اصول مراقبت از موهای بلند

توصیه ها و هشدارهای دکتر پروین منصوری متخصص پوست و مو

فرقی نمی‌کند موهای شما کوتاه باشد یا بلند، اگر مراقبت اساسی از مو را یاد بگیرید همیشه موهای زیبا و سالمی خواهید داشت. این بخشی از گفت و گوی ما با خانم دکتر پروین منصوری استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در پاسخ به پرسش بالاست. اگر به سلامت موهایتان اهمیت می دهید، ادامه این گفت و گو را بخوانید...

▪ وقتی موهایمان بلند است، چگونه می توانیم از موهایمان مراقبت کنیم؟

برای این کار باید نکته‌هایی را درباره ساختمان موهایتان بدانید. مو یکی از ضمایم لایه خارجی پوست (اپیدرم) است که از پیازمو به وجود می‌آید. پیازمو قبل از تولد تشکیل می‌شود و به‌طور متوسط ۱۲۰-۸۰ هزار پیازمو در پوست‌سرمان وجود دارد. به‌ همین‌دلیل داشتن موهای پرپشت و بلند ارثی است و تعداد پیازموها جنبه ژنتیکی دارد و بعد از تولد دیگر هیچ پیازمویی تشکیل نمی‌شود.

▪ یعنی رنگ موها هم در پرپشت یا کم‌پشت‌بودن موها تاثیری ندارد؟

کسانی که موهای بلوند دارند، موی بیشتر و به‌طور متوسط ۱۲۰ هزار مو دارند در حالی که تعداد تار مو در افراد مو مشکی، ۱۰۰ هزار و در مو قرمزها ۸۰ هزار است، اما مو قرمزها موهای ضخیم‌تری دارند و موهای بلوند ظریف و نازک‌اند به همین ‌‌دلیل است که می‌گویند اگر تمام موهای سر افراد را در هر رنگ و نژادی که باشند، بتراشند و وزن کنند مساوی خواهد بود.

▪ پس داشتن موهای بلند هم ژنتیکی است. بعضی‌ها می‌گویند موهایمان بلند نمی‌شود.

تقریبا، چون چرخه رشد موها جنبه ژنتیکی دارد و هیچ کاری در این زمینه نمی‌توان انجام داد. طول دوره رشد تعیین‌کننده بلندی موی شماست، حتی اگر اصلا موهایتان را کوتاه نکنید. موهای سر چرخه رشدی ۶-۲ ساله دارند که در این مدت ۱۲-۸ میلی‌متر در ماه رشد می‌کنند. سپس هر مو وارد یک مرحله گذرا می‌شود که رشد آن متوقف، انتهای آن چماقی‌ و از ریشه مو جدا می‌شود و می‌ریزد. وقتی چرخه رشد جدیدی شروع شود، یک موی جدید پدید می‌آید. چرخه رشد موهای سر با یکدیگر تفاوت دارد بنابراین فقط ۱۵ درصد از موها با هم به فاز استراحت می‌روند، اگر غیر از این بود، ما هم مانند بعضی از حیوانات هرچند وقت یک‌بار طاس می‌شدیم.

▪ پس اگر مو دوره رشد طولانی داشته باشد، می‌توان انتظار موهایی بلند داشت؟

بله، فقط کسانی که دوره رشد خیلی طولانی‌ای دارند، موهایشان از کمرشان پایین‌تر می‌رود. با دوره رشد متوسط، فقط حدود ۳۰ سانتی‌متر موهایشان بلند می‌شود. افراد با دوره رشد کوتاه، موهای بلندی نخواهند داشت و نباید نگران شوند، چون این روزها با کمک تکنیک‌های آرایشگری می‌توانند موهایشان را اکستنشن کنند و موهایی تا حد کمر داشته باشند و لذت‌داشتن موهای بلند را هم بچشند.

▪ برگردیم به مراقبت‌های اساسی‌ از موها.

همان طو ر که گفتم اگر موهای خود را نشناسید، نمی‌توانید خوب از آنها مراقبت کنید. ریشه مو که در پایه پیازمو است، تنها قسمت رشدکننده یا زنده مو است. همچنان که سلول‌های سازنده مو تولید می‌شوند، این سلول‌ها سخت می‌شوند و می‌میرند و ساقه‌مو را تشکیل می‌دهند. ساقه‌مو حاوی «کراتین» (یک نوع پروتئین) است و ۱۲-۸ میلی‌متر در ماه رشد می‌کند. ساقه‌مو با یک ماده چرب به نام «سبوم» (از غدد چربی داخل پیازمو ترشح می‌شود) پوشانده شده است. لایه خارجی مو «کوتیکول» نام دارد و از روی هم قرارگرفتن سلول‌ها (شبیه تخته‌های نازک روی سقف) درست شده است. اگر کوتیکول سالم باشد، موها لطیف‌ به نظر می‌رسند و به آسانی ژولیده نمی‌شوند، نور را منعکس می‌کنند و براق و درخشان‌اند. اگر کسی با شانه، رنگ‌کردن یا... به سلول‌های لایه خارجی مو آسیب بزند، آن سلول‌ها کنده می‌شوند و می‌ریزند. مانند اینکه طوفانی بیاید و چند تکه از سقف شیروانی را بردارد. این فرورفتگی‌ها باعث کدرومات‌شدن سطح ساقه‌مو می‌شوند. منظور از مراقبت اساسی، کاهش صدمه‌های وارده به لایه خارجی موهاست. اگر موها را به آرامی با شامپو بشویید، با دقت شانه کنید و کمتر از بی‌رنگ‌کننده‌ها و مواد شیمیایی استفاده کنید، به سطح کوتیکول صدمه نمی‌خورد و موهای بهتری خواهید داشت. این کلید زیبایی مو است. این مراقبت‌ها در کسانی که همیشه می‌خواهند موی بلند داشته باشند، باید دقیق‌تر انجام شود. چون ساقه‌مو یک بافت مرده است و نمی‌تواند خود را ترمیم کند و صدمه برای همیشه باقی می‌ماند و موها آنقدر بدمنظره می‌شوند که باید کوتاه‌ شوند بعد باید منتظر ماند موهای سالم و جدید رشد کنند و جایگزین موهای صدمه‌دیده شوند.

▪ پس فایده این همه ماسک مو و نرم‌کننده که ادعا می‌شود برای ترمیم موهای صدمه دیده‌اند، چیست؟

نرم‌کننده‌ها فقط به‌طور موقت باعث بهبود ظاهر موها می‌شوند و خیلی گذرا پوششی ایجاد می‌کنند که فرورفتگی‌های روی ساقه‌مو را پر می‌کند و هنگام شانه‌کردن مو از آسیب بیشتر و صدمه‌های بعدی جلوگیری می‌کند. وقتی مو صدمه دید، تنها راه‌حل برای برگرداندن شادابی از دست‌رفته، رشد موهای تازه است اما باید چند نکته را خیلی رعایت کرد؛

اگر موهای خیلی بلندی دارید یا موهایتان صدمه دیده‌اند، باید سر را به چند قسمت تقسیم کنید و هر قسمت را جداگانه شامپو بزنید، به آرامی آبکشی کنید و نرم‌کننده بزنید. نرم‌کننده را فقط به ساقه‌مو بمالید چون با پرکردن سطوح نابرابر ساقه‌مو باعث نرمی و درخشان به نظر رسیدن موها می‌شود. موهای خود را در یک حوله بپیچانید تا خشک شوند. برای خشک‌کردن موها آنها را ماساژ ندهید چون باعث می‌شود ساقه‌مو دوباره زبر ‌شود و بشکند. فقط موها را آرام با شانه‌ای که فاصله دندانه‌هایش زیاد و نوک آنها گرد است، شانه کنید. هرگز موهای خیس را برس نزنید چون موهای خیس، بادکرده و شکننده‌اند و قابلیت کشش آنها زیاد می‌شود و با هر کششی شکسته می‌شوند. اگر عادت دارید از سشوار یا هر دستگاه حالت‌دهنده‌ای استفاده کنید، از حرارت بالا استفاده نکنید. با درجه کم وقت بیشتری صرف می‌‌شود اما از صدمه‌ دیدن مو جلوگیری خواهد شد. سعی کنید هر روز از حالت‌دهنده‌های حرارتی استفاده نکنید و این کار را به هفته‌ای ۳-۲ بار کاهش دهید. از فرکردن دایمی موها، بی‌رنگ‌کردن یا صاف‌کردن بیش از حد مو خودداری کنید. برای هر دستکاری و تغییر در حالت و رنگ‌مو، به‌خصوص اگر موهای بلند و صدمه‌دیده دارید، به یک آرایشگر ماهر مراجعه کنید. موهایتان را از آثار زیانبار آفتاب محافظت کنید. اگر دوست دارید همیشه موهای بلند و مرتبی داشته باشید، باید آنها را مرتب اصلاح کنید، حتی اگر موهای بلندی دارید، چون هر تار مو به‌طور جداگانه رشد می‌کند و چند هفته بعد از اصلاح‌کردن، نوک موها غیرهم‌سطح و نازیبا می‌شوند، با کوتاه‌کردن مرتب نوک‌موها همیشه موهای ضخیم و جذابی خواهید داشت.

▪ خیلی از خانم‌ها به‌دلیل داشتن حجاب در محیط‌های کار و اجتماع، موهایشان در وضعیت کشش قرار می‌گیرد. آیا این کار باعث ریزش می‌شود؟

اگر موها را دم‌اسبی کنند یا محکم ببافند، در طولانی‌مدت دچار ریزش‌موی موقت ناشی از کشش می‌شوند اما اگر مو را در وضعیت راحتی قرار دهند، روسری‌ یا هر محافظتی که روی مو دارند، می‌تواند موهایشان را از آثار مضر آفتاب در امان نگه‌دارد. لازم است خانم‌ها وقتی به خانه برمی‌گردند، موها را آرام شانه کنند و ترجیحا تا هنگام خواب و استراحت آنها را باز بگذارند. اگر مراقب مو باشند، این پوشش‌ها باعث ریزش موها نخواهد شد. ریزش ۱۰۰-۵۰ تار مو در روز طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

▪ تغذیه تا چه حد در داشتن موهای سالم و زیبا نقش دارد؟

برای داشتن بدنی سالم، باید به این اصول توجه کنیم؛ اول داشتن فعالیت بدنی مناسب سن که متاسفانه این روزها بیشتر زنان و مردان جوان آن را اولویت آخر زندگی خود قرار داده‌اند، دوری از استرس‌های بی‌مورد و تغذیه استاندارد که همه گروه‌های موادغذایی را داشته باشد. بعضی‌ افراد به جای ورزش، سعی می‌کنند با رژیم‌های خاص و فاقد پروتئین به تناسب اندام برسند. در صورتی که برای حفظ رشد طبیعی موها پروتئین لازم است و ۳-۲ ماه بعد از قطع مصرف پروتئین، فرد دچار ریزش‌مو خواهد شد و با خوردن مقادیر کافی غذاهای حاوی پروتئین، دوباره ریزش‌‌مو قطع می‌شود. خانم‌ها باید از نظر کم‌خونی، مشکل‌های تیروییدی و بعضی مشکل‌های هورمونی بررسی شود. داشتن خواب کافی هم بسیارمهم است که علاوه بر آرام‌بخش بودن، می‌تواند سلامت بدن و زیبایی پوست و مو را به ارمغان بیاورد.

الهه رضاییان