آیا نمایه سازی و چكیده نویسی, آینده ای را در پیشرو خواهند داشت

هرچند, نمایه سازی فكری تمام وب غیرممكن است و درمواردی, ارزش این كاررا ندارد, درعین حال نمایه سازی گزینشی منابعی كه ارزش عالی دارند به عنوان مثال, به وسیله درگاههای ۲ مخصوص ضروری میباشد خلاصه سازی منابع وب یعنی چكیده نویسی , نیز دارای اهمیت است هرچند چكیده های قابل پذیرش برای برخی مقاصد, ممكن است به صورت خودكارساخته شوند

وب جهانگستر، انواع مشكلات دسترسی به اطلاعات را درحجمی گسترده تر ازآنچه كه قبلا كاربران با آن روبرو بودند ارائه میكنند. این مشكلات، شناسایی میشوند و درمورد آنها بحث میشود. هرچند، نمایه سازی فكری تمام وب غیرممكن است و درمواردی، ارزش این كاررا ندارد، درعین حال نمایه سازی گزینشی منابعی كه ارزش عالی دارند( به عنوان مثال، به وسیله درگاههای[۲] مخصوص) ضروری میباشد.خلاصه سازی منابع وب( یعنی چكیده نویسی)، نیز دارای اهمیت است؛ هرچند چكیده های قابل پذیرش برای برخی مقاصد، ممكن است به صورت خودكارساخته شوند.

علی رغم اینكه رویه های خودكار دارای مزایایی هستند، احتمالا مهارتهای نمایه سازی و چكیده نویسی برای مدت زمان طولانی موردنیازخواهند بود؛ هرچند این كارممكن است كه تااندازه ای شكلهای مختلفی را به خود بگیرد.فیرثورن[۴](۱۹۵۸) درنوشته های حدود ۵۰سال پیش، ادعا كرد كه “ نمایه سازی، مشكل اصلی اساسی و پرخرج بدنه كار بازیابی اطلاعات میباشد.”نمایه سازی هنوز، مشكل مركزی دسترسی به اطلاعات میباشد و مطمئنا ذهن فیرثورن، مشغول اندیشیدن درباره گستردگی مشكلات دسترسی به اطلاعات كه به وسیله وب جهانگستر تحمیل شده، بوده است.نقص اصلی اینترنت، به عنوان یك منبع اطلاعاتی، جدی ازمقدار خالص خود، این واقعیت است كه درآن شكلی برای كنترل كیفیت وجود ندارد. كارخدمات اطلاعاتی، به صورت مؤثر ومنطقی، دردنیای چاپی یا كاغذی درنتیجه این حقیقت است كه مؤسسات متعددی برای انجام یك عمل فیلترینگ[۵] كیفی حضوردارند. ناشران كتابها و مجلات پژوهشی، رویه های بررسی[۶]/ داوری[۷] را به كارمی برند كه درنهایت تا اندازه ای، درحذف بی ارزش ترین چیزی كه نوشته میشود مؤثرمیباشند.

خدمات چكیده نویسی و نمایه سازی برای آنچه كه منتشرشده، اساسا به وسیله انتخاب مجلات،مجموعه گزارشها، یا دیگر انتشاراتی كه آنها بریك ماخذ منظم پوشش میدهند، سطح بعدی فیلترینگ كیفی را فراهم می آورند.درنهایت، كتابخانه ها به ویژه آنهایی كه به جامعه محققان و اندیشمندان خدمت رسانی میكنند، به وسیله خریدآندسته ازموادی كه ارزشمندترین آنها مورد قضاوت كاربران قرارگرفته و به وسیله تنظیم مجموعه ها به واسطه سطوح دسترسی پذیری، فیلترها را درمكانی قرارمیدهند كه به كاربران حقیقی درنزدیكترین حد ممكن باشد؛ دسترس پذیرترین مواد( كه به صورت فیزیكی و شاید به صورت فكری نیز موجود باشند)آنهایی هستند كه كاربران به احتمال قریب به یقین، آنها را مكررا میخواهند.این مساله واضح است كه درنهایت با یك درك عملی میتوان دریافت كه وسعت زیاد منابعی كه ازطریق اینترنت، ناقص سازماندهی شده اند و دردسترس قراردارند، و با وجود ساختار فیلترهای مؤثر، موضوعی بی باكانه را به وجود می آورند؛ خواه این مساله درسطوح فردی باشد خواه درسطوح موسسه ای.

به علاوه، ما مطمئن هستیم كه مساله ازاین خیلی بدترخواهد شد.درحال حاضر، به نظرنمیرسد كه موقعیت تازه بی نظمی كه به واسطه پدیده(( هرفردی ناشرشخصی خودش[۸])) پدیدآمده، احتمالا قابل نقض باشد. به دیگرسخن، تصورامكان اینكه دولتها بتوانند با بخواهند براستانداردهای كیفی توزیع یا انتشار درشبكه اعمال نفوذ كلی داشته باشند، دشوارمیباشد.بنابراین، بقای یك شبكه گسترده، به عنوان یك منبع اطلاعاتی، باید به فشارفیلترهای كیفی، همانند آنهایی كه دردنیای چاپ كاغذی وجود دارند، بستگی داشته باشد. تردیدی نیست كه عمل فیلترینگ،‌ درست به همان اندازه درمحیط الكترونیكی اهمیت دارد كه دریك محیط نشر چاپ كاغذی برجسته و مهم نمایان میشود. به دلیل آنكه نمایه سازی و چكیده نویسی، دریك شكل یا شكل دیگر،اجزای لاینفك فیلترینگ اطلاعات هستند، بنابراین نتیجه ای كه گرفته میشود این است كه آنها باید آینده ای را درپیش رو داشته باشند. به این ترتیب، تنها سوالاتی كه باقی می مانند، عبارتنداز:

۱.این فعالیتها درچه شكلی روی خواهند داد؟

۲. چه كسی باید آن فعالیتهارا انجام دهد یا انجام خواهد داد؟

این نكته جالب توجه است كه اودلیزكو[۹]، كه برای چند سالی پیش بینی كرده است كه درنهایت هم كتابخانه ها و هم مجلات پژوهشی،درقالبهای سنتی خود كامل خواهند شد،(برای مثال، نگاه كنید به اودلیزكو،۱۹۹۵) نگرشی كاملا مثبت، نسبت به آینده خدمات نمایه سازی و چكیده نویسی دارد. وی(اودلیزكو،۱۹۹۹) ادعا میكند كه چنین خدماتی باقی خواهند ماند؛ چراكه یك مشاركت فكری مهم را به وجود می آورند و برای آن مشاركت مربوطه، نسبتا كم خرج هستند.

جاسكو[۱۰](۲۰۰۲)، درزمینه خدمات تا اندازه ای مخالفت میكند، اما به این مساله كه چكیده ها برای وب لازم و ضروری هستند، اعتقادی راسخ دارد:افزایش دردسترس بودن پایگاههای اطلاعاتی تمام متن، اهمیت پایگاههای اطلاعاتی نمایه سازی و چكیده نویسی[۱۱] را در۱۰ تا ۱۵ گذشته كاهش داده است؛ اما نیازبه چكیده ها كاهش پیدا نكرده است. پایگاههای اطلاعاتی تمام متن، برای استفاده موثر، نیازمند چكیده ها هستند. دلیل آشكاراین مساله این است كه بررسی دقیق سیاهه های نتایج جستجو با چكیده های كوتاه، حتی وقتی كه چكیده ها خیلی مورد تقاضا نباشند، به انتخاب قابل اطمینان ترین مدارك منبع به گونه ای بسیارزیاد كمك میكند.وی دربحث خود می افزاید:داشتن چكیده دراین پایگاههای اطلاعاتی، دلیلی دارد كه كمترآشكارمیباشد و به این ترتیب است كه محدود كردن یك جستجو دریك پایگاه اطلاعاتی تمام متن به فیلد چكیده، تضمین میكند كه آن جستجو دقیقتر ازصدهاهزارجستجودرمیان مدارك تمام متن باشد.(صفحه ۲۲)البته جاسكو، لزوما به چكیده های تهیه شده توسط انسان اشاره نمیكند؛ بلكه چكیده ها یا اقتباسهایی راكه به صورت خودكارتهیه میشند نیز درنظرمیگیرد.

درحقیقت، مقاله اونرم افزارطراحی شده موجود برای “خلاصه سازی مدرك” را به صورت تجاری مورد بررسی قرارمیدهد. پیشنهادهای مربوط به نمایه سازی منابع وب، طیف بی نهایت گسترده ای را پوشش میدهند و شامل ادعاهایی هستند كه به هیچ وجه امكان پذیرنیست. مثلا، ولیش[۱۲](۱۹۹۴) ادعا كرد كه “ مجلات الكترونیكی به دلیل تزلزلی كه درمتون خود دارند، بعید است نمایه شوند”. چون ثبات اكثرمنابع دراینترنت، خیلی كمتر ازمجلات میباشد، احتمالا او احساس میكند كه مبادرت به انجام این كار،یعنی نمایه سازی متنی كه موضوع آن مكررا تغییرمیكند، امری واهی میباشد.واضح است كه نمایه سازی حرفه ای تمام وب، به وسیله انسان كاملا غیرعملی میباشد.

حتی اگر امكان این كارفراهم بود، بسیاری ازآن چیزی كه دروب نمایان میشود، ازنظركیفیت چنان درسطح پائینی هست یا آنقدرموارد دست و پا گیربین آنها یافت میشوند كه توجه برای سنجش نمایه سازی آنها جلب شود. البته امكان نمایه سازی حرفه ای گزینشی وجود دارد. اوون[۱۳](۱۹۹۴) و وین برگ[۱۴](۱۹۹۶) دونویسنده هستند كه ازنمایه سازی حرفــــــه ای دریك زمینه گزینشی حمایت كرده اند.به خصوص وین برگ، نوع نمایه سازی انتهای كتاب را معرفی كرد كه قطعا این نوع نمایه سازی میتوانست برای وب سایتهای شخصی مورد استفاده قراربگیرد. درواقع، این مساله به این شیوه، قبلا مورد استفاده قرارگرفته است؛ براون(۲۰۰۱) جریانهای كار را مورد بحث قرارداده و آنها به تصویركشانده است. كیسی(۱۹۹۹) تایید میكند كه رویای او ازیك “نمایه تحلیلی” كامل برای وب(یعنی كسی كه زیرسطح وب سایت ، نمایه میكند.) غیرعملی است و آن“ نمایه های كوچك و متمركز، میتوانند بهترین راه حل باشند.”الیس[۱۵] و دیگران(۱۹۹۸)، اظهارمیكنند كه یك مساله خاص درهررویكرد به نمایه سازی وب حقیقتی است كه نمایه ساز، همواره آنرا دورازدسترس كاربرقرارمیدهد:…

این مقاله، درسطحی گسترده، براساس فصلی ازویرایش سوم كتاب نمایه سازی درنظرو عمل(Indexing and Abstracting in Theory and Practic) این نویسنده میباشد كه درسال ۲۰۰۳ توسط مدرسه دانش آموختگی علوم كتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه ایلینویس، انتشارات فاست(Facet) لندن، منتشرشده است.

منبع:

Lancaster,F.W.DO INDEXING AND ABSTRACTING HAVE A FUTURE? *

Available at: www.um.es/fccd/anales/ad۰۶/ad۰۶۰۹.pdf

متن اصلی مقاله از سایت مركز

یادداشتها:

[۱] Professor Emeritus Graduate School of Library and Information Science University of Illinois at Urbana-Champaign

[۲] Portals

[۳] Intranets

[۴] Fairthorne

[۵] Filtering

[۶] Reviewing

[۷] Refereeing

[۸] Every man has his own publisher

[۹] Odlyzko

[۱۰] Jasco

[۱۱] A & I databases

[۱۲] Wellisch

[۱۳] Owen

[۱۴] Weinberg

[۱۵] Ellis

[۱۶] Online Servers

[۱۷] Watters

[۱۸] Cooperative Online Resource Catalog(CORC)

[۱۹] OCLC

[۲۰] Connexion

[۲۱] Portal

[۲۲] Gateway

[۲۳] Wells

[۲۴] Hurt

[۲۵] Potter

[۲۶] Medeiros

[۲۷] Holt

[۲۸] Metafiles

[۲۹] Clearinghouse

[۳۰] Trippe

[۳۱] Elrod

[۳۲] Drott

[۳۳] Lawrence

[۳۴] Giles

[۳۵] Coombs

[۳۶] Two-tiered indexing

[۳۷] Meta tags

[۳۸] Besser

[۳۹] Systems

[۴۰] Profiles

[۴۱] Reamy

[۴۲] Lancaster

[۴۳] Warner

كتابشناسی:

· Besser, H. Image databases: the first decade, the present and the future. In: Digital Image

Access & Retrieval; ed. by P. G. Heidorn and B. Sandore, pp. ۱۱-۲۸. Urbana-

Champaign, University of Illinois, Graduate School of Library and Information Sci-

ence, ۱۹۹۷.

· Browne, G. M. Indexing Web sites: a practical guide. Internet Reference Services Quar-

terly, ۵(۳), ۲۰۰۱, ۲۷-۴۱.

· Campbell, J. D. The case for creating a scholars portal to the Web. ARL, ۲۱۱, August

۲۰۰۰, ۱-۴.

· Casey, C. An analytical index to the Internet: dreams of Utopia. College & Research Li-

braries, ۶۰, ۱۹۹۹, ۵۸۶-۵۹۵.

· Drott, M. C. Indexing aids at corporate websites: the use of robots. txt and META tags.

Information Processing & Management, ۳۸, ۲۰۰۲, ۲۰۹-۲۱۹.

· Ellis, D. et al. In search of the unknown user: indexing, hypertext and the World Wide

Web. Journal of Documentation, ۵۴, ۱۹۹۸, ۲۸-۴۷.

· Elrod, J. M. Classification of Internet resources: an AUTOCAT discussion. Cataloging &

Classification Quarterly, ۲۹(۴), ۲۰۰۰, ۱۹-۳۸.

· Fairthorne, R. A. Automatic retrieval of recorded information, Computer Journal, ۱(۱),

۱۹۵۸, ۳۶-۴۱.

· Holt, G. E. On becoming essential: an agenda for quality in twenty-first century public

libraries. Library Trends, ۴۴, ۱۹۹۵, ۵۴۵-۵۷۱.

· Hurt, C. and Potter, W. G. CORC and the future of libraries. In: CORC: New Tools and

Possibilities for Cooperative Electronic Resource Description; ed. by K. Calhoun and

J. J. Riemer, pp. ۱۷-۲۷. Binghampton, NY, Haworth Press, ۲۰۰۱.

· Jacsَ, P. Document-summarization software. Information Today, ۱۹(۲), ۲۰۰۲, ۲۲-۲۳.

· Lancaster, F. W. and Warner A. Intelligent Technologies in Library and Information Ser-

vice Applications. Medford, NJ, Information Today, ۲۰۰۱.

· Lawrence, S. and Giles, C. L. Accessibility of information on the Web. Nature, ۴۰۰, ۱۹۹۹,

۱۰۷-۱۰۹.

· Medeiros, N. et al. Utilizing CORC to develop and maintain access to biomedical Web

sites. In: CORC: New Tools and Possibilities for Cooperative Electronic Resource De-

scription; ed. by K. Calhoun and J. J. Riemer, pp. ۱۱۱-۱۲۱. Binghampton, NY, Ha-

worth Press, ۲۰۰۱.

· Odlyzko, A. M. Abstracting and reviewing in the digital era. NFAIS Newsletter, ۴۱(۶),

۱۹۹۹, ۸۵, ۹۰-۹۲.

· Odlyzko, A. M. Tragic loss or good riddance? The impending demise of traditional schol-

arly journals. International Journal of Human-Computer Studies, ۴۲, ۱۹۹۵, ۷۱-۱۲۲.

· Owen, P. Structured for success: the continuing role of quality indexing in intelligent

information retrieval systems. In: Online Information ۹۴, pp. ۲۲۷-۲۳۱. Medford, NJ,

Learned Information, ۱۹۹۴.

· Reamy, T. Auto-categorization . coming to a library or intranet near you! EContent,

۲۵(۱۱), ۲۰۰۲, ۱۶-۲۲.

· Trippe, B. Taxonomies and topic maps: categorization steps forward. EContent, ۲۴(۶),

۲۰۰۱, ۴۴-۴۹.

· Watters, C. Information retrieval and the virtual document. Journal of the American Soci-

ety for Information Science, ۵۰, ۱۹۹۹, ۱۰۲۸-۱۰۲۹.

· Weinberg, B. H. Complexity in indexing systems . abandonment and failure: implications

for organizing the Internet. Proceedings of the American Society for Information Sci-

ence, ۳۳, ۱۹۹۶, ۸۴-۹۰.

· Wellisch, H. H. Book and periodical indexing. Journal of the American Society for Infor-

mation Science, ۴۵, ۱۹۹۴, ۶۲۰-۶۲۷.

· Wells, A. T. et al. The Amazing Internet Challenge. Chicago, American Library Associa-

tion, ۱۹۹۹.

[۱]F.W.Lancaster:نویسنده

ترجمه:امیررضا اصنافی

دانشجوی كارشناسی ارشد علوم كتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهیدچمران اهواز

---