چگونه لباس پوشیدن فرزندمان را نقد کنیم؟

پسر یا دختر نوجوان شما لباسی با شکل و شمایل جدیدی می‌پوشد. شما از این مساله ناراحت‌اید، چون احساس می‌کنید برازنده فرزند شما و شخصیت او نیست. اما نمی‌دانید چه باید کرد؟ این معضل …

پسر یا دختر نوجوان شما لباسی با شکل و شمایل جدیدی می‌پوشد. شما از این مساله ناراحت‌اید، چون احساس می‌کنید برازنده فرزند شما و شخصیت او نیست. اما نمی‌دانید چه باید کرد؟ این معضل بسیاری از پدر و مادرهایی است که این روزها نگران فرزندان‌شان هستند و نوجوانان شان در پی جستجوی پدیده‌های جدیدند؛ تنها از روی کنجکاوی. گفتگویی کرده‌ایم با دکتر پروین ناظمی، ‌مشاور و مدرس دانشگاه آزاد درباره برخورد با شیوه‌های گوناگون لباس پوشیدن نوجوانان که از نظرتان می‌گذرد.

خانم دکتر، آیا شیوه لباس پوشیدن نوجوانان وقتی به مذاق والدین خوش نیاید، غیرطبیعی محسوب می‌شود؟

ـ ببینید، ما اول از همه باید بدانیم که نوجوانان از روی کنجکاوی بسیاری از کارها را انجام می‌دهند و قصد و نیت بدی ندارند اما باید به‌طور مناسب و در مراحل اولیه بدون استفاده از قوه قهریه و با تربیت مناسب، آنها را به انجام دادن کار درست تشویق کرد. بنابراین بر اساس روان‌شناسی نوجوانان باید بپذیریم که این‌طور لباس پوشیدن نوجوانان تا حدی از روی غریزه کنجکاوی است.

چگونه باید به آنها روش درست را آموزش داد؟

ـ اول از همه باید جایگزین‌های مناسبی برای نوجوانان تامین کرد. اگر به نوجوانان و جوانان می‌گوییم نباید از فلان پوشش استفاده کنی یا در شأن تو و عرف جامعه نیست، باید جایگزین مناسبی برای او تعیین کنید تا حداقل یکی از آنها را بپذیرد. این‌طور نیست که بیاییم و مدام این افراد را از کارهایی که انجام می‌دهند، منع کنیم.

الان در جامعه این جایگزین‌ها را نداریم؟

ـ به صورتی که جای جذابیت لباس‌های متنوع را بگیرد، خیر. نوجوانان و جوانان بر اساس روان شناسی خود، به خودنمایی نیاز دارند و در داخل محیط خانه جایی برای این کار وجود ندارد. اینکه می‌گوییم باید جایگزین‌های جذاب برای نوجوانان و جوانان ایجاد شود، همه‌اش در جامعه بیرون از منزل نیست بلکه می‌توانیم در درون منزل هم به آنان اجازه خودنمایی منطقی دهیم تا در چارچوب قوانین و فرهنگ و اعتقادات خانواده ایرانی، خود را ابراز کنند. بزرگ‌ترین دغدغه نوجوانان و جوانان، نشان دادن توانایی خود است برای اینکه به کسب هویت لازم برسند.

خوب، پس عزت‌نفس اهمیت پیدا می‌کند؟

ـ در حقیقت هم اعتماد و عزت‌نفس و هم رفع نیازهای نوجوان اهمیت دارد. بسیاری از نوجوانانی که به مد و انواع روش‌های جدید و نامعمول لباس پوشیدن روی می‌آورند، برخی از نیازهای‌شان برطرف و ارضا نشده است. در حقیقت این نوجوانان ممکن است دچار اختلال روان و رفتار باشند که البته با تربیت درست و توجه والدین به خوبی می‌توانند به هدف خود دست یابند.

یعنی هر نوجوانی که اهل مد باشد، بیمار است و اختلال رفتاری دارد؟

ـ نه، این جور گفتن هم درست نیست اما می‌توانیم بگوییم که اینگونه نوجوانان از نظر برخی نیازها دچار مشکل هستند و باید به نیازهای آنان توجه کرد و البته با محبت و درست صحبت کردن و با متانت و راهنمایی درست می‌توان آنان را به راه درست کشاند ولی باید باز هم پذیرفت که بسیاری از کارها مقتضای سن نوجوانی و جوانی است و باید تا حدودی با آن کنار آمد اما نباید طوری رفتار کرد که نوجوان با زیر پا گذاشتن قوانین اجتماعی به تخریب جامعه گرایش یابد.

تربیت نوجوان باید از چه زمانی باشد؟

ـ در حقیقت باید پیش از ورود به سن نوجوانی به تربیت و راهنمایی نوجوانان و جوانان توجه کرد و باید با احترام گذاشتن به نوجوان‌مان به او بفهمانیم که برای ما مهم است. برای مثال، در تصمیمات خانواده او را مشارکت دهیم و به او نشان دهیم که در خانواده و در اجتماع دیده می‌شود. اگر نوجوان را ببینیم و عزت نفس او را بالا ببریم، می‌توانیم موجب شویم تا با انجام دادن کارهایی مانند خلاف عرف و فرهنگ لباس پوشیدن، به مقابله با آنچه او را تحقیر می‌کند، نپردازد و در حقیقت نه انتقام بگیرد و نه عصیان‌گری بکند. البته باز هم تاکید می‌کنم که همیشه لباس پوشیدن و تبعیت از روش‌های نو در لباس پوشیدن و اصولا وضع ظاهر، براساس عصیانگری علیه والدین نیست یا ناشی از انحراف اخلاقی نیست بلکه نوجوانان بر اساس مقتضیات سنی خود می‌خواهند خیلی از موارد جدید را تجربه کنند و همین موضوع موجب می‌شود تا در معرض سوءمصرف مواد یا رفتارهای پرخطر قرار گیرند.

آیا جلف شمردن طرز لباس پوشیدن نوجوان و سبک شمردن رفتار او، موجب بهتر شدن وضعیت رفتار او می‌شود؟

ـ من زیاد به این موضوع اعتقادی ندارم چون با این رفتار در حقیقت نوعی پیش‌داوری انجام داده‌ایم و رفتاری را پیش از اینکه برای نوجوان‌مان تجزیه و تحلیل کنیم، مورد سرزنش قرار داده‌ایم، در حالی که شرایط را باید طوری فراهم کنیم تا خود او به نتیجه مطلوب برسد.