ای کشته چرا کشتی؟

شکنجه و آزار ابن‏زیّات، به دستور متوکل‏ عباسی سال ۲۳۳ هجری قمری
محمد بن ‏عبدالملک، معروف به زیّات ‏وزیر، در دوران خلافت معتصم ‏عباسی(هشتمین خلیفه عباسیان) به خاطر برخورداری …

شکنجه و آزار ابن‏زیّات، به دستور متوکل‏ عباسی سال ۲۳۳ هجری قمری

محمد بن ‏عبدالملک، معروف به زیّات ‏وزیر، در دوران خلافت معتصم ‏عباسی(هشتمین خلیفه عباسیان) به خاطر برخورداری از فضل و دانش و تبحّر در علم نحو و لغت، جذب دستگاه خلافت عباسی گردید.

زیات به خاطر برخورداری از ذوق شعر، دانایی و حسن سلوک و پشتیبانی از دستگاه خلافت و فروتنی در برابر خلیفه وقت، موقعیت مناسبی برای خویش به وجود آورد.

وی به معتصم‏عباسی، بسیار نزدیک و از خواص وی به شمار می‏آمد. به همین جهت، معتصم‏عباسی مقام وزارت را به وی واگذار کرد و بر ارج و منزلت او افزود.

زیات به خاطر برخورداری از ذوق شعر، دانایی و حسن سلوک و پشتیبانی از دستگاه خلافت و فروتنی در برابر خلیفه وقت، موقعیت مناسبی برای خویش به وجود آورد.

وی در دوران خلافت سه تن از خلفای عباسی(معتصم، واثق و متوکل) نقش مؤثری در حکومت و خلافت داشت و برای خوش‏خدمتی خلفا و تدبیر امور سیاسی و نظامی، تلاش‏های بلیغی به عمل آورد.

پس از مرگ معتصم‏عباسی در نیمه ربیع‏الاوّل سال ۲۲۷ قمری، با پسرش ابوجعفرهارون، ملقب به الواثق‏باللّه بیعت کرد.

در تمام دوران خلافت پنج‏سال و نُه ماهه واثق‏عباسی، زیّات، مقام وزارت را بر عهده داشت و یکه‏تاز میدان سیاست بود.

وی در این مدت، تنوری چوبین که اطراف آن را از داخل با میخ‏های آهنین برجسته کرده بودند، درست کرد و مخالفان خود و حکومت را در داخل آن شکنجه می‏کرد.

متوکل‏عباسی که در دوران خلافت معتصم و واثق، یک جوان عیاش، بی‏بندوبار و هوس‏باز بود و طمع به خلافت داشت، همیشه مورد بی‏مهری و تحقیر واثق‏ عباسی و وزیرش زیات قرار می‏گرفت.

قاضی‏احمد بن ‏ابی ‏داود که شاهد رشد روزافزون مقام و قدرت زیّات در دستگاه خلافت عباسی بود، بر او رشک می‏ورزید و دشمنی او را در قلب خود پنهان می‏کرد.

متوکل‏عباسی که در دوران خلافت معتصم و واثق، یک جوان عیاش، بی‏بندوبار و هوس‏باز بود و طمع به خلافت داشت، همیشه مورد بی‏مهری و تحقیر واثق‏ عباسی و وزیرش زیات قرار می‏گرفت.

قاضی‏احمد بن ‏ابی ‏داود، برعکس زیات، نسبت به متوکل مهربانی کرده و وی را محترم می‏شمرد. در ذی‏حجّه سال ۲۳۲ قمری، واثق‏عباسی وفات یافت و متوکل‏عباسی، به عنوان دهمین خلیفه عباسی بر تخت خلافت تکیه زد. وی در آغاز، زیات را از وزارت عزل و احمد بن ‏ابی ‏داود را به وزارت خویش نصب کرد. متوکل روز به روز با تحریکات احمد بن ‏ابی ‏داود، نفرت خویش نسبت به زیات را آشکار می‏ساخت. تا در هشتم صفر سال ۲۳۳ قمری، دستور دستگیری و حبس زیات را صادر کرد. ایتاخ به دستور متوکل، زیات را زندانی و به انواع شکنجه‏ها آزرد و تمام دارایی‏اش را مصادره کرد و سرانجام وی را در همان تنوری که برای شکنجه مخالفان خود درست کرده بود، انداخته و آن قدر وی را شکنجه کردند، تا به دیار باقی و سرای عقاب شتافت. برخی گفته‏اند که در زیر تازیانه جان داد.