سه شنبه, ۱۲ تیر, ۱۴۰۳ / 2 July, 2024
ناصر الدین سبکتکین بن قرابجکم
![ناصر الدین سبکتکین بن قرابجکم](/web/imgs/16/109/8sva81.jpeg)
بیوگرافی و زندگینامه
بنیانگذار دولت غزنویان ناصر الدین سبکتکین بن قرابجکم ، داماد و مملوک البتکین حاجب ، معروف به سپهسالار ،بود که خود او نیز از غلامان ترک سابق سامانیان محسوب می شد . البته ، بعدها نسب نامه ای ظاهرا" مجعول ، تبار وی را به پیروز پسریزد گرد سوم ساسانی رساند . تسخیر غزنه ( غزنین ، غزنی ) و استخلاص آن از دست امرای محلی به وسیله او انجام شد . بدین گونه ، این منطقه اسما" به قلمرو سامانیان الحاق یافت . اما، به دنبال رویدادهایی که البتکین را از دربار بخارا و ارتباط با سامانیان دور ساخت ، غزنه مرکز حکومت مستقل البتکین واقع شد و ارتباط آن با مرکز حکومت و دیوان سامانیان قطع گشت . سالها بعد ، وقتی این تختگاه کوچک تحت فرمانروایی ناصر الدین سبکتکین – داماد البتکین – در آمد، زمانی به عنوان یک مرکز جهاد اسلامی ، پایگاه " غزوات " سبکتکین و اولاد او در اراضی سند و هند گشت . با این عنوان ، فرمانروایان غزنه یا لااقل تعدادی از آنان که در دوره اعتلای دولت آل ناصر در نشر فتوحات اسلامی در نواحی شرقی آن ولایت توفیق بیشتری به دست آوردند ، در نزد پادشاهان دور و نزدیک و همچنین در نزد مسلمانان این نواحی ، با نظر توقیر نگریسته می شدند و بدین سبب ، بسط و توسعه قلمرو آنان در هر دو جانب شرق و غرب ، امکان و سرعت بیشتر یافت. این دولت در حاشیه جنوب شرقی قلمرو سامانیان و در نواحی کوهستانی شرق افغانستان کنونی ، در اثر مساعی سبکتکین ، به تدریج به صورت یک حکومت مستقل و موروثی و پایدار درآمد ( حدود سال ۳۶۷ ه.ق ) . غزنویان قدرت و حیثیت خود را در دوره اعتلاء ، مدیون سرعت تعرض در غزوات نظامی و قدرت تحرک فوق العاده ارتش خویش بودند .
غنایمی هم که از این جنگها عاید سلطان و سردارانش می شد ، مایه اصلی حیات این ارتش بودند از این رو ، به مجرد آنکه این غزوات متوقف شد، ارتش متزلزل، و دولت دچار انحطاط گشت . البته ، این غزوات که سلطان را به عنوان " غازی " مورد تقدیر خلیفع بغداد می ساخت ، تقریبا" هرگز در قلمرو خود وی موجب بسط رفاه و آسایش خلق نمی شد .استمرار این غزوات را – که تنها در عهد سلطان محمودبیش از هفده بار لشکر کشی به دیار هند انجام شد – مایه ناخر سندی عامه وضعف بنیه مالی دولت می ساخت . از جمله تحمیل مالیاتهای سنگین و بی هنگام که برای تجهیز ارتش در نزد سلطان لازم می نمود و خالی شدن روستاها به سبب گردآوردن سپاه که بالمآل منجر به خرابی مزارع و بروز قحطیها و گرانیهای اجتناب ناپذیر می شد .
اما ، خلیفه که این اقدامات را می ستود و شاعران دربار که با تملق و تحسین مبالغه آمیز از آنها یاد می کردند، البته نتایج و تبعات نهایی آنها را ، که در هنگام اغتشاش ترکمانان سلجوقی در خراسان به تسلیم و رضای بیشترینه مردم به ورود این قوای مهاجم منجر شد ، نمی توانستند پیش بینی کنند. رتشکلیلات اداری وسازمان دیوان و درگاه غزنویان که پادشاهان نخستین و وزیران و دبیران آنان غالبا" پرورش یافته نظام دولت سامانیان بودند ، در واقع ادامه سازمانهای دیوان ودرگاه آل سامان در بخارا بود . علاقه به ترویج زبان فارس و تشویق و حمایت شعرا و نویسندگان عصر هم ،هر چند در عهد محمود و مسعود اول خالی از اغراض سیاسی و تبلیغاتی نبود ، باز تا حدی ادامه رسم و آیین مشابه در درگاه سامانیان بود . از فتح غزنین به وسیله البتکین (۳۴۴ ه.ق. )، که آغاز پیدایش دولت غزنه بود ، تا خاتمه سلطنت خسرو ملک در لاهور ( ۵۸۳ ه.ق.)، که دولت غزنویان پایان یافت ، مدت فرمانروایی این سلسله در ایران و خارج از ایران – روی هم رفته – نزدیک دویست و چهل سال طول کشید . دوره کوتاه فرمانروایی البتکین و اخلاف او را هم که در نهایت به فرمانروایی مستقل سبکتکین در غزنه منجر گشت ، با آنکه به آل ناصر ارتباط نداشت ، جزو دوره ای که در طی آن غزنین به عنوان یک تختگاه مستقل در عرصه تاریخ خراسان و ایران ظاهر شد ، باید محسوب کرد.
مسعود پزشکیان سعید جلیلی انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری 1403 پزشکیان ایران انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم جلیلی مناظره مناظره انتخاباتی مجلس شورای اسلامی
تهران قتل وزارت بهداشت هواشناسی عربستان سیل خانواده قوه قضاییه سلامت آموزش و پرورش شهرداری تهران حوادث
خودرو دولت سیزدهم بازار خودرو قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بازار سرمایه بورس حقوق بازنشستگان دلار قیمت سکه بنزین
سینمای ایران تئاتر سارا بهرامی کتاب تخت جمشید سینما تلویزیون علیرضا قربانی کنسرت رسانه ملی دفاع مقدس فیلم
مغز کربن دانش بنیان وزیر علوم ماهواره
رژیم صهیونیستی غزه جنگ غزه آمریکا اسرائیل فلسطین روسیه فرانسه ترکیه جو بایدن دونالد ترامپ چین
فوتبال پرسپولیس استقلال یورو 2024 کریستیانو رونالدو تیم ملی پرتغال باشگاه استقلال لیگ برتر باشگاه پرسپولیس نقل و انتقالات لیگ برتر ایران سپاهان
هوش مصنوعی الکامپ نمایشگاه الکامپ سامسونگ برنج اینستاگرام اپل فیبرنوری ربات ایرانسل گوگل
تغذیه میوه کاهش وزن سرطان موبایل بیماری کلسترول دیابت ورزش ویتامین لاغری