خدمات وبلاگها و RSS در اطلاع رسانی

وبلاگها را اساسا بعنوان یک سرویس آگاهی رسانی حرفه ای تلقی می کنم

● چگونه می توان از وبلاگها در خدمات کتابداری و اطلاع رسانی استفاده کرد؟

وبلاگها را اساسا بعنوان یک سرویس آگاهی رسانی حرفه ای تلقی می کنم. با در نظر گرفتن خدمات Rss مربوط به آن که یک تکنولوژی جهت افزایش استفاده از وبلاگها است، در این مقاله برآنم که بصورت وسیع تر، به وبلاگها بعنوان یک منبع اطلاعاتی در خدمات کتابداری و اطلاع رسانی، نگاه مختصری بیندازم.

جهت دوره کردن رئوس مطالب؛یک وبلاگ یک صفحه وب روزآمد است که معمولا توسط یک شخص بوجود می آید و غالبا اطلاعات آن شخصی است و به شکل روزانه و بر اساس ترتیب تاریخی مطالب و به صورت طبیعی توسط نرم افزار خاصی تنظیم می شود.مدخلهای آن کوتاهند و هر چند ساعت یک بار یا بندرت هر چند روز یکبار روزآمد می شود.محتوی آن موضوعی است و وبلاگها می توانند نقطه نظرات مخصوص و حتی شخصیتی داشته باشند.

معمولا یک وبلاگ یک اتوبیوگرافی روزانه،گزارش فعالیتها و گاهی علایق شخصی است[۲] (مانند Memex۱.۱ که بوسیله آکادمی روزنامه نگاری john naughtonتهیه می شود) . اما غالبا ارزش محدود شده ای دارد؛چون هر کسی می تواند نظراتش را منعکس کند.به هر حال ممکن است دنیای آنها جالب باشدیانباشد.بیشترین فایده آن می تواند برای کسانی باشد که مطالب عمومی را گزارش داده و در مورد آنها نظر می دهند مثل وبلاگ نویسان بغداد[۳] که پس از تجاوز به عراق شروع به گزارش نویسی کردند اما آیا باید کارآنها را وبلاگ نویسی نامید یا حضور در زمینه جنگ؟ وبلاگهای آنها شامل یک رکورد روزانه از پستهای آمریکایی۱۱/۹ [۴] و تاثیرآن بر جهان، بعلاوه ی مواد مختلفی از منابع خبری بودند؛این موارد می تواند بعنوان روزنامه نگاری تلقی شود وبرخی افراد این شیوه روزنامه نگاری را به بحث گذاشته اند ؛ در این شیوه هر کسی باید قادر به توصیف وقایع ،بدون دخالت ویراستاران ، با تکیه بر هر نقد بعنوان کنترل کیفیت، باشد. سایر اخبار مربوط به وبلاگها ممکن است محتوی حرفه ای داشته باشند مثل: عوامل توسعه اقتصادی(اطلاعات و دانش در مواردیکه توسعه اقتصادی در راس امور است)[۵] و وبلاگ گوگل[۶] .

تعداد زیادی از وبلاگهاشامل لیستی از مقالات جالب مجلات، قسمتهایی از وبلاگها و وب سایتهای دیگر و... همراه با نظرات دیگران،در یک زمینه موضوعی هستند که کامپایلر به آنها بر می خورد مثل مجله الکترونیکیDan Gillmor در زمینه تکنولوژی[۷] ،(اخبار، نقدها)یا مجله Things (اخبار نوشته شده در موضوعات،گذشته،حال و آینده آنها)[۸] .موارد دیگر می تواند لیستی از منابع جدید وب باشد مثل منابع مواد آموزشی مهندسی از مرکز آموزش مواد در انگلستان [۹]یا "Marylaine block۰۳۹;s long –established neat new staff" که من این هفته روی وب پیدا کردم[۱۰].

مواردیکه معمولا در یک وبلاگ دیده می شود عبارتنداز:

۱) یک آرشیو از آیتم های گذشته (که ممکن است قابلیت جستجو داشته باشد)؛

۲) توانایی خوانندگان جهت نظر دهی روی مطالب وبلاگ؛نظرات می توانند جامع باشند.در این قسمت می توان به وبلاگهای مربوط ،یا فقط به آنها یی که به نظر نویسنده جالب هستند، لینک داد.مطالب ممکن است در قالب دسته بندیهایی ظاهر شوند.

● یافتن و جستجوی وبلاگها

تعداد زیادی راهنماههای عمومی وبلاگها مانند:Blograma وجود دارد[۱۱](تا زمانیکه من این مقاله را نوشتم تقریبا ۸۰۰۰ وبلاگ لیست شده بود) و راهنماهایی که راهنما ها را لیست می کنند:(Fagan finderشامل: وبلاگها، مجلات و Rss )[۱۲]. هر دوی راهنماههای یاهو[۱۳] و Open Directory[۱۴] بخشهای اختصاصی برای وبلاگها دارند. راهنماههاامکان تورق با موضوع و یا جستجوی توصیفی را دارند.

موتورهای جستجوی مهم مانند google و alltheweb و موتورهای جستجوی تخصصی تر مثل Daypop[۱۵] محتوی وبلاگهارا در نتایج جستجوی خودقرار می دهند اگر چه بستگی به این دارد که نتایج جستجوشامل مداخل وبلاگها باشد یا اینکه تحت الشعاع تعداد بسیار زیاد صفحات وب قرار گیرند.

اگر دقیق تر به کاربرد وبلاگها نگاه کنیم،سه راه عمده وجود دارد که از وبلاگها می توان استفاده کرد:۱- استفاده شخصی کتابداران برای روزآمد کردن اطلاعات؛۲- بعنوان منابعی برای توجه کاربران؛ ۳- بعنوان راهی جهت تهیه اطلاعات در مورد کتابخانه ها و خدمات آنها.

وبلاگها پیشتر توسط کتابداران در ایالات متحده آمریکا مورد استفاده قرار گرفته اند، مثلا میتوان از وبلاگ Gary Prices resourceshelf [۱۶]نام برد که منابع و مقالات جدید و خواندنی را در انگلستان شناسایی کرده و معرفی می کند،حتی قبل از اینکه این منابع در اینجا(انگلستان) شناخته شوند. به هر حال تعداد زیادی از وبلاگهای مفید در انگلستان وجود دارند مانند[۱۷] paul pedley در زمینه انتشارات حقوقی موثر بر کار اطلاعاتی، وبلاگ سواد اطلاعاتی[۱۸] Sheila webber یا phil Bradley[۱۹] ستون نویس update که شخصی ترین آنهاست.شما حتی می توانید برخی از سیستمهایی را پیدا کنید که کتابداران در جریان آن کار می کنند مثل:mike gardner۰۳۹;s metalib stuff .[۲۰]

پیتر اسکات از کتابخانهsoskatchewan لیستی از وبلاگهای کتابداری از سراسر دنیا را نگهداری می کند[۲۱].او همچنین وبلاگ خودش رادر مورد وقایع و فعالیتهای کتابخانه تهیه می کند[۲۲] و خلاصه وبلاگ را بهمراه اطلاعات گسترده ای در مورد وبلاگها و Rss شامل اخبار و ابزار و راهنماهها منتشر می کند.

کتابخانه ها باید کاربران خود را به وبلاگهای مناسب راهنمایی کنند، همانگونه که برای وب سایتها و لیستهای بحث گروهی این کاررا انجام می دهند؛اگرچه تعیین ارزش آنها مشکلتر است و اینکه برخی از آنها درجه جدی بودن مطالبشان پایین است. یک فیلتر اولیه ی ناهنجار ممکن است نادیده گرفته شوداما با افزودن عناوینی مثل:Hate vodka و Greed تا حد زیادی راهنمایی شده و دارای یک تمرکز واضحی می شوند،نسبت به وقتیکه بیشتر انتخابها شخصی باشند،اگرچه در این مورد کوته فکری کردن بسیار مشکل است اما به خوانندگان وبلاگها بستگی دارد.

● کتابخانه ها و وبلاگها

هنوز تعداد کمی کتابخانه در انگلستان وجود دارند که دارای وبلاگ شخصی هستند؛ معروفترین آنها وبلاگ Gateshead۰۳۹;s می باشد که در این راه پیشقدم بوده است[۲۳]. وبلاگهای کتابخانه ها بر اساس مقاصد خود می توانند اهداف متنوعی داشته باشند.ارزیابی نیازهای اولیه مهم است و اطمینان از اینکه وبلاگ فرم مناسب برای ارتباطات است.سایر احتمالات میتوانند شامل اینها باشد:

۱) راهنمایی کاربران به منابع جالب، اخبار یا منابع مفید؛

۲) نظردادن در مورد فعالیتها و وقایع ملی، محلی در حوزه IT ، کتاب و دنیای کتابخانه ها؛

۳) تهیه اخبار از خدمات کتابداری و اطلاع رسانی؛ و

۴) تقاضای بازخورد یا نظرات و معمولا کمک کتابخانه در به کارگیری کاربرانش؛خصوصا آنها که تا به حال کتابخانه را به صورت فیزیکی ندیده اند[۲۴].

نگهداری از تغییر محتوی برای ابقائ علایق خوانندگان مهم است.با اینکه ما تمایل داریم در مورد وبلاگها بعنوان یک پدیده ی عمومی فکر کنیم،محدودیتهای شبکه اینترنت؛ اگر انتشارات ما محرمانه باشند؛ وجود ندارد.

عامل کلیدی که وبلاگ نویسی را آنقدر عمومی کرده این است که ایجاد یک وبلاگ بسیار ساده است و بر خلاف تهیه صفحات وب نیاز به مهارتهای HTML ندارد.نرم افزار مورد استفاده چهارچوبهایی با طراحی های مختلف و به شکلهای انتخابی تهیه می کند که قادر به ایجاد یک وبلاگ در عرض چند دقیقه است.ضمنا کاربران با مهارتهای HTML می توانند این موارد را تغییر دهند؛ از جمله اینکه:رنگها را تغییر دهند، یک لوگو اضافه کنند، جدول بندی را تغییر دهند یا حتی خودشان چهارچوبی جدید تهیه کنند. مداخل وبلاگ معمولا بوسیله وارد کردن متن در باکس های مخصوص ایجاد می شوند، ضمنا ممکن است راههای ساده تری هم برای ایجاد لینکها یا گرفتن شکل بندی متن وجود داشته باشد. نرم افزار وبلاگ نویسی می تواند در یک سرور وب محلی باشد یا بوسیله تهیه کننده و میزبانی بوسیله آنها یا صفحات FTP برای یک سرور محلی استفاده شود.نرم افزار همچنین می تواند بصورت رایگان باشد یا با پرداخت کمی پول می توان از برخی مزایای خاص نرم افزار ها استفاده کرد.برخی سازمانها ترجیح می دهند که خودشان نرم افزار ایجاد کنند.

بنابراین از نظر تکنیکی هیچ دلیل برای یک سازمان وجود ندارد که وبلاگ نداشته باشد؛ سهولت استفاده به معنی سهیم شدن در ارائه اطلاعات هیچ محدودیتی با اعتماد به گستردگی شبکه ندارد. و در برخی وبلاگهای سازمانی محتوی می تواند از طرف طیف وسیعی از مردم ارائه شود.اگر شما قصد دارید که وبلاگ کاملا متعلق به خودتان باشد پس در راهنماهایی که در بالا معرفی شدند برخی ابزارهای وبلاگ نویسی وجود دارد سعی کنید از برخی از آنها که رایگان هم هستند استفاده کنید.

● گردآوری اخبار و خدماتRss

شما می توانید بخوانید و علامت بزنید؛ وبلاگها مثل هر صفحه وب هستند و برخی از آنها بوسیله Email هم قابل دریافت اند،اما اگر می خواهید تعداد زیادی از آنها را بازنگری کنید استفاده از گردآورنده اخبار برای دسترسی به آنها آسانتر است. این برنامه ها از تکنولوژیRss (RDF Site Summary یا Rich Site Summary یا Rich Simple Syndication )[۲۵,۲۶] استفاده می کنند.این تکنولوژی یک برچسبXML برای یک صفحه است که به شماره اجازه می دهد محتوی یا سرخط اخبار یک وبلاگ یا اخبار سایر سایتها را بصورت اتوماتیک به صفحه های وب دیگر منتقل کنید.بنابراین شماممکن است وب سایتی را ببینید که شامل سرخط هایی از سایت BBC با لینکهایی به کل مطلب است.

گردآورندگان اخبار(newsfeeds ) خدماتی هستند که با استفاده از تکنولوژیRss به شما اجازه می دهند تا بوسیله یک صفحه تعداد زیادی منابع را دریافت کنید. اینها می توانند به وبلاگها یا وب سایتهای قابل تغییر دیگر مثل راهنماههای وب سایتها یا مواد آموزشی، روزنامه های محلی، ملی و اخبار رادیویی، خبر نامه های موضوعی تخصی ومانند آن اضافه شوند. اخبار موجود ممکن است کاملا علمی باشند مثل اخبار BBC درمورد تجارت الترونیکی.شما منابعی را انتخاب کرده و از لیست هزاران خدمات موجود در آنها درخواست خود را می دهید و آخرین سرخط اخبار را و گاهی کل متن را از موارد انتخابی خود می بینید.

سر خط ها مرتبا همراه با آخرین مشاهدات شما در هر زمانی که وارد سایت یا وبلاگ می شوید، روزآمد می شوند.شما می توانید دیگر منابعی را که به آنها بر خورد می کنید و در لیست موجود نیستند به آنها اضافه کنید.(یک آیکن نارنجی رنگ xml یا Rss در یک وب سایت نشان دهنده وجود یک feed است)یک گردآورنده اطلاعات ممکن است نرم افزاری باشد که شما از اینترنت گرفته و روی کامپیوتر شخصی خود نصب کرده اید؛ مثلAmphetadesk[۲۷] و FeedReader[۲۸] یا سرویس مبتنی بر وب باشد مانند:Blogline[۲۹] , MyFeedster[۳۰] NewsIsFree[۳۱],، Syndic[۳۲] که می تواند از هر جایی استفاده شود.برخی به شما اجازه خواهند داد که محتوی وبلاگ خودتان را جستجو کنید یا از تمام خدمات آن استفاده کنید.شما اغلب می توانید این جستجوها را به عناوین سایر منابع که تنها در وقت استراحت شما روزآمد شده اند،اضافه کنید .برخی گردآورندگان اطلاعات می توانند بوسیلهemail شما را از وجود چنین منابعی مطلع کنند. این برای جستجوهای ذخیره شده و برخی وبلاگها مفیداست ولی برای تغییرات سریع در اخبار سایتهایی مثلBBC توصیه نمی شود.براستی بسیار آسان است،که شما فقط منابعی را که بنظرتان جالب تر است انتخاب کنید وسپس سراغ سایر منابع بروید.و اگر شما چند روز مطالب خود را چک نکنید ممکن است صدها مورد برای دیدن داشته باشید بنابراین ممکن است نیاز به به اصلاح در مورد مطالبی که می خوانید داشته باشید.

گردآورندگان اخبار تمایل به استفاده بصورت شخصی دارند تا بعنوان یک سرویس کتابخانه ای ، ولی تعدادی از آنها در زمینه های تخصصی هم وجود دارند برای مثال: EEVL OneStep Jobs[۳۳] که تقاضاهای استخدام کارهای تکنولوژیکی را با هم از تمام منابع پیوسته جمع‌آوری می کند.چنین گردآورنده هایی ممکن است شامل صفحات وب تخصصی یا منابع سازمانی باشند. کتابخانه ها می تواننند از این تکنولوژی برای علایق خاص جامعه استفاده کننده از وبلاگهای خود جهت جستجو کردن استفاده کنند،هم بصورت فردی و هم بعنوان گردآورنده ای برای کنارهم قراردادن گروهی ازگردآورندگان مربوط بهم .ناشران محتوی خدمات خودرا بوسیله یRss توسعه می دهند، بنابراین واضح است که پتانسیلی برای خدمات جدید به کاربران وجود دارد.

این یک نظر شتابزده است، امادر برخی از منابع دنبال می شود؛ببینید دیگران چه کاری کرده اند و درنظر بگیرید آیا خدمات شما می توانست از"انقلاب وبلاگ نویسی" مناسب باشد.

ترجمه طاهره کرمی کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی