نشر دیجیتال و چند نکته

توجه به نشر دیجیتال در جهان باعث کاهش مصرف کاغذ شده است, اما در ایران چنین نیست

گفته می‏شود به دستور میرزاتقی‏‌خان امیرکبیر، مقداری واکسن آبله از اروپا به ایران وارد شد تا بیماری آبله کودکان تحت کنترل قرار گیرد. چندی بعد به امیرکبیر خبر دادند کودکی به‏ خاطر غفلت پدرش که حاضر نشده بود به فرزندش واکسن تزریق کند، آبله گرفته و مرده است. امیرکبیر وقتی این خبر را شنید، بشدت ناراحت شد. به او گفتند: «شما در این‏ باره تقصیری ندارید و این قصور به علت جهل آن پدر بوده است.» امیرکبیر در جواب گفت: «آخر من مسئول جهل آن پدر هم هستم.»

وقتی صحبت از مسئولیت اجتماعی مدیران در جامعه امروز می‏‌شود، باید توجه داشت یک مدیر باید علاوه بر مهارت‏‌های فنی، اداری و انسانی، مهارت اداره مسائل اجتماعی را نیز داشته باشد و مسائل جامعه را جزو اهداف سازمانی خود بداند. یک مدیر باید بین اهداف سازمان متبوع خود با جامعه، پیوندزده و در منشور سازمان، اهداف اجتماعی را سرلوحه امور قرار دهد.

بنابراین، مسئولیت اجتماعی، تعهد تصمیم‏گیران برای اقداماتی است که به طور کلی علاوه بر تامین منافع خودشان، موجبات بهبود رفاه جامعه را نیز فراهم می‏‌آورد. موسسات مسئول‏‌اند از آلوده کردن محیط زیست، تولید محصولات زیان‏آور و نظیر آن که به سلامت جامعه لطمه می‏‌‎زند، بپرهیزند.

به همین ترتیب، ناشران نیز در قبال جامعه و نسل آینده مسئولیت اجتماعی دارند. در اولین نگاه، این برداشت به ذهن متبادر می‏‌شود که ناشر باید با بهینه‏‌سازی و ارائه راهکارهای مناسب از لطمه زدن به محیط زیست بپرهیزد.

امروزه با توجه به نوآوری‏‌های تکنولوژیکی در سطح جهان و روزآمد شدن فناوری‏‌های نوین، توجه به نشر دیجیتال به جای نشر چاپی اجتناب‏‌ناپذیر است. موضوعی که از سال‏ها قبل در دنیا رخ داده و در اولین گام به کاهش مصرف جهانی کاغذ در چند سال گذشته منجر شده است. دلیل اصلی این مساله توجه به نشر دیجیتال است. اما با نگاهی به آمار مصرف کاغذ داخلی درمی‌یابیم با افزایش سالانه مصرف روبه‌رو هستیم.

با توجه به مسائل پیش ‏آمده و گرانی کاغذ، ضرورت توجه به نشر دیجیتال و کتاب صوتی بیش از پیش مشاهده می‏‌شود. امروز با ترکیب کردن صوت، تصویر و متن در یک رسانه و انباشتن و بازیافتن آنها با یک سامانه الکترونیکی، کاربرد چند رسانه‌ای را ممکن کرد که گام بلندی در نشر الکترونیکی با امکانات بی‌شمار و پرکاربرد و جذاب است.

بر همین اساس نشر الکترونیک در فرآیند جدید دارای ارزش‌های افزوده‌ای به این قرار است:

الف) دسترسی همزمان مخاطب به نسخه‌ای وا‌حد از کتاب الکترونیکی. به این معنا که ناشر یا نویسنده می‌تواند با تولید یک نسخه کتاب دیجیتال و قرار دادن آن در محیط وب آن را در اختیار بی‌نهایت خواننده قرار دهد و به این ترتیب در هزینه‌های گزاف چاپ، صحافی و توزیع کتاب با شمارگان بالا صرفه‌جویی کند.

ب) افزودن اطلاعات چند رسانه‌ای. نشر الکترونیک این امکان را می‌دهد که علاوه بر متن، صوت، تصویر و ویدئو نیز براحتی در کتاب الکترونیکی گنجانده شود که این مساله باعث جذابیت هر چه بیشتر کتابخوانی خواهد شد.

پ) انعطاف‌پذیری بیشتر برای اصلاح یا انتشار و ویرایش جدید. نشر الکترونیکی به ناشران و نویسندگان این امکان را می‌دهد تا بسرعت و حتی با گذشت تنها چند هفته‌ پس از انتشار نسخه اولیه، به اصلاح و انتشار ویرایش‌های جدید اثر اقدام کنند و ده‌ها امکان و ارزش افزوده دیگر که در این مقال نمی‌گنجد.

بنابراین، در این دنیای بشدت تکنولوژی‏زده، اگر بتوانیم کتاب را نیز روزآمد کرده و آن را در شکل و قالب دیجیتال در اختیار عموم قرار دهیم، با یک تیر چند نشان خواهیم زد. این یعنی کمک به حفظ محیط زیست و استفاده از وقت‏ مرده مخاطب برای کتابخوانی، پرداخت هزینه کمتر و ماندگاری بیشتر کتاب و... .

حیدر ایمنی

کارشناس نشر