معلمی را یک تخصص ببینیم

نیک می دانیم کشور پیشرفته از دل جامعه پیشرفته برمی خیزد و جامعه پیشرفته و آزاد هم به نظام تربیتی و آموزشی پیشرفته نیاز دارد آموزش و پرورش و اساساً مقوله تربیت یک موضوع تخصصی است و به دنبال آن مسائل تربیتی و آموزشی هم در زمرهٔ مسائل حرفه ای و تخصصی قرار می گیرند

نیک می دانیم کشور پیشرفته از دل جامعه پیشرفته برمی خیزد و جامعه پیشرفته و آزاد هم به نظام تربیتی و آموزشی پیشرفته نیاز دارد. آموزش و پرورش و اساساً مقوله تربیت یک موضوع تخصصی است و به دنبال آن مسائل تربیتی و آموزشی هم در زمرة مسائل حرفه ای و تخصصی قرار می گیرند. در کشور ما افراد بسیاری در جایگاه ها و نقش های مختلف به راحتی به خود اجازه می دهند که وارد مقولاتی شوند که تخصصی در آن ندارند. مسائل آموزشی از این دست موارد است. این نگرش فقط به دست معلمان بازسازی می شود. در کشور ما معلمی یک شغل حرفه ای به حساب نمی آید. چون جامعه ما نگاه حرفه ای به معلم و کار او ندارد. برای درک بهتر این موضوع مقایسه ای بین پزشکی و معلمی انجام می دهیم. شغل پزشکی را از نظر جایگاه اجتماعی آن در نظر بگیرید. کار اصلی پزشک برای افرادی که به او مراجعه می کنند چیست؟ تشخیص بیماری، درمان، تجویز دارو و توصیه های درمانی اما وقتی بیماری به پزشک مراجعه می کند، با این ذهنیت سراغ او می رود که تخصصی در پزشک هست که در غیر پزشک وجود ندارد. حال معلم را در نظر بگیرید. آیا تصور ما وقتی فرزندمان را به مدرسه می فرستیم از همین درجه ارزشگذاری برخوردار است؟ اولاً چرا او را به مدرسه می فرستیم و ثانیاً آیا همان تصوری را که از مراجعه به پزشک داشتیم برای معلم هم داریم؟ مسلماً نه. چرا که آنچه را که در وجود پزشک می دیدیم و در افراد غیرپزشک نمی دیدیم در خصوص معلمان مصداق ندارد یا خیلی نادر و محتمل است. علت این تفاوت چیست؟ من این تفاوت را مربوط به غیر تخصصی دیدن حرفه معلمی می بینیم. چون معلمی در کشور ما به عنوان یک حرفه به حساب نمی آید که نیاز به تخصص یا مهارت بالا داشته باشد. که این نیز به علت ریشه ای تر دیگری برمی گردد. علت ریشه ای تر این است که ما اهمیت آموزش و پرورش را در آن حدی نمی دانیم که برای شاغلان این بخش، سطح بالایی از آموزش دیدگی، مهارت و تخصص انتظار داشته باشیم. امروز مشاغل در دنیا حرفه ای شده است. نازل ترین شغل ها هم نیاز به آموزش و سطحی از مهارت دارند. مثلاً در بسیاری از کشورهای اروپای غربی رانندگان اعم از رانندگان ترانزیت باید به مهارت های نوینی همچون کار با سیستم کنترل و مکان یابی و ایمنی حمل و نقل مجهز باشند. یعنی نگاه به این شغل حرفه ای شده است. یا آموزش ها و مهارت های تخصصی که به کشاورزان داده می شود کشاورزی را به یک حرفه و تخصص تبدیل کرد. به گونه ای که دورة نگرش سنتی به این شغل پایان یافته است. کشاورز یا راننده با چه چیزی سروکار دارد که به این حد حرفه ای شدن و تخصصی شدن نیاز دارد؟ کشاورز با زمین و راننده با ماشین و جاده سر و کار دارد اما معلم با چه چیزی روبه روست؟ انسان! آیا مواجهه با انسان برای یادگیری و تغییر در رفتار او نیاز به تخصص ندارد؟ آیا رو به رو شدن با شگفت آمیزترین پدیده خلقت جهان هستی آن هم برای تربیت و آموزش نیاز به تخصص ندارد؟

مرتضی نظری (mortezanazari)

منبع:

ـ‌نظری، مرتضی، آموزش و پرورش و توسعه انسانی، انتشارات سپیده تابان، تهران ۸۸۹۶۲۹۴۹- ۸۸۹۶۹۳۶۴

ـ‌‌وبلاگ «اطلاع رسانی برای توسعه انسانی ایران» (www.humandevelopment.blogfa.com)