پنجشنبه, ۲۸ تیر, ۱۴۰۳ / 18 July, 2024
چک الکترونیکی چیست
هیچکس مطمئن نیست که اولین چک چه زمانی نوشته، یا بر روی چوب یا سنگ حک شده است. بعضی کارشناسان بر این عقیدهاند که ممکن است رومیها در حدود ۳۵۲ سال قبل از میلاد چک را ابداع کرده باشند. حتی اگر این مطلب صحیح باشد ظاهرا این ایدهها در آن زمان چندان جایگاه کاربردی نداشتهاند. بانکها یا موسسات مشابه آن در بین النهرین، یونان و روم باستان وجود داشتهاند و احتمالا سپردهها را از یک حساب به دیگر حسابها انتقال میدادهاند. اما هیچ مدرک مستندی از آن انتقالها باقی نمانده است.
آخرین مدرک از سپردهگذاریها در قالب چیزی به نام چک ایتالیای قرون وسطی و کاتالونیا مربوط میشود. در این نواحی بانکهای قدیم سپردهگذاران را مقید میکردند قبل از آنکه بانک سپردهشان را مصادره کند و یا آن را به حسب مشتری دیگری انتقال دهد، شخصا به بانک مراجعه کنند. استفاده عملی از ابزارهای نوشتاری برای نیل به چنین مقاصدی به تدریج شکل گرفت.
گفته میشود که چک در ایالات متحده، حدود سال ۱۶۸۱ برای اولین بار استفاده شد. وقتی بازرگانان در بوستون زمین خود را در یک سرمایهگذاری گرو میگذاشتند، دریافتند که میتوان به جای این کار چک نوشت. اولین چک چاپی مربوط به سال ۱۷۶۳ است که از بانکداری بریتانیایی لورنس چایلدز (Lawrence Childs) بهجای مانده است.
اگرچه امروزه چک در سطح وسیعی قابلیت دارد، اما بانکداری مشکلات بزرگی را در خصوص آن مشاهده مینماید که همچنان وجود دارد: بهراستی چگونه میتوان این قطعه کاغذ را به گونهای جریان داد تا بتوان در بانکهای دیگر آن را وصول کرد. در چکهای رسیده میفرستاد. اما این امر، رفت و آمدهای زیاد و بعضا سرقت پولها در نتیجه ناامنی را موجب میشد.
راهحل این مشکل در قرن هفدهم همزمان با پیدایش علم بانکداری در بریتانیا پیدا شد. داستان از این قرار بود که یکی از پیکهای بانک لندن در یک یا چند نقطه مستقر میشد و پیکهای سایر بانکها را میپذیرفت. آنها میتوانستند در این مکان مذاکره کنند و تمام چکهای صادر شده از سایر بانکها را قابل پرداخت نموده، تصمیم به معاوضه آنها بگیرند یا اینکه جریان آنها را در جهت دیگری قرار دهند. این سیستم را اصطلاحا سیستم Clearinghouse میگویند.
پیوستن به این شبکه کاغذی بانکها که در آن معاوضه چک با یکدیگر صورت میگیرد همچنان کاربر دارد.
● چک الکترونیکی
در این نوشته قصد قصد بر این است که تا ویرایشی امروزیتر از چک، که آن را چک الکترونیکی مینامند ارایه دهیم. چک الکترونیکی یک ابزار نوین پرداخت است متشکل از امنیت، سرعت بوده و دارای فرآیند بازدهی تمام تراکنشهای الکترونیکی همگون و توام با زیرساخت قانونی گسترش یافته صحیح است قابلیت جایگزینی با چکهای کاغذی در فرآیندهای تجاری را دارد. اولین بار چک الکترونیکی توسط خزانهداری ایالات متحده برای آنکه پرداختهای کلان را در سطح اینترنت بسازند، بهکار گرفته شد.
مفهوم چک الکترونیکی طی پروژهای از F S T C، شرکت سرویسهای نوین مالی (Financial Services Technology Consortiurn) گسترش داده شده است. FSTC دارای ۱۰۰ عضو است که شامل تعدادی از بانکهای بزرگ، کارپردازان فنی امور مالی، دانشگاهها و لابراتوارهای تحقیقاتی است. کار فنی بر روی پروژه چک الکترونیکی در چند مرحله انجام شد. تولید ایدههای جدید، انجام تحقیقات اولیه، ساخت و تثبیت نمونههای اولیه، به قاعده در آوردن خصوصیات برای سیستم آزمایشی و اجرایی سیستم آزمایشی.
● چک الکترونیکی چیست؟
یک چک الکترونیکی نسخه الکترونیکی و یا به عبارتی نسخه نمایشی چک کاغذی است.
چند ویژگی اولیه چکهای الکترونیکی از این قرارند: همان اطلاعاتی را دارند که در چکهای کاغذی موجود است.میتوانند با همان ارزش و چهارچوب قانونی چکهای کاغذی پایهریزی شوند.قابلیت پیوند به اطلاعات نامحدود و معاوضه سریع بین سایر بخشها.میتوانند در هر تراکنش مشابه چکهای کاغذی امروزی استفاده شوند.توسعه قابل استفاده بودن در مقایسه با چکهای کاغذی با اضافه کردن مبلغ.چک الکترونیکی چگونه کار میکند؟چک الکترونیکی به همان روش چکهای کاغذی عمل میکند:نویسنده چک (Payer)، چک الکترونیکی را به کمک انواع مختلفی از دسـتگاههای الکترونیـکی مینویسـد و سـپس آن را به وسـیله ترمینـالهای دریافـتکننده (Payer) به بانکهای دریافتکننده واگذار میکند.دریافتکنندههای الکترونیکی، چک الکترونیکی را که نوعی اعتبار رسیده محسوب میشود، در قالب سپرده دریافت نموده و سپس آن را به بانکهای پرداختکننده (Payers banks) میسپارند.بانکهای پرداختکننده چک الکترونیکی را تایید نموده و حساب مرتبط با چک را شارژ میکنند.
● چک الکترونیکی از زاویهای دیگر
در جریان چک الکترونیکی، تراکنش میتواند از جانب بانکهای دریافتکننده (Payers banks) آغاز شود:
تراکنش با ارسال صورتحساب و یا یک یادداشت بانکی به پرداختکننده چک، که در سیستم حسابهای قابل پرداخت مشتری طراحی شده است، آغاز میشود. وقتی زمان پرداخت صورتحساب فرا رسید، اطلاعات موجود در صورتحساب به وسیله سیستم حسابهای قابل پرداخت بررسی میگردد و سپس دادههای صورتحساب برای آن که یک چک الکترونیکی صادر شود مورد استفاده قرار میگیرد. چک الکترونیکی صادرشده شامل مجموعه اطلاعات یک چک، نظیر دریافتکننده چک، مبلغ، زمان پرداخت و اطلاعات حساب میباشد. برای امضا نمودن چک، پرداختکننده یک رمز را برای گشوده شدن کارت دفترچه چک خود وارد مینماید. (مشابه ورود رمز در کارت هوشمند).
این کارت یک جایگاه امن برای کلید امضای خصوصی پرداختکننده است. یک امضای چک الکترونیکی ممکن است به شکل رمزنویسی شده، یک کپی از صورتحساب چک الکترونیکی را پیوست داشته باشد، بنابراین یک مزاحم نمیتواند صورتحسابی دیگر را به صورت تقلبی ثبت و ارسال نماید. قالببندی صورتحسابها ثابت نیست ولی میتواند از لحاظ طولی، شکل و دادههای موجود در آن قابل تغییر باشد. بنابراین یک پرداختکننده میتواند متن رسیده از دریافتکننده (Payee) را برگشت دهد. این امر دریافتکننده را قادر میسازد تا اطلاعات موردنیاز جهت پرداخت صحیح را تکمیل نماید.
چک الکترونیکی امضا شده به وسیله email یا تراکنش وب، به یک دریافتکننده ارسال میشود. دریافتکننده صحت امضا پرداختکننده را روی چک الکترونیکی و صورتحساب بررسی کرده، اطلاعات صورتحساب را استخراج نموده و به حسابهای قابل وصول ارسال میکند، دریافتکننده رمز خود را جهت گشودن دفترچه چک الکترونیکی وارد میکند.
چکهای پشتنویسی شده به بانکهای دریافتکننده جهت تسویه و قرارگیری در حساب ارسال میشوند. فرآیند تسویه میتواند به وسیله سیستمهای نمایش چک الکترونیکی (ECP System) موجود یا دیگر سیستمهای تسویه و پرداخت انجام شود هر دو بانک دریافتکننده و پرداختکننده، امضاهای چک الکترونیکی و پشتنویسیهای بهکار رفته در دو لایه از سیستم (تایید کلیدهای امضا و حساب بانک پرداختکننده اصلی (صادرکننده چک)) را بررسی میکنند.
بانک پرداختکننده تحقیق میکند که این چک الکترونیکی تکراری نباشد، حساب و هویت پرداختکننده جاری صحیح باشد و سپس چک را به پرداختکننده حساب سپرده درخواست (DDA) ارسال میکنند.
در نهایت یک پیام به پرداختکننده ارسال میشود که در آن شرح کاملی از روند تراکنش آمده است.
چرا چکهای الکترونیکی را به کار میبریم؟
چکهای الکترونیکی ویژگیهای مهمی دارند، آنها خدمات زیر را عرضه میکنند: تراکنشهای بانکی را قادر میسازند تا با امنیت کافی در اینترنت بهکار گرفته شوند.در بستری نامحدود ولی کنترل شده اطلاعات، صحت خود را حفظ میکنند.تقلبهای ایجاد شده روی چکها از بین میرود.تایید خودکار محتویات و صحت چکها.خصیصههای مرسوم چکهای معمولی نظیر توقف پرداخت و اصلاح آسان آن.افزایش قابلیتهای نظیر فعال نمودن تاریخ پرداخت. تکنولوژی چک الکترونیکی:
تکنولوژی چکهای الکترونیکی ارتقا نرمافزارها و سختافزارها توسط FSTC بهمنظور:کاهش هزینههای اولیه (در مقایسه با سایر ابزارهای پرداخت).به دست آوردن استاندارد صنعتی جهانی.فراهم کردن یک ابزار جهانی برای کاربران.امروزه چکهای الکترونیکی بر پایههای زیر بنا شده اند:زبان مشترک فروش خدمات بانکی (FSML).تقویت امضاهای الکترونیکی بهمنظور بهکار بردن آلگوریتمهای فعال پرداخت.امنیت سختافزارهایی نظیر کارتهای هوشمند.تایید هویت دیجیتالی.فعال نمودن عملیات بانکها و تجارت.
● مقایسه چک الکترونیکی و سایر ابزارهای پرداخت:
از آنچه تاکنون گفته شد میتوان به قابلیتهای چک الکترونیکی در مقایسه با چکهای کاغذی معمولی پی برد. اما آنچه در مقایسه سیستم خدمات کارت با چک الکترونیکی میتوان گفت از این قرار است: کارتها به وسیله اشخاص حقیقی و در وسعت کسب و کار کوچکتری به کار میروند تا پرداختها را در مکانهای فروش و یا ترمینالهای نزدیک به مشتریان مقدور سازند. سیستم امنیتی که در اینترنت برای کارت به کار میرود میتواند در سطح Offline نیز به کار گرفته شود. چکهای الکترونیکی میتوانند امنیت پرداختها را نه تنها در پرداختهای جزیی محلی بلکه در سراسر سطح اینترنت برقرار کنند.
برخلاف کارت، چک الکترونیکی میتواند برای اشخاص حقوقی مانند وصول پرداختهای تجاری به کار گرفته شود. در واقع میتوان به جای چکهای معمولی در تجارت از آن استفاده نمود.
به سبب ریسکهای وابسته به کارت، برخی صادرکنندگان کارتها یک محدودیت روزانه روی مبلغی که میتواند در یک کارت شارژ نمود قرار دادهاند. در حالی که چک الکترونیکی در اختیار مشتری است نه بانک، همچنین هیچ تبصره مشاهبی برای اینگونه محدودیتها تعریف نشده است.
● کلام آخر:
چکهای الکترونیکی:
قابل استفاده برای تمام دارندگان حساب، کوچک و بزرگ، است؛ در جایی که سایر راهحلهای پرداخت الکترونیکی با میزان ریسک بالا و یا نامناسب باشند.امنترین ابزار پرداخت فعال تا به امروز به شمار میروند.فراهم نمودن سرعت و امنیت تسویههای مالی لازم.تواما با حسابهای چکهای معمولی موجود قابل استفاده است.قابل جریان به کمک دامنه متنوعی از سختافزارها و نرمافزارهای کاربردی است
محسن پورشعبان
تعمیرکار درب برقی وجک پارکینگ
دورههای مدیریتی دانشگاه تهران
فروش انواع ژنراتور دیزلی با ضمانت نامه معتبر
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم محمدجواد ظریف دولت سیزدهم پزشکیان دولت علی باقری ترور ترامپ رئیس جمهور انتخابات رهبر انقلاب
هواشناسی سلامت پلیس تهران شهرداری تهران تب دنگی قتل پشه آئدس تعطیلی ادارات زلزله تیراندازی عزاداری محرم
قیمت خودرو قیمت دلار قیمت طلا واردات خودرو خودرو بازار خودرو حقوق بازنشستگان مالیات بازنشستگان اربعین سایپا سهام عدالت
تلویزیون سینما فرهاد مشیری صداوسیما سینمای ایران دفاع مقدس فیلم لیلی رشیدی وزارت ارشاد شورای عالی انقلاب فرهنگی
آزمون سراسری محصولات کشاورزی فناوری
دونالد ترامپ جو بایدن آمریکا رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل ترامپ فلسطین روسیه جنگ غزه عراق طوفان الاقصی
فوتبال پرسپولیس استقلال تراکتور سپاهان علیرضا بیرانوند رئال مادرید باشگاه پرسپولیس مهدی طارمی نقل و انتقالات لیگ برتر ایران نقل و انتقالات لیگ برتر
سرعت اینترنت اپل تیک تاک ناسا اینترنت شیائومی ربات سامسونگ اقتصاد دیجیتال
دیابت رژیم غذایی کاهش وزن آلزایمر گرمازدگی نوشابه خیار افسردگی صبحانه