گذر از سلطه پذیری و قاطعیت

آیا احساس می كـنـید دیگران مـدام حـق و حقوق شما راتضـیـیع كـرده و شـمـا را مورد اجحاف قرار می دهند

آیا احساس می كـنـید دیگران مـدام حـق و حقوق شما راتضـیـیع كـرده و شـمـا را مورد اجحاف قرار می دهند؟

آیا از دسـت افراد سلطه گر به ستوه آمده اید؟ آیا اجازه میدهید دیـگـران از شـمـا بـهـره كشـی كنند و شما اغلب اوقات در مـقابشان كوتاه می آیید؟ و آیا در موقعیت برد-باخت شما بازنده میـشـوید؟ نحوه برخورد دیگران با شما دقیقا همان گونه ای است كه شما اجازه می دهـیـد بـاشـد، بــنابراین كـافیـست نـگرش و رفـتـار خـود را اصـلاح كنید تا به تبع آن رفتـار دیـگران بـا شمـا تـغییر یابد. ۴ نوع رفتار و یا موضع گیری نقش تعیین كننده و عمده ای در روابط بین فردی بازی میكنند.

۱) رفتار منفعل(PASSIVE BEHAVIOUR): افراد منفعل و یا سلطه پذیر معمولا خیلی نجیب و مودب میباشند

ـ از طرد شدن هراس دارند

ـ مطیع و سر بزیر هستند

ـ از جریحه دار شدن احساسات دیگران و یا برانگیختن خشم آنان هراسانند

ـ مدام در پی خوشنود سازی دیگرانند

ـ از تعارضات، برخورد و رویارویی ها گریزانند

ـ معمولا دیدگاهها، احساسات و خواسته های خود را بیان نمیكنند

ـ اغلب اوقات نیازهایشان برآورده نمیشود

ـ معمولا به اهداف خود نایل نمیگردند

ـ اعتماد بنفس پایینی دارند

ـ دیگران بدرستی نمیدانند كه اینگونه افراد خواهان چه چیز هستند و به چه چیز علاقه مند میباشند

ـ اظهارات اینگونه افراد معمولا پوزش آمیز، فاقد اعتماد بنفس، مبهم، غیر مستقیم و كنایه آمیز است

ـ به دیگران اجازه میدهند برایشان تصمیم بگیرند و تعیین تكلیف كنند

ـ حق انتخاب را به دیگران میدهند

ـ به حقوق فردی خود ناآشنا بوده و یا در احقاق و مطالبه آنها ناتوانند

ـ برای خود ارزش و حرمتی قائل نیستند

ـ قدرت "نه" گفتن ندارند

ـ در تصمیم گیری مستقل ناتوان و درمانده هستند

ـ دیگران به آسانی حقوق آنان را نادیده گیرفته و پایمال میكنند

ـ در درون خود احساس ناكامی و خشم دارند و معتقدند دیگران آنطور كه باید آنها را درك نكرده و یا به آنها توجه نمیكنند

ـ زود تسلیم شدن، طفره رفتن، كمرویی و بی قراری از دیگر خصوصیات افراد منفعل است

ـ افراد منفعل در برابر انتقادات دیگران مضطرب و آشفته میشوند

ـ افراد منفعل خود را دست كم میگیرند و بیشتر به دیگران بها میدهند تا به خودشان

ـ افراد منفعل ارزش خود را كمتر از دیگران میدانند و براحتی تسلیم خواست دیگران میشوند.

▪ افراد منفعل چنین می اندیشند:

۱) دیگران مهمتر، باهوشتر و بهتر از من هستند.

۲) دیگران من را دوست ندارند، چرا كه من لایق دوست داسته شدن نیستم.

۳) دیدگاهها و عقاید من بی ارزش و بی اهمیت هستند.

۴) من بایستی درهر كاری كه انجام میدهم كامل و بی نقص باشم و گرنه یك شكست خورده مطلق هستم.

۵) آسایش و امنیت در سكوت كردن، مخالفت نكردن و عدم بروز احساسات و افكار است.

▪ نحوه صحبت كردن و وضعیت بدنی افراد منفعل:

۱) افراد منفعل هنگام صحبت كردن از برقراری تماس چشمی اجتناب میكنند.

۲) در حضور دیگران حالت بدنی سست، خمیده و قوز كرده دارند.

۳) لحن صدای آنها خیلی آرام، آهسته، منقطع و مردد بوده و با مكث زیاد همراه است.

▪ احساسات افراد منفعل:

۱) اضطراب

۲) درماندگی

۳) خشم از دست خود و دیگران

۴) ناكامی

۵) افسردگی.

▪ تاثیر گذاری افراد منفعل بروی دیگران:

احساس گناه، برتری و ترحم دیگران را برمی انگیزند. افراد منفعل نزد دیگران از احترام و اعتماد برخوردار نمیباشند.

▪ تداوم موضع منفعل منجر میگردد به:

۱) افسردگی: خشمهای فروخورده فرد، خود را بصورت افسردگی بروز میدهد. احساس درماندگی و عدم كنترل بر زندگی.

۲) نفرت و بیزاری: فرد از دست افرادی كه وی را مورد سوء استفاده و بهره جویی قرار داده اند خشمگین و منزجر میشود.

۳) ناكامی: چقدر من بی عرضه هستم؟ چرا اجازه میدهم دیگران اینگونه من را طعمه و قربانی خود سازند؟ چه آسان دیگران از من سوء استفاده میكنند.

۴) خشونت:خشمهای انباشته شده بطور انفجاری خود را بروز میدهند.

۵) تضعیف روابط

ـ اضطراب

ـ كناره گیری فرد

ـ ناراحتی های جسمی مانند: سردرد، زخم معده و فشار خون بالا.

۲) رفتار پرخاشگر-منفعل(PASSIVE-AGGRESSIVE): اینگونه افراد بطور منفعل و غیر مستقیم پرخاشگری میكنند

ـ از برخورد و رویارویی مستقیم اجتناب می ورزند

ـ اما تمام تلاش خود را میكنند تا بطریقی رفتار غیر منصفانه دیگران را تلافی كنند

ـ و یا بطور غیر مستقیم با دیگرا ن لجبازی كرده و نافرمانی میكنند

به این سناریو توجه كنید: خانمی هنگام خروج از منزل به شوهر خود میگوید كه لباسها را اتو بزند، مرد نیز با پاسخ: "باشه حتما" می پذیرد. اما پس از ترك منزل مرد لباسها را اتو نمیزند. و یا رییس اداره با كارمند خود بد رفتاری میكند، كارمند خشمگین كه قادر نیست رودررو مقابل رییس خود بایستد، در غیاب رییس خود از انجام وظایف محوله خود سرباز زده و یا به اموال اداره و یا رییس خود خسارت وارد میسازد.

۳) رفتار پرخاشگرانه (AGGRESSIVE): افراد پرخاشگر خودمحور، بی ملاحظه، خودخواه و سلطه گر میباشند

ـ افراد پرخاشگر منحصرا به حق و حقوق، احساسات و نیازهای خود تمركز داشته و توجه میكنند و حقوق دیگران را نادیده میگیرند

ـ این افراد تهدید كننده، زورگو، پر توقع و مغرور میباشند

ـ افراد پرخاشگر ظاهری فریبنده و اغوا گر داشته و نیاز مبرمی به حفظ قدرت و جایگاه خود دارند

ـ قلدری، آزارگری، ارعاب گری از دیگر خصوصیات افراد پرخاشگر است

ـ افراد پرخاشگر بصورت كلامی ویا فیزیكی با قدرت نمایی و تهدید به خشونت و انتقام جویی بر دیگران تفوق و تسلط می یابند

ـ افراد پرخاشگر ممكن است در كوتاه مدت به خواسته های خود دست یابند اما در بلند مدت از تعداد دوستان آنها كاسته و به تعداد دشمنان آنان افزوده میگردد-فریاد كشیدن، به هم كوفتن درها، ناسزاگویی، تمسخر كردن، پوزخند زدن، قطع مكرر صحبت دیگران، تكان دادن مشتها حین صحبت كردن، انداختن تمام تقصیرات به گردن دیگران، از دیگر خصوصیات اینگونه افراد است-از نظر افراد پرخاشگر هیچ كس حق ندارد با آنها مخالفت كند-افراد پرخاشگر از واژه های "من" و باید" بسیار استفاده میكنند-افراد پرخاشگر ارزش خود را بیشتر از دیگران میدانند.

▪ نحوه صحبت كردن و وضعیت بدنی افراد پرخاشگر:

۱) با صدای بلند صحبت میكنند.

۲) به دیگران خیره میشوند و چشم غره میروند.

۳) محكم و استوار و دست به سینه مقابل دیگران می ایستند. و معمولا به فضای شخصی دیگران تجاوز میكنند.

▪ احساسات افراد پرخاشگر:

۱) برتری

۲) كنترل گر

۳) همیشه حق بجانب

۴) شاكی و معترض.

▪ تاثیر گذاری افراد پرخاشگر بروی دیگران:

دیگران در مقابل افراد پرخاشگر حالت دفاعی بخود میگیرند، میرنجند و تحقیر میشوند و احساس خشم، ترس وانتقا مجویی آنان بر انگیخته میگردد.

۴) رفتار قاطع و یا جراتمندانه(ASSERTIVE): قاطعیت یعنی بیان احساسات، دیدگاهها، نیازها و خواسته ها بطور مستقیم، صادقانه، غیر مبهم و صریح

ـ قاطعیت یعنی احترام به حقوق دیگران و خود بطور برابر

ـ قاطعیت یعنی دستیابی به موقعیت "برد-برد"

ـ افراد قاطع ارزش خود را برابر با دیگران میدانند.

▪ قاطعیت یعنی:

ـ دفاع از حقوق مشروع خود با وجود انتقادها، مقاومتها و پرخاشگریها.

ـ بیان عقاید و دیدگاههای خود در ضمن محترم شمردن نظرات دیگرن بدون احساس گناه، خجالت و مرعوب شدگی.

ـ داشتن مهارت ابراز وجود.

ـ رد درخواستهای نابجا بدون رودربایستی و احساس خجالت.

ـ قدرت "نه " گفتن بدون احساس گناه و شرمساری.

ـ مطرح كردن درخواستها و یاری طلبیدن.

ـ شناخت حقوق فردی و چگونگی دستیابی و احقاق آنها.

ـ رعایت انصاف و عدالت متقابل.

ـ رد كردن دعوت دیگران با قاطعیت و بدون رودربایستی و احساس خجالت و شرمساری.

ـ توانایی اعتراض كردن و انتقاد كردن بطور سازنده و سالم.

ـ توانایی تحسین و تمجید كردن از دیگران بدون چاپلوسی و صادقانه.

ـ توانایی آغاز كردن، تداوم بخشیدن و خاتمه دادن به گفتگو با قاطعیت.

ـ صراحت، صلابت، صداقت و احترام متقابل شالوده رفتار قاطعانه است.

ـ دریافت و دادن بازخوردهای صادقانه.

ـ ابراز خشم و دیگر احساست منفی بطور سالم.

---