جایگاه و اثرات بخشش در زندگی

در حدیثی از امام صادق ع روایت شده که سه چیز از خصلتهای ارزشمند دنیا و آخرت است بخشودن کسی که به تو ستم کرده است, پیوستن به کسی که از تو بریده است و بردباری ورزیدن هر گاه نسبت به تو رفتار جاهلانه ای شود

در حدیثی از امام صادق(ع) روایت شده که سه چیز از خصلتهای ارزشمند دنیا و آخرت است: بخشودن کسی که به تو ستم کرده است، پیوستن به کسی که از تو بریده است و بردباری ورزیدن هر گاه نسبت به تو رفتار جاهلانه ای شود. بخشش به نوعی اصیل‌ترین فضیلت است، چرا که اگر به ماهیت بخشش دقیق شویم خواهیم دانست که عفو و بخشش از عدالت برتر است، چرا که عدالت در جست‌وجوی تنبیه است، ولی بخشش در جست‌وجوی آشتی است. متاسفانه دروغ گفتن، فریب دادن، بی تفاوتی، دلسردی، در مسئولیت کوتاهی کردن دیگری را مقصر جلوه دادن، ناسزا گفتن، خشونت و خیانت متاسفانه بارها اتفاق می‌افتد، نه میان بیگانگان، بلکه میان دو نفر که به هم خیلی نزدیک هستند.اعمالی این چنین صدمات هیجانی زیادی به وجود می‌آورد که به راحتی از بین نمی‌رود و روابط به خطر می‌افتد. اگر به بهبود روابط اهمیت می‌دهیم، نیاز داریم هنر بخشش را تمرین کنیم. هیچ صدمه هیجانی نیست که قابل بخشش نباشد با کمی‌کوشش می‌توانیم رنجش‌ها را پشت سر گذاشته با عزیران و دوستانمان آشتی کرده و صلح و آرامش را به زندگی خود برگردانیم.بخشش برخلاف تلافی کردن یک تکانه غریزی یا خود به خودی نیست. اگر از کسی برنجیم به صورت بازتاب می‌توانیم بگوییم تلافی خواهم کرد، حسابش را کف دستش می‌گذارم. از طرفی دیگر بخشش باید رشد داه شود. بخشش انتخاب هیجانی خوب در نظر گرفته شده خوب اندیشیده شده است که ما اتخاذ می‌کنیم تا آزادانه آنهایی را که ما را از خود رنجانده‌اند ببخشیم. چون همان طور که همه ما می‌دانیم بخشش فقط بیان این الفاظ نیست، من تو را می‌بخشم، بلکه بخشش رها کردن خشم و رنجش است.خوشبختانه برای اکثر ما هرگز وضعی پیش نمی‌آید که ناگزیر باشیم متجاوز یا قاتلی را ببخشیم با این وجود هر روز ما نیاز داریم همسر، والدین، فرزند، همکار، دوست، همسایه یا حتی یک بیگانه را ببخشیم که این کار البته کار راحت و آسانی نیست.برای مردم راحت تر است بیگانه را ببخشند تا دوست یا عضو خانواده و کسی را که می‌شناسند و به او اعتماد دارند. در چنین مواقعی فقط می‌توانیم به خودمان بگوییم در نهایت،که ما مسئول آنچه دیگران بر سر ما می‌آورند نیستیم ما فقط مسئول برخوردی هستیم که با دیگران داریم.نکته مهمتری هم هست که اغلب در ستیزه‌های هیجانی با افرادی که نزدیک ما هستند نادیده می‌گیریم. یک نزاع به ندرت می‌تواند یکجانبه باشد و در حالی که گناه طرف مقابل را بزرگ می‌کنیم. کمی‌تفکر، کمی‌آرام گرفتن و درون گرایی تعادل را بر می‌گرداند.درباره بخشش در زندگی مشترک هم باید گفت ازدواج شاد و موفق ازدواجی است که درآن بخشش، شکیبایی، تحمل و درک متقابل مرتب تمرین می‌شوند. اگرزن و شوهر یاد نگیرند که مرتب ببخشند و فراموش کنند ازدواج آنها به صورت یک رشته از اتهامات متقابل در می‌آید. ما به تواضع، اعتراف شجاعانه به اشتباهات خود نیاز داریم تا همسرمان را ببخشیم و تازه این چیزی است که زن و شوهر را خرسند نگاه می‌دارد.در اینجا به چند حدیث از پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) درباره بخشش و عفو اشاره می‌کنیم که اثبات کننده جایگاه والای بخشش در زندگی است.

رسول خدا(ص) می‌فرماید: هر گاه خشمی‌برای شما پیش آمد، با عفو و گذشت آن را از خود دور کنید، زیرا در روز قیامت منادی ای ندا می‌دهد: هر که به گردن خدا مزدی دارد، برخیزد و کسی جز بخشایندگان برنخیزند، آیا نشنیده اید که خدای متعال فرمود: پس هر که گذشت کند و آشتی ورزد، مزدش با خداست.

رسول خدا(ص) می‌فرماید: از گناهان مردم درگذرید، تا خداوند بدین سبب عذاب دوزخ را از شما دور گرداند.

امام علی(ع) در فرمان حکومت مصر به مالک اشتر می‌فرماید: نسبت به آنان چونان حیوان درنده ای مباش که خوردنشان را غنیمت شماری، زیرا مردم دو گروهند: یا برادر دینی تو هستند، یا همنوع تو، که از ایشان لغزش سر می‌زند و در معرض درد و گرفتاریها قرار دارند و دانسته و ندانسته خلاف می‌کنند. بنابر این، همان گونه که خود دوست داری خداوند تو را ببخشاید و از خطاهایت درگذرد، تو نیز آنان را ببخش و از خطاهایشان درگذر، از بخشش و گذشت هرگز پشیمان مباش و از کیفر دادن خوشحالی مکن.

امام علی(ع) می‌فرماید: زمانی که قدرت داری با گذشت باش و در زمان تنگدستی بخشنده و در عین نیازمندی ایثارگر، تا فضل تو به کمال رسد.

امام باقر(ع) می‌فرماید: پیشمانی از گذشت، برتر و آسانتر از پشیمانی حاصل از کیفر دادن است.

امام رضا(ع) می‌فرماید: هرگز دو گروه با هم رویاروی نشدند مگر این که با گذشت ترین آنها پیروز شد.