كتابخانه ملی مركزی فلورانس ایتالیا

در سال ۱۸۶۱ «مگلیابچیانو» به كتابخانه پالاتینو پیوست و نام كتابخانه ملی را اخذ كرد و در سال ۱۸۸۵ نیز نام «كتابخانه ملی مركزی فلورانس» بر آن نهاده شد از سال ۱۸۷۰ «كتابخانه ملی مركزی فلورانس» مركز واسپاری قانونی برای تمامی آثار چاپ شده در ایتالیا شد

● تأسیس: ۱۷۴۷

● تاریخچه:

هسته اولیه كتابخانه ملی مركزی فلورانس را مجموعه ۰۰۰‚۳۰ جلدی كتابخانه خصوصی «آنتونیو مگلیابچی» تشكیل می‌دهد كه طبق وصیت وی در سال ۱۷۱۴ به شهر فلورانس اهدا شد. در سال ۱۷۳۷ به‌منظور افزایش مجموعه تصمیم گرفته شد كه یك نسخه از تمامی آثار منتشرشده در فلورانس در این كتابخانه به ودیعه گذارده شود و پس از ۱۷۴۳ مقرر شد یك نسخه از تمامی آثار منتشرشده در تمامی «گراند دوچی»[۱] در «توسكانی» به این كتابخانه فرستاده شود. در سال ۱۷۴۷ كتابخانه با نام «مگلیابچیانا»[۲] برای اولین بار به روی عموم گشوده شد. در خلال سال‌های بعد، كتابخانه به‌واسطه هدایا و ارثیه‌های فراوان با فراهم‌آوری مجموعه‌های راهبانی و در پی انحلال گروه‌های دینی، گسترش یافت.

در سال ۱۸۶۱ «مگلیابچیانو» به كتابخانه پالاتینو پیوست و نام كتابخانه ملی را اخذ كرد و در سال ۱۸۸۵ نیز نام «كتابخانه ملی مركزی فلورانس» بر آن نهاده شد. از سال ۱۸۷۰ «كتابخانه ملی مركزی فلورانس» مركز واسپاری قانونی برای تمامی آثار چاپ‌شده در ایتالیا شد.

كتابخانه در اوایل در اتاق‌هایی مستقر بود كه متعلق به «یوفیزی» بود. در سال ۱۹۳۵ كتابخانه به محل كنونی آن منتقل شد كه كار ساخت آن در سال ۱۹۱۱ با طرح «سزار بازانیو» آغاز شد و بعد از آن به‌وسیله «و. مازی» گسترش یافت. از سال ۱۸۸۶ كتابخانه بولتنی[۳] را منتشر كرد كه در سال ۱۹۵۸ به كتابشناسی ملی ایتالیا تبدیل شد. «كتابخانه ملی مركزی فلورانس»، پیشرو راه ایجاد سامانه كتابخانه ملی می‌باشد، كه اهداف اصلی آن اتوماسیون خدمات كتابداری، و ایجاد نمایه‌ای ملی از مجموعه‌های كتابخانه‌های ایتالیایی است.

● فهرست‌های برگه‌ای:

فهرست‌های كتابخانه منشأ تاریخی كتابخانه و نیز توسعه آینده آن را منعكس می‌كنند. این فهرست‌ها به دو دسته مجزا تقسیم می‌شوند: فهرست‌های عمومی و فهرست‌های تخصصی.

۱. فهرست‌های عمومی:

پدید‌آورندگان و عناوین آثاری كه نویسندگان آن‌ها مشخص نیست: انتشار این فهرست در سال ۱۸۸۶ با انتشار بولتنی[۴] كه بعد‌ها به كتابشناسی ملی ایتالیا تبدیل شد، آغاز گردید. این فهرست به صورت الفبایی بر حسب نام پدیدآورنده یا (در صورت فقدان نام پدیدآورنده) برحسب عنوان تنظیم شده، از سال ۱۸۸۶ تمامی كتاب‌های منتشرشده در ایتالیا را كه كتابخانه ملی مركزی فلورانس از راه واسپاری دریافت می‌كند، و تمامی تك‌نگاشت‌های غیرایتالیایی را كه كتابخانه از طریق خریداری، اهدا یا مبادله دریافت و نگهداری می‌نماید توصیف می‌كند.

در برخی موارد ممكن است نسخه‌ای از برگه‌های مربوط به آثار متعلق به مجموعه‌های قدیمی را یافت. این فهرست را بعد از سال ۱۹۸۲ كه فهرستنویسی الكترونیكی آغاز شد، باید بسته دانست.

● سرعنوان‌های موضوعی: این فهرست الفبایی بر حسب موضوع تنظیم شده و از لحاظ زمانی به دو بخش تقسیم می‌شود: ۱۹۵۷-۱۹۲۵ و ۱۹۸۳-۱۹۵۸. از سال ۱۹۸۴، ادواری‌ها در پایگاه اطلاعاتی پیوسته «شبكه كتابخانه‌های ایتالیا» توصیف می‌شوند.

● نشریات ادواری: این فهرست تمامی ادواری‌هایی را توصیف می‌كند كه از سال ۱۸۷۴ تا ۱۹۹۰ در كتابخانه نگهداری می‌شوند. ادواری‌هایی را كه پیش از سال ۱۸۷۴ منتشر شده‌اند باید در فهرست «مگلیابچیانو» و «پالاتینو» جستجو كرد. فهرست ادواری‌ها به‌طور الفبایی برحسب عنوان و (در صورت وجود عنوان یكسان) برحسب محل نشر تنظیم شده است. برگه همواره به اولین نسخه‌ای كه به‌وسیله كتابخانه نگهداری می‌گردد داده می‌شود و معمولاًجزئیات مربوط به انسجام و هماهنگی مجموعه را ارائه نمی‌دهد. در سالن مطالعه ادواری‌ها نیز فهرستی از ادواری‌ها بر روی میكروفیلم در دسترس می‌باشد.

● رده‌بندی دهدهی دیویی: این فهرست حاوی كتاب‌های چاپ‌شده بین سال‌های ۱۹۶۷ و ۱۹۸۳ می‌باشد و بر اساس اقتباسی از ویرایش هجدهم رده‌بندی دهدهی دیویی تنظیم شده است. رهنمودهای ویژه در ابتدای فهرست، رابطه بین حوزه‌های موضوعی مختلف و شماره‌های رده‌بندی مربوط را بیان می‌كند.

۲. فهرست‌های مجموعه‌های تخصصی:

● «مگلیابچیانو»: این فهرست به‌صورت الفبایی و برحسب نام پدید‌آورنده تنظیم شده و كتاب‌های مجموعه قدیمی و اصیل كتابخانه، و آن‌هایی را كه تا سال ۱۸۸۵ به‌دست آمده‌اند، توصیف می‌كند.

«پالاتینو»: این فهرست به‌ترتیب الفبایی و برحسب نام پدیدآور تنظیم شده و كتاب‌های كتابخانه «پالاتینو» و «لورانیز» و دیگر مجموعه‌های مهم قدیمی را توصیف می‌كند. فهرست‌های «مگلیابچیانو» و «پالاتینو» هسته مجموعه‌های قدیمی كتابخانه ملی مركزی فلورانس را تشكیل می‌دهند.

● موسیقی چاپی: این فهرست كه برحسب نام پدیدآورنده و عنوان تنظیم شده، ویرایش‌های موسیقی چاپی از اواخر قرن ۱۸ را توصیف می‌كند. برای جستجوی كامل ویرایش موسیقی چاپی قرن ۱۶ تا ۱۹، پیشنهاد می‌شود كه به فهرست‌های «مگلیابچیانو» و «پالاتینو» مراجعه شود.

حكاكی‌ها: این فهرست كه حاوی حكاكی‌هایی است كه در مجموعه‌های قدیمی مختلف كتابخانه نگهداری می‌شوند، بر حسب نام پدیدآورنده تنظیم شده و دارای ارجاع‌های متقابل به نام هنرمندان، گراورهای مسی، و ناشران است. این فهرست بر حسب موضوع نیز تنظیم می‌شود.

نقشه‌ها: فهرست نقشه‌ها به دو روش تنظیم می‌شود: بر حسب محل، و بر حسب پدیدآورندگان. نمایه‌ای از مكان‌ها كه بر حسب ملل، و برای ایتالیا بر حسب مناطق و ایالت تنظیم شده موجود است. همچنین می‌توان به فهرست كوتاهی از اطلس‌های جغرافیایی كه بر حسب پدیدآورندگان و تاریخ تنظیم شده‌اند، مراجعه كرد. تنها در سالن‌های مطالعه تخصصی می‌توان به نقشه‌ها رجوع كرد.

● چاپی‌های قرن۱۵[۵]: این فهرست كه به‌صورت الفبایی و برحسب نام پدیدآورندگان تنظیم شده، تمام چاپی‌های قرن ۱۵ را كه در مجموعه‌های قدیمی مختلف كتابخانه نگهداری می‌شوند و نیز آن‌هایی را كه از طریق خریدهای بعدی فراهم آمده‌اند، توصیف می‌كند.

● نمایه توپوگرافیك آثار آسیب‌دیده بر اثر سیل، و ترمیم‌شده[۶]: این فهرست بر حسب شماره بازیابی تنظیم شده و به آثاری اشاره دارد كه به مجموعه‌های قدیمی تعلق دارند (و آثار موجود در مجموعه «متفرقات»را كه پیش از ۱۸۴۰ منتشر شده‌اند) و پس از آسیب‌های ایجادشده در اثر سیل سال ۱۹۶۶، ترمیم شده‌اند.

پایان‌نامه‌های تحقیقی دكتری[۷]: این فهرست، پایان‌نامه‌های تحقیقی دوره‌های دكتری از سال ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۰ را دربرمی‌گیرد. یك فهرست پیوسته از تمامی پایان‌نامه‌ها از سال ۱۹۸۷ در حال تهیه است. در دفتر اطلاعات، صورت موجودی این پایان‌نامه‌ها در دسترس می‌باشد.

۳. مطالعه كتاب‌های جدید یا مدرن:

تمامی كتاب‌هایی كه پس از سال ۱۸۸۶ منتشر شده‌اند، كتاب جدید شناخته می‌شوند. معمولاً محدودیتی برای مراجعه به این آثار در كتابخانه وجود ندارد. برای تقاضای كتاب، قبل از هرچیز لازم است شماره بازیابی آن را در فهرست بیابید. سپس با استفاده از یكی از رایانه‌های شخصی موجود در سالن فهرست‌ها، فرم مربوطه را پر كنید. بعد با ارائه كارت شناسایی می‌توانید كتاب را از میز امانت دریافت كنید و در سالن مطالعه، كتاب را مطالعه كنید.

در هر زمان حداكثر سه كتاب را می‌توانید درخواست كنید. كتاب‌ها را می‌توان برای روزهای بعد، رزرو كرد یا برای سه روز به امانت گرفت. نسخه‌های روزنامه‌هایی كه پیش از سال ۱۹۸۴ منتشر شده‌اند در مجموعه روزنامه‌های «فورتی بل‌ودر»[۸]، و آن‌هایی كه بعد از سال ۱۹۸۴ منتشر شده‌اند در سالن مطالعه ادواری‌ها نگهداری می‌شوند. در این سالن می‌توان میكروفیلم تمامی ادواری‌های موجود در كتابخانه را مشاهده كرد.

● سالن مطالعه كتاب: سالن مطالعه پس از آسیبی كه سیل ۱۹۶۶ به آن وارد كرد در سال ۱۹۹۰ به شكل اولیه‌اش بازگردانده شد. میزها دارای لامپ‌های مجزا و پریز برق برای رایانه‌های كیفی هستند.

سالن مطالعه به دو بخش تقسیم می‌شود. دسترسی به بخش‌های مرجع عمومی كه براساس موضوع‌های مختلف (مانند كتابشناسی ملی ایتالیا، فهرست جمعی ۱۹۵۷-۱۸۸۶، و دایره‌المعارف‌های مهم عمومی) مرتب شده‌اند رایگان است.

سالن مطالعه نشریات ادواری: دسترسی به موجودی سه سال اخیر نشریات ادواری (كه در حدود ۲۰۰۰ عنوان می‌باشند و بر حسب موضوع تقسیم شده‌اند) رایگان است. آخرین شماره‌های برخی از ادواری‌ها در ویترین به نمایش گذارده می‌شوند. امكان درخواست تهیه زیراكس از این ادواری‌ها نیز وجود دارد. سالن مطالعه ادواری‌ها دارای یك ابزار كتابشناختی است كه شامل كتاب‌های مرجع و راهنمای مربوط به ادواری‌ها می‌باشد.

همچنین برای ادواری‌های موجود در سالن مطالعه ادواری‌ها نیز فهرست‌هایی وجود دارند كه یكی برحسب عنوان تنظیم گردیده و دیگری یك فهرست روزآمدشده و توپوگرافیك بر روی میكروفیلم است. فهرست صورتجلسه‌های پارلمانی كه به‌صورت میكروفیلم درآمده‌اند (۱۹۴۸- ۱۹۳۵) و فهرست ادواری‌هایی كه در دیگر كتابخانه‌های شهر وجود دارند نیز در دسترس خوانندگان می‌باشد.

به نسخه‌های اصلی روزنامه‌ها از سال ۱۹۸۵ ( باشماره بازیابیGA و GE و GI)، و تمامی ادواری‌ها (با شماره بازیابیG ) می‌توان در سالن مطالعه ادواری‌ها دسترسی یافت. مراجعه به نسخه‌های اصلی میكروفیلم‌ها تنها در شرایط كاملاً ضروری امكانپذیر است.

● دفتر اطلاعات: این دفتر در تمامی ساعات كار كتابخانه فعالیت می‌كند و وظیفه اصلی آن كمك به مراجعه‌كنندگان در انجام تحقیق، از طریق نشان‌دادن مناسب‌ترین ابزار كتابشناختی به آنان است. مراجعه به تمامی فهرست‌های برگه‌ای و كمك در شناسایی منابعی كه یافتن آن‌ها كار دشواری است، مسئولیت این دفتر می‌باشد.

دفتر اطلاعات دارای ابزار كتابشناختی قابل توجهی است كه از جمله عبارت‌اند از كتابشناسی گذشته‌نگر ایتالیا، فهرست كتاب‌های موجود در بازار ایتالیایی و خارجی، راهنماهای ملی و بین‌المللی ادواری‌ها، فهرست ادواری‌های دیگر كتابخانه‌ها، نمایه‌های ترجمه‌ها، راهنمای مؤسسه‌های فرهنگی ملی و بین‌المللی، و .... یك دفتر ثبت درخواست نیز هست كه مراجعه‌كنندگان می‌توانند تهیه كتاب‌هایی را كه در مجموعه كتابخانه وجود ندارند، پیشنهاد كنند. درخواست برای تكثیر منابع جدید را باید به این دفتر ارائه داد.

۴. مجموعه‌های قدیمی و تخصصی:

سالن مطالعه تخصصی: سالن‌های مطالعه تخصصی به جستجوی اطلاعات كتابشناختی و مدارك موجود در كتابخانه اختصاص دارند. این سالن‌ها برای مطالعه متون مجموعه‌های قدیمی («مگلیابچیانو» و «پالاتینو»)، مجموعه‌های تخصصی، تمامی كتاب‌های ترمیم‌شده و بطور كلی تمامی كتاب‌های منتشرشده پیش از سال ۱۸۸۶ نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. بعلاوه در سالن‌های مطالعه تخصصی می‌توان در صورت درخواست، انتشارات جدید را نیز مطالعه كرد و منابع جدید و قدیمی، هر دو امانت داده می‌شوند.

پذیرش به كسانی داده می‌شود كه برای كار یا تحصیل، مشغول انجام تحقیقات علمی هستند و انجام آن تحقیق در دیگر كتابخانه‌ها یا بخش‌های دیگر كتابخانه ملی مركزی فلورانس امكانپذیر نیست. سالن‌های مطالعه تخصصی در سال ۱۹۰۸ به‌وجود آمدند و دارای ابزارهای كتابشناختی مهمی (بیش از ۰۰۰‚۵۰ جلد) می‌باشند كه بر حسب موضوع و بر طبق رده‌بندی سنتی علوم (یعنی دایره‌المعارف‌ها، سرگذشتنامه‌ها، كتابشناسی‌ها، حقوق، فلسفه و الهیات، ادبیات مدرن، ادبیات ایتالیا، علوم اجتماعی، تاریخ، هنرهای زیبا، جغرافی، پزشكی، علوم و ریاضی، و فناوری) تقسیم شده‌اند. دسترسی به این منابع رایگان است و البته مراجعه‌كنندگان می‌توانند از كمك كتابداران نیز استفاده كنند.

تمامی ابزارهای كتابشناختی سالن‌های مطالعه تخصصی از طریق یك فهرست فرهنگی قابل دسترسی است كه بر حسب نام پدید آورنده، عنوان و موضوع، به‌صورت الفبایی تنظیم شده است.

پانوشتها:

۱. Grand Duchy

۲. Magliabechiano

۳. Bollettino delle publicazioni italiane ricevute per diritto stampa

۴. Bollettino delle pubbilcazioni italiane ricevute per diritto di stampa dalla biblicteca nazional centrale di firenze

۵. XVI Centure Editions

۶. Topographical Index of the Works Damaged by the Flood and Restored

۷. Doctoral Research Theses

۸. Forte Belvedere

۹. Gabriel: gateway to europe۰۳۹;s national libraries [Italy-Florence]. available at: http://www.kb.nl/gabriel/libraries/pages-generated/itf-en.html (۸ jan. ۲۰۰۳)

---