آشنایی با مجمع اقتصاد جهانی (داووس)

داووس نام منطقه‌ای سرد و کوهستانی در سوئیس است که به علت برگزاری اجلاس سالانه مجمع جهانی اقتصاد در آن به یکی از کانون‌های رسانه‌ای مهم دنیا تبدیل شده است
اجلاس سالانه مجمع جهانی اقتصاد (world economic forum) با حضور رهبران سیاسی و نخبگان اقتصادی و تجاری کشورهای مختلف جهان برگزار می‌شود و تحت تاثیر نام محل برگزاری به نام اجلاس داووس (Davos) مشهور شده است.
داووس اما دهه‌ها قبل از تشکیل مجمع جهانی اقتصاد، به علت برف‌گیر بودن به محل برگزاری مسابقات سالانه معروف هاکی روی یخ جام موسوم به اشپنگلر بدل شده بود و از این رو، نامی معروف در سطح جهان محسوب می‌شد.
علاوه بر آن، دهکده داووس پیش از آن که از حدود ۴ دهه پیش به محل برگزاری اجلاس مجمع جهانی اقتصاد مبدل گردد، به علت آب و هوای مطبوع و سالم خود سفر‌گاه دلخواه اعیان و بیماران بود و گروه نخست برای تفریح و اسکی به این دهکده شرقی سوئیس سفر می‌کردند و گروه دوم نیز به توصیه پزشکان خود را به داووس می‌رساندند چرا که هوای پاک آن مرهمی برای بیماران ریوی محسوب می‌شد و اکنون نیز ظاهراً محلی برای درمان دردهای اقتصادی عالم شمرده می‌شود البته به اذعان زعمای مجمع جهانی اقتصاد.
زمانی که آرتور کونان دویل –نویسنده داستان‌های شرلوک هولمز- در سال ۱۸۸۹ مقاله‌ای درباره اسکی در داووس نوشت، هیچ‌گاه فکر نمی‌کرد که این کمپ اسکی‌ که محل تفریح ثروتمندان اروپایی بود، روزی شاهد گفت‌وگوهای داغ نمایندگان سیاسی و اقتصادی کشورهای مختلف جهان درباره موضوعات روز اقتصادی و سیاسی باشد.
داووس که محل وقوع رمان «کوهستان سحرآمیز» نوشته توماس مان، نویسنده مشهور آلمانی برنده نوبل ادبیات، است اکنون در سطح جهان به برگزاری میزگردهای داغ اقتصادی با گستره فرا‌منطقه‌ای شهره است و دیگر کسی به یاد نمی‌آورد که روزی در سال ۱۸۹۸ «پدر اوشتلاند» نروژی در این منطقه ۴ رکورد جهانی در ورزش اسکی به ثبت رساند.
مجمع جهانی اقتصاد، بنیادی غیردولتی و بین‌المللی، مستقر در ژنو سوئیس است که همه شهرت خود را مدیون اجلاس سالانه‌ در داووس است. علاوه بر این اجلاس،‌ مجمع جهانی اقتصاد نشست‌های منطقه‌ای نیز در طول سال برگزار می‌کند. این بنیاد، در سال ۱۹۷۱ توسط کلاوس شواب –استاد تجارت و بازرگانی- تاسیس شد.
● از نگاه حامیان
به گفته حامیان این بنیاد، مجمع جهانی اقتصاد مکانی ایده‌آل برای گفتمان و مباحثه درباره مهمترین مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی زمین است، زیرا نمایندگان قوی‌ترین سازمان‌های اقتصادی و بانفوذترین نهادهای سیاسی جهان در اجلاس آن شرکت می‌کنند؛ متفکران به طرح ایده‌های خود می‌پردازند و فضای عموماً غیررسمی اجلاس، بحث‌های گسترده و بی‌پرده‌ای را موجب می‌شود.
خبرنگاران در اجلاس سالانه داووس به اکثر نشست‌ها دسترسی دارند و عمده این نشست‌ها به طور زنده پخش می‌شود. حدود ۶۰۰ نفر ازخبرنگاران رسانه‌های مکتوب، رادیو و تلویزیون همه ساله در اجلاس داووس شرکت می‌کنند.
در حالی که رهبران سیاسی و تجار موفق، عمده شرکت‌کنندگان داووس را تشکیل می‌دهند، رهبران سازمان‌های غیردولتی و بین‌المللی همچون عفو بین‌الملل، مؤسسه شفافیت بین‌المللی و نهادهای مختلف سازمان ملل متحد نیز حضور فعالی در اجلاس دارند.
● آن سوی پرده
هر چند در نگاه اول، اجلاس داووس تماماً مثبت می‌نماید، اما منتقدان سرسختی نیز دارد.
به اعتقاد این عده، مجمع جهانی اقتصاد در واقع امر، یک مجمع تجاری است که مرفه‌ترین تجار به راحتی می‌توانند درباره معاملات خود با یکدیگر به بحث و گفت‌وگو بنشینند و با رهبران سیاسی پرنفوذ جهان به لابی بپردازند و بدون شک منفعت‌طلبی هدف نخست چنین اجلاسی خواهد بود و نه حل معضلات اقتصادی همچون فقر در سراسر جهان.
افزون بر این، داووس به علت آن که به مأمنی برای تبلیغ و ترویج سیاست نوع دموکراسی و مرکزی برای ترغیب تصمیم‌گیری‌های غیر‌شفاف و محرمانه تبدیل شده است نیز مورد انتقاد قرار دارد.
بالاترین نهاد مجمع جهانی اقتصاد، هیئت رئیسه آن است که ۲۰ عضو دارد و اکنون نام تونی بلر نخست‌وزیر سابق انگلستان و یار دیرینه بوش در میان آنها به چشم می‌خورد.
با وجود تبلیغات فراوان درباره فراگیر بودن این بنیاد، اما اعضای هیات رئیسه آن عمدتاً آمریکایی، اروپایی و یا از کشورهای صنعتی آسیا هستند و عمده حاضران در اجلاس را نیز نمایندگان این بخش‌های توسعه‌یافته دنیا تشکیل می‌دهند.
معمولاً مدیران شرکت‌هایی به اجلاس داووس دعوت می‌شوند که درآمد سالانه بالای یک میلیارد دلار داشته باشند و بدیهی است که شرکت‌های کشورهای فقیر و در حال توسعه دنیا همواره در اجلاس داووس در اقلیت قرار می‌گیرند، البته اگر دعوت شوند.
در چند سال اخیر نزدیک به ۳۹ درصد شرکت‌کنندگان اجلاس داووس را اروپائیان و ۳۶ درصد را دولتمردان و تجار ایالات متحده تشکیل می‌داده‌اند که سر‌جمع ۷۵ درصد کل حضار را تشکیل می‌دهند حال آن که اروپا و آمریکا روی هم ۱۷ درصد جمعیت دنیا را در اختیار دارند.
در مقابل، در حالی که ۶۰ درصد مردم جهان در آسیا زندگی می‌کنند، حداکثر ۸ درصد شرکت‌کنندگان داووس را آسیایی‌ها تشکیل می‌دهند.
● اجلاس ۲۰۰۸
اجلاس داووس سال ۲۰۰۸ با شعار «قدرت نوآوری مشترک» و با موضوعات مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فناوری مرتبط برگزار خواهد شد. ۵ محور اصلی اجلاس امسال عبارتند از: رقابت در عین مشارکت؛ ارزیابی ناامنی اقتصادی؛ همگرایی منافع در ورای اختلافات؛ درنوردیدن حد و مرزهای جدید طبیعت و شناسایی تغییرات آینده.
● رقابت در عین مشارکت
این محور به آماده‌سازی شرکت‌ها برای حضور مؤثر در عرصه جهانی مرتبط است. شرکت‌ها اکنون دریافته‌اند که بقای آنها به حضور در بازارهای جهانی و حضور در بازارهای جهانی به مشارکت نزدیک با دیگر شرکت‌ها بستگی دارد.
● ارزیابی ناامنی اقتصادی
رکود بخش مسکن آمریکا و بحران در بخش مالی و اعتباری بین‌المللی نشان از وقوع ناامنی در عرصه بازارهای جهانی دارد و ادامه این روند نشانگر ضرورت تغییر مدل‌های مدیریت ریسک است.
● همگرایی منافع در ورای اختلافات
با توجه به معضلات جهانی از تغییرات آب و هوایی گرفته تا تروریسم و بحران‌های اقتصادی، به نظر می‌رسد کشورهای صاحب انرژی خواستار سهم بیشتری از در عرصه جهان هستند و کشورهای صنعتی برای حفظ موقعیت خود با دشواری روبه‌رو خواهند بود.
● در نوردیدن حد و مرزهای طبیعت
علوم و فناوری‌های نوین روز به روز بیشتر جای خود را در عرصه جهان باز می‌کنند و بررسی میزان تاثیرگذاری فناوری در نحوه زندگی مردم در کانون توجه مجمع جهانی اقتصاد خواهد بود.
● شناسایی تغییرات آینده
عرصه قدرت و نفوذ در جهان در حال تغییر است، هر چند اکنون کشورهای غربی بر علم و فناوری تسلط دارند، اما کشورهای آسیایی روز به روز بیشتر قدرت می‌گیرند و در اجلاس امسال داووس توسعه‌های مناطق مختلف جهان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
اجلاس امسال طی ۶ روز از دوم تا هفتم بهمن برگزار خواهد شد و اعضای هیات رئیسه اجلاس را تونی بلر نخست وزیر سابق انگلستان، هنری کیسینجر مشاور سابق رئیس‌جمهوری آمریکا، جیمز دیمون مدیرعامل شرکت جی.پی.مورگان آمریکا، ایندرا نویی مدیرعامل شرکت پپسی کولای آمریکا، کی.وی. کامات مدیرعامل بانک هندی آی.سی.آی.سی.آی، دیوید او.ریلی مدیرعامل شرکت شورون آمریکا و وانگ جیانژو مدیر اجرایی شرکت موبایل چین تشکیل می‌دهند.

حسین لطفی

منبع : روزنامه همشهری