بفرمایید سیرابی و شیردان

سیرابی و شیردان جزو امعا و احشای درون‌ شکم و بخشی از معده ۴ قسمتی نشخوارکنندگان است. مصرف آن از زمان‌های قدیم به طور سنتی در کشور ما مرسوم بوده و از آن می‌توان در تهیه انواع غذاها …

سیرابی و شیردان جزو امعا و احشای درون‌ شکم و بخشی از معده ۴ قسمتی نشخوارکنندگان است. مصرف آن از زمان‌های قدیم به طور سنتی در کشور ما مرسوم بوده و از آن می‌توان در تهیه انواع غذاها برحسب میل خانواده همراه نان استفاده کرد. حال این پرسش مطرح می‌شود، ارزش تغذیه‌ای سیرابی و شیردان تا چه حد است؟ آیا می‌توان آن را به عنوان یک وعده غذایی کامل درنظر گرفت؟

نشخوارکنندگان، معده ۴ قسمتی شامل سیرابی، شیردان و بخش‌هایی به نام نگاری و هزارلا دارند که بافت عضله دیواره آنها از جنس عضلات صاف بوده که از نظر ترکیب و ساختمان با عضلات مخطط مثل ماهیچه‌ها و عضله قلب فرق دارد و ارزش تغذیه‌ای آن از نظر پروتئین، چربی، ویتامین و املاح معدنی مقداری با گوشت متفاوت است.

کالری این ماده غذایی در مقایسه با گوشت گاو و گوسفند بسیار کم و میزان پروتئین آن تقریبا مشابه گوشت قرمز و مرغ است. نوع پروتئین آن حیوانی و از نظر اسیدهای آمینه کامل‌تر از پروتئین گیاهی است. از ویژگی‌های اصلی سیرابی و شیردان پروتئین بالا و با کیفیت آن است که می‌تواند در رشد، ترمیم، ساخت سلول‌ها و بافت‌های بدن نقش مهمی ایفا کند.

میزان چربی سیرابی و شیردان در هر ۱۰۰ گرم، حدود ۲‌تا ۴ گرم بوده و می‌توان گفت در قیاس با انواع گوشت قرمز خصوصا گوشت گوسفند مقدار چربی کمتری دارد و تقریبا مشابه انواع گوشت کم‌چرب درنظر گرفته می‌شود. مقدار کلسترول آن نیز در هر ۱۰۰ گرم حدود ۹۵ میلی‌گرم که شبیه گوشت گاو کم‌چرب و کمتر از گوشت گوسفند است، به همین دلیل، کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند سیرابی برخلاف کله‌پاچه که کلسترول خون را افزایش می‌دهد، به دلیل چربی کم برای سلامت افراد مفید است.

میزان آهن آن شبیه گوشت و مقدار روی آن کمتر از گوشت قرمز است. سیرابی گوسفند و گاو سرشار از ویتامین B است و در هر ۱۰۰ گرم آن حدود ۱۳۰ کالری انرژی نهفته است.

معمولا در تهیه غذای سیراب و شیردان از جگر سفید نیز استفاده می‌کنند. جگر سفید یا همان شش‌ها که مسوول تنفس و تبادل اکسیژن و دی‌اکسید کربن در حیوان هستند، از نظر ترکیب و ارزش غذایی با جگر سیاه تفاوت دارند. میزان پروتئین جگر سفید کمتر از جگر سیاه و گوشت و مقدار چربی آن مشابه جگر سیاه ولی مقدار کلسترول آن بسیار بالا و بیشتر از گوشت کم‌چرب و مقدار آهن آن نیز از جگرسیاه کمتر است.

بسیاری از افراد به اشتباه تصور می‌کنند که جگر سفید منبع خوب و غنی ویتامین A است و گاهی آن را جایگزین جگر سیاه کرده و جهت تقویت بینایی آن را به هم توصیه می‌کنند، ولی خوب است بدانید مقدار ویتامین A جگر سفید بسیار پایین بوده و در مقایسه، ویتامین A جگر سیاه چندین‌برابر بیشتر از جگر سفید است. در هر حال می‌توان گفت سیرابی و شیردان جزو غذاهای خوب و با کیفیت است و از لحاظ خواص و مواد مغذی تقریبا مانند گوشت قرمز کم‌چرب است و مصرف ۳ تا ۴ بار آن در ماه می‌تواند در وعده ناهار یا عصرانه غذای کامل و مناسبی محسوب شود.

توصیه‌ها

برای خرید سیرابی به ۲ چیز توجه کنید: اول این‌که بوی‌تعفن ندهد و دوم توجه به فصلی که سیرابی می خرید. سیرابی تابستان و پاییز، سفیدرنگ است، چون دام علوفه تازه خورده و تحرک زیاد داشته ولی سیرابی زمستان و بهار تیره‌رنگ است، چون دام در طول فصل، علوفه خشک خورده و تحرک بسیار کمی داشته، البته این مساله به معنای خرابی سیرابی نیست.

بهتر است قبل از پخت، این ماده غذایی را کامل شسته و تمام زواید اطراف آن را دور بریزید و در موقع خرید، بهداشت و سلامت این ماده غذایی را درنظر بگیرید و انواعی را که دارای بسته‌بندی بهداشتی، تاریخ مصرف و مجوز بهداشت هستند، انتخاب کنید.

معمولا در تهیه این غذا برای ایجاد طعم مطلوب از نمک زیاد استفاده می‌شود. بنابر این مصرف این غذا برای مبتلایان به فشار خون بالا توصیه نمی‌شود.

مصرف جگر سفید این غذا به دلیل کلسترول بالا برای افراد مبتلا به چربی خون مضر است و باید با احتیاط مصرف شود.

فاخره بهبهانی