آماتور - Amator

سال تولید : ۱۹۷۹
کشور تولیدکننده : لهستان
محصول : زسپولی فیلموف
کارگردان : کریشتف کیشلوفسکی
فیلمنامه‌نویس : کریشتف کیشلوفسکی
فیلمبردار : یاتسک پترریتسکی
آهنگساز(موسیقی متن) : کریشتف کنیتل.
هنرپیشگان : یرژی استور، مالگورزاتا زابکوفسکا، اوا پوکاس، استفان چیزفسکی، یرژی نوواک، کریشتف زانوسی و آندری یورگا.
نوع فیلم : رنگی، ۱۱۲ دقیقه.


«فیلیپ موش» (استور)، کارگر کارخانه‌ای واقع در یکی از شهرهای کوچک لهستان، یک دوربین فیلم‌برداری شانزده میلی‌متری می‌خرد. ابتدا از آن برای فیلم‌برداری از فرزندش استفاده می‌کند، اما به‌زودی با راهنمائی‌های مدیر کارخانه (چیزفسکی) یاد می‌گیرد تا از بازرسی سالیانه کارخانه فیلم‌برداری کند. اگرچه مدیر کارخانه از او خواسته است تا واقعیات موجود در کارخانه را ثبت کند، اما او جسارتش را با فیلم‌برداری از کارهای غیرقابل پیش‌بینی (و کمیک) کارگردان نشان می‌دهد. سپس اجازه دایر کردن استودیوئی کوچک را در کارخانه دریافت می‌کند. فیلمش درباره بازرسی، جایزه سوم جشنواره سینمائی آماتور را در لهستان می‌برد. با حمایت‌های کارگردان تلویزیون، «یورگا» (یورگا) و گرداننده جشنواره، «اوا» (پوکاس) (و با تشویق‌های «زانوسی / زانوسی، کارگردان لهستانی») «فیلیپ» با اشتیاق بیشتر به کارش ادامه می‌دهد. اما همسرش «ایرکا» (زابکوفسکا) که از بی‌توجهی‌های او خسته شده، پس از چندین بار مشاجره او را ترک می‌کند. مدیر کارخانه نیز از اینکه فیلم‌های «فیلیپ» وجوه منفی و انتقادآمیز کارخانه را نشان داده، نگران است.
* فیلمی از کیشلوفسکی در اوایل راه فیلم‌سازی‌اش و با پشت‌سر داشتن بیش از سی مستند تلویزیونی از 1968 به بعد. تأثیرهای زانوسی یک سینماگر روشن‌فکر لهستانی دیگر در این فیلم دیده می‌شود (زانوسی در نقش خودش بازی می‌کند): اندیشه‌های «مهم» کارگردان مانع از وضوح تصویرپردازی (مثلاً به واسطه نمادگرائی) یا مخل ضرباهنگ نمی‌شود. و کیشلوفکسکی مثل زانوسی نگاه انتقادی روشنی به آحادِ جامعه کمونیستی دارد. در عین حال فیلم به‌عنوان یک محور همین جامعه، مضمون جالب و ظریفی دارد: نقش دوربین سینما در مشاهده زندگی و احیاناً تعهدی که آدمِ پشت دوربین به موضوع‌هایش داشته باشد. کارگردان آماتورِ فیلم آماتور کم‌کم با این واقعیت روبه‌رو می‌شود که تماشای زندگی از پشت لنز دوربین عوارضی در زندگی خودش خواهد داشت و «مشاهده» لزوماً توأم با حقانیت اخلاقی نیست. کیشلوفسکی به اصطلاح «صادقانه» با این مضمون برخورد می‌کند.