پس از تحسین و تمجید از شهادت در راه خدا به دشمن آثار ارزشمند این نوع مرگ متعالی را تفهیم می نماید و اعلام می کند « فرهنگ شهادت » که من دلبسته به آن و پرورده با ارزش های الهی آن هستم موجب صیانت و بقا و تداوم « عظمت » و « عزت » و « شرافت » من خواهد گشت و این برخلاف پندار باطل و تصور نادرست شما و هدفی است که از کشتن من دنبال می کنید.

هر کدام از سه فضیلت و ارزش والای عظمت و عزت و شرافت دارای ابعاد و جلوه های مختلف اعتقادی عبادی اخلاقی اجتماعی و سیاسی می باشند و امام (ع ) « فرهنگ شهادت » را عامل اصلی حفاظت و پاسداری از این سه ارزش و فضیلت معرفی می نماید.

در نگرش کلان این سه ارزش و فضیلت موجب می شود « امت اسلامی » در مسیر رشد و کمال و آزادی و استقلال حرکت کند و در ابعاد مختلف و مرتبط با عرصه ها و صحنه های گوناگون حیات مادی و معنوی از ذلت و خواری حقارت و کهتری ضعف و تزلزل و افتراق و تشتت فاصله گیرد و به وحدت و همبستگی و قدرت و صلابت و پیشرفت و بالندگی در همه زمینه ها نائل آید.

تردیدی وجود ندارد که اگر ملل مسلمان در بستر زمان و در مقاطع تاریخی مختلف و مناطق جغرافیایی گوناگون و به هنگام تهاجم دشمنان برای ایجاد تحریف و بدعت در دین و مقابله با اتحاد و اقتدار مسلمین و تهدید تمامیت ارضی و استقلال سرزمین های اسلامی به جای هراس از دشمن و ترک مواجهه فکری و عملی در جبهه های فرهنگی و سیاسی و نظامی به « جهاد » می گرائیدند و از « شهادت » استقبال می کردند امروز شاهد ضعف و فتور و تفرقه و چنددستگی در جهان اسلام نبودیم و ملل مسلمان و سرزمین های اسلامی مورد تهاجم و تعدی کشورهای استعماری همچون آمریکا و انگلیس و اسرائیل قرار نمی گرفت تا به قتل و کشتارهای وحشتناک بپردازند و منابع غنی ثروت های آنان را به غارت و چپاول درآورند.

همان گونه که ملت مسلمان ایران با تبعیت از « فرهنگ شهادت » و با ایجاد « انقلاب اسلامی » با الگوگیری از « نهضت حسینی ها » توانست از ذلت و حقارت برهد و به عظمت و عزت و شرافت برسد سایر ملل مسلمان جهان نیز می توانند با فرهنگ شهادت و الگوگیری از انقلاب حسینی به تحول و تحرک درآیند و به آزادی و استقلال و مجد و عزت نائل گردند که فرهنگ شناسی « شهادت » در نهضت رهایی بخش عاشورا موجب تبعیت از اهداف و آرمان های مقدس حضرت امام حسین (ع ) خواهد شد و به این ترتیب بسترها و زمینه های مساعد برای اعتلای دین و اقتدار مسلمین در گستره جهان و در هر عصر و زمان مهیا و آماده خواهد گردید.

آزاده ای که کعبه عشق است کوی او

دارند چشم اهل دو عالم به سوی او

صاحبدلان کنند به شکرانه جان نثار

در مقدم صبا به نسیمی زکوی او

دل ها سپندوار به بویش در آتشند

آری شمیم گلشن عشق است بوی او

ای جان فدای همت آن عاشقی که بود

در راه دوست کشته شدن آرزوی او

دلداده ای که بود به محراب وصل دوست

از جویبار خون همه غسل و وضوی او

لب تشنه جان سپرد به جانان کسی که بود

سرچشمه حیات نمی از سبوی او

در ساحل فرات چو لب تشنه شد شهید

سیراب گشت مزرع دین ز آبروی او

فری دوباره یافت حقیقت زفیض وی

آبی دوباره جست شریعت زجوی او(۳ )

پاورقی :

۱ ـ فرهنگ سخنان امام حسین (ع ) ترجمه و تنظیم به کوشش محمد دشتی انتشارات مشهور ص ۴۵۵

۲ ـ آصف ادبیات عاشورا به کوشش محمدعلی مردانی ج ۵ ص ۱۵

۳ ـ محمود شاهرخی ادبیات عاشورا ج ۵ ص ۲۴ و ۲۵

اگر ملل مسلمان در بستر زمان و در مقاطع تاریخی مختلف و مناطق جغرافیایی گوناگون و به هنگام تهاجم دشمنان برای ایجاد تحریف و بدعت در دین و مقابله با اتحاد و اقتدار مسلمین و تهدید تمامیت ارضی و استقلال سرزمین های اسلامی به جای هراس از دشمن و ترک مواجهه فکری و عملی در جبهه های فرهنگی و سیاسی و نظامی به « جهاد » می گرائیدند و از « شهادت » استقبال می کردند امروز شاهد ضعف و فتور و تفرقه و چند دستگی در جهان اسلام نبودیم و سرزمین های اسلامی مورد تهاجم و تعدی کشورهای استعماری همچون آمریکا و انگلیس و اسرائیل قرار نمی گرفتند تا به کشتارهای وحشتناک بپردازند و منابع غنی ثروت های آنان را به غارت و چپاول در آورند