از کی نگران وزن نوزاد باشیم؟

وزن طبیعی نوزادان در بدو تولد بین ۲۵۰۰ تا ۴‌هزار گرم در نظر گرفته می‌شود.
نوزادانی که کمتر از ۲۵۰۰ گرم وزن داشته باشند، کم‌وزن تلقی می‌شوند و نوزادانی که بیشتر از ۴ هزار گرم …

وزن طبیعی نوزادان در بدو تولد بین ۲۵۰۰ تا ۴‌هزار گرم در نظر گرفته می‌شود.

نوزادانی که کمتر از ۲۵۰۰ گرم وزن داشته باشند، کم‌وزن تلقی می‌شوند و نوزادانی که بیشتر از ۴ هزار گرم وزن داشته‌ باشند، با عنوان بچه‌های بزرگ در نظر گرفته می‌شوند. نوزادان کم‌وزن به دو گروه تقسیم می‌شوند: نوزادان نارس و کم‌وزن؛ یعنی آنهایی که زمان حضورشان در رحم کمتر از ۳۷ هفته بوده است و نوزادان رسیده اما کم‌وزن؛ یعنی آنهایی که به دلیل مشکلات داخل رحمی در طول بارداری یا اواخر بارداری، عواملی سبب نرسیدن آنها به وزن دلخواه شده است. یکی از مسایلی که مادران به ویژه در بارداری اول با آن مواجه می‌شوند، نگرانی از وزن نگرفتن نوزاد است. از جمله توصیه‌های مهمی که پزشکان به مادران دارند و تاثیر زیادی در رشد و کاهش مرگ و میر نوزادان دارد، توصیه به تغذیه با شیر مادر است.

علاوه بر معاینه‌ای که در بیمارستان توسط پزشک کودکان صورت می‌گیرد و آموزش‌هایی که باید از قبل از بارداری در رابطه با تغذیه با شیر مادر آغاز شود، پزشکان توصیه می‌کنند طی ۳ تا ۵ روز اول، مادر با مراجعه به پزشک وضعیت تغذیه نوزاد خود را مورد ارزیابی قرار دهد. این معاینه در دو هفتگی و پایان ماه اول هم باید تکرار شود. اتفاقی که معمولا برای نوزادان طبیعی می‌افتد این است که طی چند روز اول ممکن است حتی تا ۱۰ درصد وزن تولد خود را از دست بدهند که این در پایان هفته اول جبران می‌شود. وزن کردن نوزاد یکی از معیارهایی است که میزان کفایت شیردهی مادر و میزان دریافت شیر و موادمغذی لازم برای نوزاد را تا حدی مشخص می‌کند.

نکته دیگر اینکه خود مادر می‌تواند ارزیابی روزانه‌ای از کیفیت تغذیه نوزادش داشته باشد. کار غلطی که گاهی مادران انجام می‌دهند، وزن کردن هر روز نوزاد است. میزان وزن‌گیری در شرایط خوب، یعنی روزی ۲۵ تا ۳۰ گرم با وزنه‌های معمولی ممکن است شناسایی نشود. نکته بعدی این است که ممکن است نوزادی یک روز کمتر و یک روز بیشتر وزن بگیرد، به همین دلیل بهتر است هر ۳ تا ۴ روز یک‌بار یا هفته‌ای یک بار نوزاد را وزن کرد. بهتر است والدین وضعیت خوب شیر دادن به نوزاد را رعایت کنند، به طوری که سر و تنه در یک خط قرار بگیرد و نوزاد کاملا به سینه مادر چسبیده و دهان او کاملا باز باشد و تنها نوک سینه در دهان نوزاد قرار نگیرد، بلکه نوک و بخش زیادی از هاله پررنگ اطراف نوک پستان در دهان نوزاد قرار بگیرد چون حوضچه‌های شیر دقیقا زیر هاله رنگی پستان قرار دارند و خود نوک حاوی شیر نیست. اگر نوزاد به این طریق شیر می‌خورد و با حال خوب پستان را رها می‌کند و به خواب می‌رود و در فواصل بیداری خیلی بی‌قراری نمی‌کند، نشانه کفایت شیردهی است.

توصیه می‌شود حداقل ۸ بار در روز و دو بار در شب شیردهی صورت بگیرد. میزان خیس کردن کهنه یکی از معیارهایی است که به مادر کمک می‌کند متوجه شود شیر کفایت می‌کند یا خیر. اما حتی اگر مادر احساس کرد شیرش کفایت نمی‌کند، بدترین کار در قدم اول، روی آوردن به شیرخشک و تغذیه کمکی است.

دکتر عباس حبیب‌الهی

متخصص کودکان و نوزادان

کارشناس اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت