چهارشنبه, ۱۳ تیر, ۱۴۰۳ / 3 July, 2024
انقلاب زمستانی و ارتباط آن با شب یلدا
![انقلاب زمستانی و ارتباط آن با شب یلدا](/web/imgs/16/87/1xd431.jpeg)
دیر زمانی است که مردمان ایرانی و بسیاری از جوامع دیگر، در آغاز فصل زمستان مراسمی را برپا میدارند که در میان اقوام گوناگون، نامها و انگیزههای متفاوتی دارد. در ایران و سرزمینهای همفرهنگ مجاور، از شب آغاز زمستان با نام «شب چله» یا «شب یلدا» نام میبرند که همزمان با شب انقلاب زمستانی (بلندترین شب سال در نیمکره شمالی) است. انقلاب زمستانی، لحظه ای است که خورشید از دید ناظر زمینی در بیشترین فاصله زاویه ای از خط استوا دارد.
انقلاب زمستانی منشا بسیاری از جشن ها و آیین های باستانی در فرهنگ ها و تمدن بشری است. یلدا از نظر معنی معادل با کلمه نوئل از ریشه ناتالیس رومی به معنی تولد است و نوئل از ریشه یلدا است.واژه یلدا سریانی است و به معنی ولادت است. ولادت خورشید (مهر و میترا) و رومیان آن را ناتالیس یعنی روز تولد مهر شکست ناپذیر نامند.
به دلیل دقت گاهشماری ایرانی و انطباق کامل آن با تقویم طبیعی، همواره و در همه سالها، انقلاب زمستانی برابر با شامگاه سیام آذرماه و بامداد یکم دیماه است. هر چند امروزه برخی به اشتباه بر این گمانند که مراسم شب چله برای رفع نحوست بلندترین شب سال برگزار میشود؛ اما میدانیم که در باورهای کهن ایرانی هیچ روز و شبی، نحس و بد یوم شناخته نمیشده است. جشن شب چله، همچون بسیاری از آیینهای ایرانی، ریشه در رویدادی نجومی دارد.
بسیاری از ادیان نیز به شب چله مفهومی دینی دادند. در آیین میترا (و بعدها با نام کیش مهر)، نخستین روز زمستان به نام «خوره روز» (خورشید روز)، روز تولد مهر و نخستین روز سال نو بشمار میآمده است و امروزه کارکرد خود را در تقویم میلادی که ادامه گاهشماری میترایی است و حدود چهارصد سال پس از مبدأ میلادی به وجود آمده ، ادامه میدهد.
امروزه میتوان تولد خورشید را آنگونه که پیشینیان ما به نظاره مینشستهاند، تماشا کرد. در دوران باستان بناهایی برای سنجش رسیدن خورشید به مواضع سالانه و استخراج تقویم ساخته میشده که یکی از مهمترین آنها چارتاقی نیاسر کاشان است که فعلاً تنها بنای سالم باقیمانده در این زمینه در ایران است.
نویسنده: جعفرزاده
مسعود پزشکیان سعید جلیلی انتخابات ریاست جمهوری انتخابات ریاست جمهوری 1403 انتخابات پزشکیان ایران انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم جلیلی مناظره مناظره انتخاباتی دولت
قتل هواشناسی سلامت تهران وزارت بهداشت عربستان آموزش و پرورش خانواده قوه قضاییه شهرداری تهران سازمان هواشناسی حوادث
اقتصاد ایران قیمت دلار قیمت سکه دولت سیزدهم خودرو قیمت طلا بازار خودرو قیمت خودرو بازار سرمایه دلار بورس حقوق بازنشستگان
سینمای ایران سارا بهرامی تئاتر تلویزیون علیرضا قربانی سینما تخت جمشید رسانه ملی دفاع مقدس
دانش بنیان ماهواره مغز وزیر علوم
رژیم صهیونیستی جو بایدن فلسطین غزه جنگ غزه اسرائیل روسیه ترکیه دونالد ترامپ فرانسه چین نوار غزه
فوتبال یورو 2024 استقلال پرسپولیس کریستیانو رونالدو باشگاه استقلال جام ملت های اروپا باشگاه پرسپولیس لیگ برتر نقل و انتقالات لیگ برتر ایران سپاهان
هوش مصنوعی نمایشگاه الکامپ سامسونگ ایرانسل اینستاگرام اپل موبایل ربات نخبگان
قهوه سیب زمینی افسردگی مو دیابت کاهش وزن سرطان ویتامین