ایدز به سراغ ما نمی آید, ما به سراغش می رویم

هفته نخست دسامبر, ایام یادآوری و چاره اندیشی جهانی برای روبان های قرمز است هم زمان با روز جهانی ایدز, روزی که گذشت, در اغلب کشورهای جهان لباس های مردم به روبان قرمز مزین می شود تا بار دیگر توجه و مراقبت در برابر HIV AIDS را متذکر شوند و تحقق تعهدات را به دولتمردان و سیاست گذاران یادآوری کنند

هفته نخست دسامبر، ایام یادآوری و چاره اندیشی جهانی برای روبان های قرمز است. هم زمان با روز جهانی ایدز، روزی که گذشت، در اغلب کشورهای جهان لباس های مردم به روبان قرمز مزین می شود تا بار دیگر توجه و مراقبت در برابر HIV/AIDS را متذکر شوند و تحقق تعهدات را به دولتمردان و سیاست گذاران یادآوری کنند. روبان سرخ رنگ ایدز در حالی مردم دنیا را به نبرد با این «طاعون قرن» فرامی خواند که، با وجود تاکیدهای صورت گرفته برای رفع انگ و تبعیض از بیماران مبتلا به ایدز، هنوز هم در بسیاری از کشورهای جهان مبتلایان به HIV از اساسی ترین حقوق خود محروم هستند.

روز جهانی ایدز امسال با شعار «دسترسی به آموزش، پیش گیری، مراقبت و درمان ایدز حق هر انسان است» برگزار شد.به نوشته ایسنا سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد نرخ مبتلایان جدید به عفونت ایدز طی ۸ سال گذشته ۱۷ درصد کاهش داشته است و از مجموع ۴/۳۳ میلیون نفری که در حال حاضر در جهان به این بیماری مبتلا هستند، تعداد بیشتری نسبت به گذشته با این عفونت زندگی می کنند و علت آن تاثیر مثبت حاصل از درمان های ضدبازگشت ویروسی است که عمر این افراد را طولانی تر می کند. علاوه بر این که رشد جمعیت نیز در این زمینه تاثیرگذار است، در این گزارش هم چنین آمده است: نرخ مرگ و میر ناشی از ایدز طی ۵ سال گذشته ۱۰ درصد کاهش یافته و علت آن دستیابی تعداد بیشتری از مبتلایان به درمان های نجات بخش بوده است. طبق تخمین های دفتر ایدز سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی از سال ۱۹۹۶ تاکنون به دلیل دسترسی به درمان موثر حدود ۹/۲ میلیون بیمار ایدزی از مرگ نجات یافته اند، طبق آخرین آمارهای جهانی تا سال ۲۰۰۸، ۴/۳۳ میلیون نفر در جهان آلوده به ویروس ایدز بودند و تقریبا ۷/۲ میلیون نفر به تازگی به این عفونت مبتلا شده اند و در همین دوره ۳ میلیون نفر جان خود را از دست داده اند. هم چنین در سال ۲۰۰۸ به طور تقریبی ۱۰ درصد مرگ و میر مادران با HIV در ارتباط بوده است.

● ایدز در ایران

براساس گزارش های رسمی وزارت بهداشت و به نقل از ایسنا ۲۰ هزار و ۱۳۰ نفر از ۴/۳۳ میلیون مبتلا به HIV/AIDS در دنیا را ایرانی ها تشکیل می دهند. این در حالی است که به گفته دکتر عباس صداقت رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت براساس الگوی سازمان بهداشت جهانی تخمین زده می شود تعداد مبتلایان به ایدز در کشور حدود ۸۰ هزار نفر باشد.وی ضمن ابراز نگرانی از تغییر الگوی انتقال بیماری ایدز در کشور گفت: بیماری ایدز با الگوهای رفتاری در ارتباط است به طوری که روش انتقال این بیماری از طریق سرنگ مشترک به سمت انتقال ایدز از طریق رفتارهای پرخطر جنسی کشیده شده است و این موضوع می تواند نگران کننده باشد. هشداری که پیشتر از زبان دکتر مینو محرز نایب رئیس انجمن حمایت از بیماران عفونی شنیدیم.وی چندی پیش به خبرنگار خراسان گفت: در زمان گذشته عامل اصلی انتقال بیماری، سرنگ های مشترک میان معتادان تزریقی بود و براین اساس میزان ابتلای مردان نسبت به زنان در سطح بالاتری قرار داشت اما در حال حاضر سهم روابط جنسی در انتقال این بیماری روز به روز در حال افزایش است.وی ادامه داد: با ادامه این روند درصد ابتلای زنان به بیماری HIV تغییر می کند و ممکن است این اختلاف کمتر شود. متاسفانه در تمام دنیا شایع ترین راه انتقال ویروس HIV به سمت روابط جنسی می رود و مهم ترین راه جلوگیری از افزایش انتقال بیماری از این راه آموزش مستمر بر طبق برنامه ریزی و خارج از محدودیت های ایجاد شده است.

● موج سوم ایدز در ایران

دکتر صداقت درباره هشدارهای مطرح در زمینه موج سوم ایدز از طریق روابط جنسی به ایسنا می گوید: کاهش سن ابتلا به HIV در کشور روبه افزایش است و میزان ابتلای زنان به این بیماری نشان می دهد ما باید در این بخش هوشیارانه عمل کنیم. طبق آمارها ۹/۳۷ درصد مبتلایان به ایدز در کشور در گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال قرار دارند، بنابراین پرداختن به مباحث آموزش بهداشت جنسی بسیار حائز اهمیت است چرا که در ۱۰سال گذشته اولویت، کاهش این بیماری در میان معتادان تزریقی بود اما اکنون باید اولویت ها به سمت آموزش گروه های در معرض خطر به ویژه جوان ها باشد.

هم چنین دکتر مسعود مردانی متخصص عفونی و عضو کمیته کشوری مبارزه با HIV و ایدز در گفت وگو با خراسان می گوید: به اعتقاد ما بیماری ایدز بیماری نیست که به سراغ ما بیاید بلکه این ما هستیم که با رفتارهای پرخطر به سراغ این بیماری می رویم. به عبارتی انسان است که ایدز را انتخاب می کند و نه بالعکس. مثلا تصور کنید جوانی که بیکار است می تواند به جای مطالعه و کسب نوعی مهارت به سراغ رفتارهای پرخطر، اعتیاد تزریقی، استفاده از سرنگ مشترک و گاهی روابط جنسی محافظت نشده برود و خود را در معرض ابتلا به ایدز قرار دهد. یا پزشکی که فرآورده خونی را بی جا استفاده می کند و مراقبت های لازم را رعایت نمی کند، در واقع نوعی رفتار پرخطر انجام داده است.

دکتر مردانی با اشاره به اهمیت برخورد منطقی فرد بیمار و دیگران با ایدز توضیح می دهد: برخورد منطقی با ایدز یعنی این که فرد مبتلا به HIV باید از مبتلا نبودن شریک جنسی اش به ویروس مطمئن شود. با یک آزمایش ساده HIV می توان به ۲ هدف عمده رسید. یکی اگر شریک جنسی مبتلا نشده بود، فرد آلوده باید از برقراری تماس جنسی محافظت نشده با وی خودداری کند و اگر مبتلا شده بود، می توان به درمان در مراحل اولیه اقدام کرد تا بیماری به مراحل نهایی نرسد.

● آموزش، آموزش، آموزش

عضو کمیته کشوری مبارزه با ایدز تاکید می کند هم اکنون در سطح دنیاداروهای آنتی رتروال (ضدایدز) برای بیماران تجویز می شود و اگر بیماران دچار عفونت های فرصت طلب و سرطان های مرتبط با نقص دستگاه ایمنی بدن نشوند، می توانند زندگی سالم داشته باشند. برخی از بیماران مبتلا به HIV ۲۵ سال با این بیماری زندگی کرده اند؛ بنابراین این آموزش همگانی باید به تمامی مردم داده شود که امید به زندگی در این افراد بسیار بالاست و با توجه به پیشرفت های علمی طی چند سال گذشته، امید می رود داروی موثری برای درمان قطعی بیماری برای مبتلایان به HIV کشف شود. از سوی دیگر باید دانست یک بیمار HIV مثل دیگر افراد حق و حقوقی دارد و حتی نهادها و سازمان ها باید این بیماران را زیر چتر حمایتی خود قرار دهند. این اقدامات باعث می شود مبتلایان به ایدز که مورد شناسایی قرار نگرفته اند به معرفی خود راغب شوند و ضریب سلامت جامعه بالاتر رود.

دکتر مردانی با اشاره به محدودیت های موجود درباره آموزش بهداشت جنسی تاکید می کند: به نظر می رسد سطح آگاهی مردم نسبت به کشورهای اروپایی، استرالیا و آمریکا بسیار پایین است. در بسیاری از کشورها مثل استرالیا فقط از یک حربه برای مقابله با ایدز استفاده کردند و آن آموزش است. آموزش، سهل الوصول ترین، ارزان ترین وموثرترین اقدام برای پیش گیری از ابتلا به HIV ایدز است. در ایران متاسفانه هنوز سرمایه گذاری لازم برای آموزش صورت نگرفته است. توجه داشته باشید که برخورد با این پدیده که یک معضل اجتماعی است، باید چند جانبه باشد. بنابراین تمامی نهادها، سازمان ها، و وزارت خانه ها مسئول مشارکت در این امر هستند.

به خصوص در آموزش و پرورش که باید آموزش ها به موقع و همگانی باشد زیرا قسمت عمده جمعیت کشور ما جوان است و اگر به موقع به آن ها درباره بهداشت مسائل جنسی آموزش داده شود، می توان از ابتلا به ایدز جلوگیری کرد. این امر باید از دبستان ها یا دبیرستان ها شروع شود.دکتر محرز نیز با تاکید بر این که سهم بالای جوانان در هرم جمعیتی کشور، احتمال قرار دادن آن ها در معرض رفتارهای پرخطر و ابتلا به ایدز را افزایش داده است، می گوید: این جاست که برخورداری از اطلاعات و آگاهی جوانان در این زمینه اهمیت خود را نشان می دهد. تلاش وزارت بهداشت و راهکارهای ارائه شده از سطح علمی و عملی خوبی برخوردار و قابل تقدیر است اما ایدز تنها مشکل بهداشتی و پزشکی نیست بلکه مشکل اجتماعی محسوب می شود و ضرورت همکاری تمام نهادها با وزارت بهداشت احساس می شود.بنابراین با همفکری و برنامه ریزی جمعی و همکاری صدا و سیما از طریق ارائه اطلاعات می توان بزرگ ترین گام را در پیش گیری و کاهش شیوع بیماری ایدز برداشت.

● حرف آخر

هیچ شکی نیست که هنوز برای مبارزه با ایدز در کشور راهی طولانی در پیش داریم. دکتر مردانی با اشاره به آمار ثبت شده HIV ایدز در کشور که همان رقم ۲۰ هزار است، می گوید: در تمام دنیا تعداد موارد ثبت شده در یک عددی که با شاخص های مختلفی مثل آب و هوا، جمعیت، مسائل مذهبی و اپیدمیولوژیک و غیره تعیین می شود، ضرب شده و رقم تخمینی ایدز در آن کشور به دست می آید.

در کشور ما تخمین زده می شود حدود ۹۰ تا ۱۰۰ هزار بیمار مبتلا به HIV ایدز داشته باشیم، بنابراین باید از مردم بخواهیم هرچه می توانند اطلاعات خود را از ایدز بالاتر ببرند.

به هر حال به نظر می رسد تا مهار ایدز در کشور کارهای زیادی است که باید انجام دهیم.انکار ایدز یکی از عوامل مهم پنهان ماندن این بیماری است زیرا افراد مبتلا از نظر عرفی و هم اعتقادی و اجتماعی در جامعه مشکل پیدا می کنند؛ بنابراین باید با آموزش و اطلاع رسانی درست شرایطی را فراهم کرد که این افراد بیماری خود را پنهان نکنند.

عظیمی مروی