برای درمان خودشیفتگی زیاد دنبال دارو نگردید

تضاد ذاتا توجه زیادی به خود جلب می‌کند، چه در کلام باشد، چه در تصویر، موسیقی یا رفتار....
برخی نیز از این تضاد برای بیشتر دیده شدن یا مورد توجه قرار گرفتن بهره برده‌اند و می‌برند. …

تضاد ذاتا توجه زیادی به خود جلب می‌کند، چه در کلام باشد، چه در تصویر، موسیقی یا رفتار....

برخی نیز از این تضاد برای بیشتر دیده شدن یا مورد توجه قرار گرفتن بهره برده‌اند و می‌برند. چه کسانی؟ البته آنان که نیاز بیشتری به جلب توجه دارند. کسانی که اگر در مرکز توجه نباشند ناراحت‌اند، همیشه نیازمند توجه و تایید دیگران‌اند. افرادی که دارای صفات بارز یا شخصیت نمایشی یا هیستریونیک هستند. از خصوصیات این افراد می‌توان به بروز کلام و رفتاری متفاوت و متضاد با دیگران، استفاده بیش از حد معمول از جذابیت‌های ظاهری، استفاده از کلام اغراق آمیز و خلاف انتظار بدون ذکر جزییات لازم، زیاده‌روی در رفتارها و عدم پذیرش نقش میانه اشاره کرد. همه جور آدمی در هر جایگاهی ممکن است صفات و خصوصیات نمایشی را داشته باشد. بنابراین بسته به جایگاه خود و آنچه که در اختیار دارد، نمودهای بیرونی گوناگونی را بروز می‌دهد. برای فردی که هوش چندان بالا و امکانات خاصی ندارد و بنابراین چیز زیادی برای نمایش یا قدرتی برای مانور ندارد، ابتلا به بیماری‌های روان‌تنی گزینه مناسبی به نظر می‌رسد که علایمی غریب و درمانی دشوار دارد و شاید حس خاص بودن را به آدم بدهد.

یک بیماری با علایم جسمی (مثل درد، تهوع و ضعف) که هر چه بگردید هیچ منشأ جسمی برایش پیدا نمی‌شود و همه مات و مبهوت می‌مانند که از کجا آمده و بالاخره خواهند گفت: «از اعصابته!» برای اینکه کمی به واقعیت نزدیک‌تر شویم، ناچارم به خصوصیات نارسیسیستیک یا خودشیفته نیز اشاره کنم. ترکیب خودشیفتگی با خصوصیات نمایشی، معجون خاصی می‌شود که اثرات‌شان را مضاعف می‌کند. احساس خاص بودن توی خون آدم خودشیفته است. خود را بسیار باهوش، توانا، قدرتمند، زیبا و اثرگذار می‌داند. حال بیایید این خودبزرگ بینی را با تمایل به جلب توجه و در مرکز توجه بودن ترکیب کنیم. یکی از نتایج این ترکیب نامناسب، برنامه‌های خلق‌الساعه و عجیب و غریبی‌ است که مثلا قرار است یک مشکل را به شکل معجزه‌آسایی حل کند. از یک سو، اصل تضاد، استفاده از رو‌ش‌های نامعمول و غیرقابل پیش‌بینی را توجیه می‌کند و از سوی دیگر خودشیفتگی، اعتماد به نفس کاذبی ایجاد می‌کند که به درست بودن روش منتخب اطمینان می‌دهد. پس بزن بریم، دو روزه همه چی حله! البته به شرطی که این و آن بگذارند. شاید الان بهتر بتوانیم بفهمیم که این افراد، چرا این و آن را مانع خود می‌بینند؟ چون فرافکنی یکی از فرآیندهای موثر در این پدیده است. فرافکنی یعنی احساسی که خودت داری را به دیگری نسبت دهی. اگر از دیگری بدت می‌آید و عصبانی هستی، بگویی او با من بد است و می‌خواهد به من صدمه بزند. فرافکنی برای فرد خودشیفته مثل نقل و نبات خوراک هر روز و هر لحظه‌اش است. برای درمان این افراد نباید زیاد به دنبال دارو گشت؛ بلکه اگر درمانی باشد، غیردارویی است و البته که لازم است خود فرد نیاز به تغییر را در خودش احساس کرده و حاضر باشد برای آن تلاش کند.

دکتر سیدوحید شریعت

روان‌پزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران