مردی با کلاه وسترن

هریسون فورد با ۷۲ سال سن, هنوز یکی از بازیگران فعال دنیای سینماست و با وجود سن بالا به نظر می رسد فعلا قصد بازنشستگی ندارد

هریسون فورد با ۷۲ سال سن، هنوز یکی از بازیگران فعال دنیای سینماست و با وجود سن بالا به نظر می‌رسد فعلا قصد بازنشستگی ندارد.

او که متولد جولای ۱۹۴۲ است، در گفت وگوهای رسانه ای متعدد خود اعلام کرده بازی در فیلم های سینمایی را رها نخواهد کرد و در این سن و سال، به فکر بازی در قسمت تازه ای از مجموعه فیلم اکشن و ماجراجویانه «ایندیانا جونز» است! فیلمسازان و تهیه کنندگان فعال سینما هم هنوز هریسون فورد را یکی از گزینه های اصلی فیلم های خود می دانند و با پیشنهادهای تازه به سراغ او می روند. تازه ترین پیشنهاد که سر و صدای زیادی هم در رسانه های گروهی به راه انداخته، دعوت مسئولان کمپانی والت دیزنی از او برای بازی در قسمت هفتم مجموعه فیلم علمی ـ تخیلی «جنگ های ستاره ای» است، اما فورد هنوز به این دعوت پاسخ مثبت نداده است. جنگ های ستاره ای همان فیلم موفقی است که دهه ۷۰ میلادی باعث شهرت هریسون فورد شد و او را تا مقام یک بازیگر درجه یک سینما بالا برد. فورد زمانی نقش اصلی قسمت اول این مجموعه فیلم را بازی کرد که در رسانه تلویزیون موفقیتی متوسط کسب کرده و در چند فیلم مطرح سینمایی آن دوران در نقش های کوتاهی ظاهر شده بود.

هریسون فورد هم مثل بسیاری از هنرمندان صنعت سینمای آمریکا، اصلیتی غیرآمریکایی دارد و یک مهاجر به حساب می آید. پدرش ایرلندی بود که مثل بسیاری از همشهری های خود به امید یک زندگی بهتر راهی آمریکا شده بود. این در حالی است که مادربزرگ فورد آلمانی بود. در حقیقت، پدربزرگ هریسون فورد در امپراتوری روسیه تزاری زندگی می کرد، اما او به دلیل محدودیت هایی که با آنها روبه رو بود، ترجیح داد به کشورهای دیگر اروپا کوچ کند. هریسون فورد در شیکاگو یک زندگی معمولی داشت. او نوجوانی معمولی بود که هیچ وقت شاگرد اول دبیرستان خود نشد. با این حال، از همان دوران به بازیگری علاقه داشت. او حرفه بازیگری را از پدرش آموخت که یک بازیگر غیرحرفه ای بود و در مدارس و پارک ها به اجرای برنامه و نمایش می پرداخت. فورد کنار پدرش در این نمایش ها به اجرای برنامه پرداخت و بزودی تصمیم گرفت این حرفه را به صورت جدی دنبال کند. همین مساله او را به هالیوود که مرکز فعالیت های هنری و سینمایی بود، کشاند و در ابتدای امر، قراردادهای کاری با دوکمپانی کلمبیا و یونیورسال امضا کرد.

این بازیگر جوان پس از حضور در چند کار کم اهمیت تلویزیونی، سال ۱۹۶۲ در مجموعه «ویرجینیایی» ظاهر شد. این وسترن اکشن خیلی زود به یک مجموعه پربیننده و موفق تلویزیونی تبدیل شد و هریسون فورد را به عنوان یک بازیگر جوان مطرح کرد. در این مجموعه او در نقش یک گاوچران جوان بازی کرد که در کنار بقیه شخصیت های اصلی مجموعه، درگیر یکسری ماجراجویی های تلخ و شیرین می شود. قصه مجموعه قرن هجدهم اتفاق می افتاد و لی جی کاب، بازیگر معروف سینما، نقش اصلی آن را به عهده داشت. ویرجینیایی در ۹ فصل تولید شد و ۲۴۹ اپیزود آن تا سال ۱۹۷۱ به روی آنتن رفت. این اکشن وسترن از تلویزیون بسیاری از کشورهای جهان (و ازجمله ایران) هم پخش شد. این روزها که دوباره سازی سینمایی مجموعه های موفق قدیمی تلویزیونی به صورت یک مد درآمده است، شایعاتی شنیده می شود که ویرجینیایی هم قرار است به صورت یک فیلم سینمایی درآید.

موفقیت مجموعه ویرجینیایی، راه را برای حضور فورد در یک مجموعه موفق دیگر تلویزیونی هموار کرد. او بلافاصله پس از پایان تولید این وسترن خانوادگی، قرارداد بازی در درام پلیسی و پررمز و راز «آیرون ساید» را امضا کرد. قصه این مجموعه درباره یک مامور وظیفه شناس پلیس به نام رابرت آیرون ساید (با بازی ریموند بر) بود که در اپیزود اول بر اثر اصابت گلوله فلج می شود. آیرون ساید در تمام ۱۹۵ اپیزود آن، روی صندلی چرخ دار نشست و با آدم های بد شهر سان فرانسیسکو مبارزه کرد. هشت فصل از این مجموعه تولید شد و به روی آنتن رفت. پخش هشت فصل آیرون ساید تا سال ۱۹۷۵ طول کشید. فورد تا سال ۱۹۷۰ در تعداد دیگری مجموعه تلویزیونی بازی کرد، اما هیچ یک از آنها شهرت و محبوبیت دو مجموعه ویرجینیایی و آیرون ساید را کسب نکردند. سال ۱۹۷۰ او برای اولین بار جلوی دوربین سینما ظاهر شد و نقش کوتاهی در «قله زابرنسکی» میکل آنجلو آنتونیونی بازی کرد. تا سال ۱۹۷۶ او نقش های کوتاه و کم اهمیتی هم در فیلم های «آمریکن گرافیتی» (۱۹۷۳) و «مکالمه» (۱۹۷۵) بازی کرد.

سال ۱۹۷۷ سال مهمی برای هریسون فورد بود. در این سال جنگ های ستاره ای جورج لوکاس روی پرده سینماها رفت. این اکشن علمی ـ تخیلی با داستان کودکانه و عامیانه اش، مورد پسند تماشاگران قرار گرفت و در کمال حیرت منتقدان و تحلیلگران سینمایی، به یکی از پرفروش ترین فیلم های سال ۱۹۷۷ تبدیل شد. موفقیت بالای فیلم، بیشتر از هر کسی به یاری فورد آمد و او به صورت یک بازیگر درجه یک درآمد. دو بازیگر اصلی دیگر فیلم (مارک هامیل و کری فیشر) نتوانستند موفقیتی در حد فورد کسب کنند. در قصه فیلم، فورد در نقش جوان ماجراجویی به نام هان سولو ظاهر شد که رفتارش خیلی شبیه رابین هود بود. او به یاری دوست خود لوک اسکای واکر می آید تا در یک نبرد بین سیاره ای شرکت کند. آنها به یاری شاهزاده خانم لیا (کری فیشر) می روند که در حال مبارزه ای سخت با دارث وادر شخصیت منفی ماجراست و می خواهد امپراتوری خود را نجات دهد. فیلم با هزینه ای ۱۱ میلیون دلاری تولید شد و ۴۶۱ میلیون دلار (با حساب فروش فیلم در اکران عمومی دوباره آن در یک دهه قبل) در آمریکای شمالی فروش کرد. این رقم فروش کافی بود تهیه کنندگان آن بدون توجه به دیدگاه منفی منتقدان نسبت به آن، تولید قسمت های بعدی فیلم را در دستور کار خود قرار دهند.

فورد سال ۱۹۸۰ در قسمت دوم این اکشن فانتزی علمی ـ تخیلی بازی کرد، اما سال ۱۹۸۱ برای او سال بهتری بود. در این سال، او در اولین قسمت مجموعه فیلم «ایندیانا جونز» با نام «مهاجمین کشتی گمشده» ظاهر شد. این فیلم با استقبال بالای تماشاگران روبه رو شد و هویت سینمایی فورد را با نام شخصیت ایندیانا جونز عجین کرد. وی در قصه فیلم، در نقش یک پروفسور ماجراجوی دانشگاهی به نام جونز ظاهر شد که تدریس در کلاس درس را رها می کند و همراه پدر دردسرطلب خود (شون کانری) راهی سفرهایی هیجان انگیز می شود. فورد سال ۱۹۸۲ در «تیغ رو» (بلید رانر) ساخته ریدلی اسکات بازی می کند. این اکشن دلهره آور علمی ـ تخیلی که این روزها لقب یک اثر کالت کلاسیک سینمایی را گرفته، در زمان نمایش عمومی خود آن طور که شایسته است، مورد توجه قرار نگرفت. قصه فیلم درباره ریک دکارد یک بلید رانر است که باید با چهار مهاجم فراری (که یک سفینه فضایی را ربوده اند) مقابله کند. فضای خاص و سوررئالیستی فیلم نتوانست نظر تماشاگران را ـ که به این نوع فیلم های علمی ـ تخیلی عادت نداشتند ـ به خود جلب کند. یک روز قبل از شروع کار فیلمبرداری، یکی از تهیه کنندگان اصلی آن از همکاری با پروژه انصراف داد. این مساله مشکلاتی برای کار تولید فیلم به وجود آورد. سازندگان فیلم پس از یک هفته دوندگی سخت، توانستند یک تهیه کننده جایگزین پیدا کنند.

تیغ رو با هزینه تولید ۳۲ میلیون دلاری خود، فقط ۲۸میلیون دلار در آمریکای شمالی فروش کرد. در یک سال اخیر، ریدلی اسکات صحبت هایی درباره تولید قسمت دوم آن مطرح کرده و گفته قصد دارد آن را بزودی جلوی دوربین ببرد.

فورد در سال های ۱۹۸۳ و ۱۹۸۴ در قسمت های دوم و سوم «جنگ های ستاره ای» و «ایندیانا جونز» بازی کرد و تا سال ۱۹۹۱ در شش فیلم دیگر ظاهر شد. «تحول هنری» به کارگردانی مایک نیکولز در سال ۱۹۹۱ یک درام بود که شباهت زیادی به کارهای موفق اکشن فورد نداشت. او در فیلم، نقش هنری ترنر، یک وکیل زبردست را بازی می کند که یک روز صبح ناگهان متوجه می شود هیچ چیزی را به یاد نمی آورد و به فراموشی دچار شده است. در عین حال، وی قدرت تکلم خود را هم از دست داده است. اوضاع هنری خراب است، اما او همسری مهربان و دختری بامحبت دارد که مراقبش هستند و تلاش دارند به او کمک کنند تا به شرایط عادی برگردد. هریسون فورد در ابتدای کار حاضر به بازی در نقش هنری نشد. دلیل اصلی این بود که وکیل قصه فیلم کمی خنثی بود. در عین حال، وی یک سال قبل از آن در «ظاهرا بی گناه» هم نقش یک وکیل را بازی کرده بود. ترس او این بود به عنوان بازیگری شناخته شود که در نقش وکیل بازی می کند. زمانی که متوجه شد شغل وکالت شخصیت اصلی، اهمیتی در قصه فیلم ندارد و موضوع فیلم پیرامون دنیای وکالت نیست، حاضر به بازی در آن شد. در حقیقت، فقط در ده دقیقه اول فیلم، بحث وکیل بودن شخصیت او مطرح می شود.

«فرار» (۱۹۹۳) نسخه دوباره سازی شده سینمایی یک مجموعه موفق تلویزیونی دهه ۶۰ میلادی است. اندرو دیویس کارگردان فیلم بود و فورد در آن در نقش دکتر ریچارد کمپل بازی کرد. او یک دکتر متخصص است که پس از قتل همسرش به دست مردی مرموز، در مظان اتهام قتل قرار می گیرد. وی ضمن فرار از دست یک مامور سمج پلیس (با بازی تامی لی جونز) باید بی گناهی خود را ثابت و قاتل اصلی را پیدا کند. واقعیت این است که چند همکار دکتر کمپل برای او پاپوش دوخته اند تا بتوانند یک تحقیق مهم و بزرگ علمی او را به نام خود ثبت کنند. نکته جالب این که فورد در مصاحبه های خود گفت تا قبل از آن، هیچ یک از اپیزودهای مجموعه تلویزیونی «فراری» (محصول سال ۱۹۶۳) را ندیده است. وی زمان بازی در فیلم، از ناحیه پا آسیب جدی دید و تا پایان فیلمبرداری، حاضر به عمل جراحی نشد. دیویس، فرار را در شرایطی جلوی دوربین برد که فیلمنامه آن هنوز آماده و کامل نشده بود.

«لایه های پنهان» (۲۰۰۰) اولین فیلمی است که در آن فورد نقش منفی و ضدقهرمانی دارد. فیلمنامه با نگاهی به اثر کلاسیک آلفرد هیچکاک به نام «پنجره عقبی» نوشته شد و قصه زنی به نام کلر اسپنسر را تعریف می کند که پس از نقل مکان به منزل جدید خود کابوس می بیند. کلر احساس می کند مرد همسایه همسرش را کشته و روح زن وارد خانه او شده است، اما بزودی وی کشف می کند روح مزاحم متعلق به یک دختر جوان است. تحقیقات کلر باعث می شود وی به یک واقعیت تلخ پی ببرد! دختر جوان توسط همسر خود او نورمن اسپنسر به قتل رسیده است. نورمن برای پنهان نگهداشتن راز خود، راهی جز کشتن همسرش ندارد. ولی او در اجرای این کار ناکام مانده و به قتل می رسد. تماشاگران سینما با پی بردن به این واقعیت که هریسون فورد قاتل قصه است، یکه خوردند و این همان چیزی بود که رابرت زمه کیس کارگردان فیلم در پی آن بود. منتقدان سینمایی در نقدهای خود نوشتند فورد در لایه های پنهان در نقش مکمل بازی کرده است. با این حال، این فیلم در کارنامه هنری بازیگر به صورت یکی از موفق ترین کارهای وی درآمد.

«گاوچران ها و بیگانگان» یک درام اکشن، وسترن و علمی ـ تخیلی است که فورد در آن با دانیل کریگ جیمزباند تازه سینما همبازی شد. قصه فیلم در منطقه آریزونا در قرن هجدهم اتفاق می افتد. با ورود یک سفینه فضایی به این محل، زندگی عادی مردم به هم می ریزد. هدف سرنشینان سفینه تسلط بر کره زمین است و آنها می خواهند کار خود را از آریزونا شروع کنند. اهالی محل، وظیفه نجات مردم کره زمین را به عهده گرفته و به مقابله با بیگانه های فضایی می پردازند. جان فاورو، کارگردان مجموعه فیلم پرفروش «مرد آهنی»، کارگردان این فیلم است. با وجود هزینه بالای تولید ۱۶۳ میلیون دلاری آن، تماشاگران سینما در آمریکای شمالی فقط ۱۰۱ میلیون دلار برای تماشای فیلم پرداخت کردند. هریسون فورد نمی خواست برای بازی در فیلم کلاه به سر بگذارد. وی عقیده داشت با این کار، شخصیت او خیلی شبیه شخصیت مجموعه فیلم «ایندیانا جونز» می شود، اما از آنجا که گاوچران ها و بیگانه ها فیلمی وسترن بود، تهیه کنندگان او را مجبور کردند از کلاه استفاده کند.

آی ام دی بی

مترجم: کیکاووس زیاری