حساسیت غذایی و راه هایی برای کاهش خطر

حساسیت های غذایی طیف گسترده ای دارند, از یک تحریک ساده گرفته تا تهدید زندگی فرد براساس آمار شبکه حساسیت غذایی و شوک آنافیلاکسی FAAN سالانه ۳۰هزار آمریکایی به علت حساسیت شدید غذایی به مراکز اورژانس مراجعه و از این میان حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر فوت می کنند

حساسیت‌های غذایی طیف گسترده‌ای دارند، از یک تحریک ساده گرفته تا تهدید زندگی فرد. براساس آمار شبکه حساسیت غذایی و شوک آنافیلاکسی (FAAN) سالانه ۳۰هزار آمریکایی به علت حساسیت شدید غذایی به مراکز اورژانس مراجعه و از این میان حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر فوت می‌کنند. طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC) دو درصد بزرگسالان و چهار تا هشت درصد اطفال دچار حساسیت‌های غذایی می‌شوند که در این میان تعداد جوان‌ها طی دهه اخیر رو به رشد بوده است. کودکان دارای آلرژی غذایی بیشتر در معرض بیماری‌هایی مانند آسم، اگزما و سایر آلرژی‌ها قراردارند. برخی حساسیت‌های غذایی ممکن است بدتر شود. مطالعات نشان می‌دهد حساسیت‌های غذایی در طول زندگی یک فرد ممکن است رو به وخامت برود. توجه به این نکته ضروری است که هیچ درمانی برای حساسیت غذایی در دست نیست و بهترین کار دوری کردن از غذاهایی است که موجب واکنش نامطلوب بدن می‌شود. به منظور کاهش هر چه بیشتر خطر واکنش‌های آلرژیک، سازمان غذا و داروی آمریکا کلیه شرکت‌های تولید‌کننده مواد غذایی و دارویی را ملزم به ارایه برچسب مواد غذایی حساسیت‌زا روی محصولات کرده است. محتویات آلرژن قادر به ایجاد واکنش آلرژیک هستند. این برچسب‌ها باید:

▪ گمراه‌کننده نباشند.

▪ پیام آنها صریح و جامع باشد.

▪ اطلاعات کاملی در اختیار افراد آلرژیک و پرستاران آنها قراردهد.

● حساسیت غذایی یعنی چه؟

حساسیت غذایی نوع خاصی واکنش غذایی است که سیستم ایمنی بدن را درگیر می‌کند. بدن در مقابله با غذایی خاص یک آنتی بادی آلرژی به نام ایمونوگلوبین( E IgE) ترشح می‌کند. به محض اینکه غذایی فرو برده می‌شود با آنتی بادی IgE اتصال می‌یابد که واکنش آلرژیک از آنجا آغاز می‌شود. حساسیت غذایی را نباید با عدم تحمل یک ماده غذایی خاص یا سایر واکنش‌های غیرحساسیتی ناشی از غذا اشتباه کرد. عدم تحمل غذا به واکنش غیر طبیعی بدن در قبال یک غذا یا افزودنی خاص گفته می‌شود؛ در مورد آلرژی سیستم ایمنی بدن درگیر می‌شود. به عنوان مثال افرادی که به مشکلات تکرارشونده گوارشی مبتلا هستند، اگر شیر بنوشند دچار اختلال گوارشی خواهند شد که ممکن است آن را به حساسیت غذایی تعبیر کنند که درست نیست، این افراد فقط مبتلا به عدم تحمل لاکتوز هستند. یکی از اصلی‌ترین نکات افتراق حساسیت غذایی از عدم تحمل غذایی، واکنش فوری و خطرناک بدن در هنگام حساسیت غذایی است. گاهی حساسیت غذایی به قیمت جان فرد تمام می‌شود.

● علائم و نشانه‌ها

علائم حساسیت غذایی تا یک ساعت پس از خوردن غذای آلرژن شروع می‌شود. شایع‌ترین نشانه‌ها و علائم حساسیت غذایی عبارتند از:

▪ کهیر، سوزش یا بیرون ریختن پوست

▪ تورم لب‌ها، صورت، زبان و گلو یا سایر اندام‌های بدن

▪ خس خس سینه، احتقان بینی یا مشکل در تنفس

▪ درد شکمی، اسهال، حالت تهوع یا استفراغ

▪ سرگیجه، احساس سبکی در مغز یا ضعف و غش

در موارد شوک آنافیلاکسی یا همان حساسیت شدید به مواد غذایی، تمامی واکنش‌های بالا بسیار شدیدتر است. علاوه بر آن بیمار شاهد علائمی خطرناک و تهدید‌کننده نیز خواهد بود مانند:

▪ تورم گلو و راه‌های تنفسی به گونه‌ای که تنفس بسیار مشکل می‌شود.

▪ شوک با کاهش شدید فشار خون

▪ نبض تند و نامنظم

▪ کاهش هوشیاری

● اصلی‌ترین غذاهای آلرژن

بر اساس قانون مصوب در اول ژانویه سال ۲۰۰۶ در آمریکا تمامی برچسب‌های مواد غذایی باید به روشنی مشخص کند که آیا حاوی ماده خوراکی آلرژن است یا نه. اصلی‌ترین غذاهای آلرژن یا یکی از خوراکی‌های زیر یا ماده‌ای حاوی پروتئین گرفته شده از یکی از خوراکی‌ها یا گروه‌های غذایی زیر است: شیر، تخم پرندگان، بادام زمینی،مغزهای درختی مانند بادام، گردو و پکان (گردوی آمریکایی)، لوبیای سویا، گندم، ماهی، سخت‌پوستان دریایی مانند خرچنگ، شاه میگو و میگو. این غذاها یا گروه‌های غذایی عامل ۹۰ درصد حساسیت‌های غذایی به شمار می‌روند. بیش از ۱۶۰ نوع غذای مختلف عامل بروز حساسیت غذایی می‌شود که اصلی‌ترین آنها همان هشت موردی است که بیان شد.

البته لازم به ذکر است که اصلی‌ترین خوراکی‌های آلرژن در کشورهای مختلف با یکدیگر متفاوت است چرا که حساسیت به مواد غذایی بازتابی از الگوهای مصرف مردم یک منطقه است. به عنوان مثال در اروپا شیوع آلرژی با مصرف خردل و کرفس همراه است. در همین راستا و برای پیشگیری از بروز آلرژی، FDA شرکت‌های غذایی را وادار به استفاده از برچسب‌های غذایی روی محصولات خود کرده است تا مصرف‌کننده به روشنی از احتمال وجود کوچک ترین ماده آلرژن در محصول خریداری شده اطلاع یابد.