شیردهی, کاهش وزن و تغییر شکل پستان ها

تحلیل ۲ باور رایج درباره شیر دادن مادران به نوزادان

دوران شیردهی، یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین دوران‌ در زندگی هر مادری است. خداوند متعال در آیه ۲۳۳ سوره بقره می‌فرماید: «مادرانی که می‌خواهند شیر دادن را به فرزندان خود کامل سازند، دو سال، تمام شیرشان بدهند....

خوراک و لباس آنان به وجهی نیکو، بر عهده صاحب فرزند است و هیچ‌کس بیش از قدرتش مکلف نمی‌شود. نباید هیچ مادری به خاطر فرزندش زیانی ببیند و هیچ پدری به خاطر فرزندش و قیم نیز چنین بر عهده دارد و اگر پدر و مادر بخواهند با رضایت و مشاورت یکدیگر فرزندشان را از شیر بازگیرند مرتکب گناهی نشده‌اند و هر گاه بخواهید کسی دیگر را به شیر دادن فرزندتان بگمارید، اگر مزدی نیکو و در خورش بپردازید گناهی نیست. از خدا بترسید و بدانید که او به کاری که می‌کنید بصیرو بیناست.» با تمام این تفاسیر و سفارش‌های مکرر قرآن و حتی پزشکان به تغذیه با شیر مادر، باورهای درست و نادرست بسیاری در این زمینه وجود دارد که در این مقاله به ۲ باور خیلی مهم که میان مادران جوان رایج است، می‌پردازیم.

● باور اول: شیردهی پستان‌ها را بدفرم می‌کند؟

گاهی برخی خانم‌های جوان فکر می‌کنند شیردهی ممکن است منجر به از دست دادن فرم پستان‌ها و لختی و افتادگی آنها شود، به همین خاطر تصمیم می‌گیرند که از قید شیر دادن به نوزادشان بگذرند.

نمونه‌اش خانم فرناز.س که در این مورد می‌گوید: «من بچه‌ام را خیلی دوست دارم و از وقتی که او را در رحمم پرورش می‌دادم، انس و الفت فراوانی با او پیدا کردم اما از طرفی چون فکر می‌کردم به خاطر شیر دادن به نوزادم دچار افتادگی پستان و بدفرم شدن آن می‌شوم، تصمیم گرفتم کاری کنم که از همان ابتدای زایمان شیر در سینه‌ام جریان پیدا نکند و مجبور به شیردهی نشوم. ابتدا از کار خودم راضی بودم ولی راستش را بخواهید، الان پشیمانم چون نمی‌دانم که اصلا این باور که شیردهی، پستان را افتاده و بدفرم می‌کند درست بوده یا نه؟! نکند من به شیرخوارم آسیب‌زده ‌باشم!»

● این باور، نادرست است

در مورد اینکه شیردهی و بدفرم شدن پستان ربطی به هم دارند یا نه، نظر دکتر محسن معینی، متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ پرناتولوژی سلامت مادر و جنین، عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی و مسوول مرکز ناباروری ابن‌سینا را پرسیدیم و او هم چنین پاسخ داد: «خانم فرناز.س می‌گوید که به خاطر بدفرم نشدن پستان‌شان تصمیم گرفته‌اند که به نوزاد خود شیر ندهند، در صورتی‌که شاید شیردهی به میزان بسیار کمی باعث لخت شدن یا افتادگی پستان بشود اما این مشکل، آنقدر چشمگیر و قابل توجه نیست که مادران از قید شیر دادن به نوزادان‌شان بگذرند و آنها را از نعمت سلامتی و تغذیه با شیر مادر محروم کنند. از طرف دیگر، بد نیست بدانید که خانم‌های اروپایی به خصوص اروپای غربی‌خیلی بیشتر از خانم‌های ایرانی به ظاهر و اندام خودشان توجه دارند و اهمیت می‌دهند اما آنها هیچ‌وقت به خاطر بدفرم شدن پستان‌شان از خیر شیردهی به نوزادشان نمی‌گذرند چون هم اهمیت شیردهی را می‌دانند و هم متوجه این موضوع هستند که به هیچ عنوان شیردهی نمی‌تواند آنقدر فرم پستان را به هم بزند که به اصطلاح هیکلشان نافرم شود. پس می‌بینید که محروم کردن نوزادان از شیر مادر به بهانه بدفرم شدن پستان، کار بسیار اشتباه و حتی می‌توان گفت بچگانه‌ای است! توصیه اکید ما حتی به مادرانی که به دلایل طبی قادر به شیر دادن به مدت ۲ سال نیستند این است که تمام تلاش‌شان را به عمل آورند تا حداقل ۶ ماه اول فرزند شیرخوارشان را با شیر مادر تغذیه کنند.»

● باور دوم: شیردهی باعث کاهش وزن می‌شود؟

یکی دیگر از باورهای بسیار رایج در دوران شیردهی این است که مادر در این دوران می‌تواند به دلیل شیردهی، امید به کاهش وزن داشته باشد. البته اما و اگرهای زیادی در مورد این باور وجود دارد. مثلا خانم طاهره ببا که در میزگرد تغدیه چند شماره قبل سلامت با ایشان گفت‌وگو کرده بودیم در دوران شیردهی وزنشان که کم نشده بود هیچ بلکه دچار افزایش وزن هم شده بودند اما یکی از دوستان خود من، توانسته بود با یک برنامه منظم غذایی، کاهش وزن خوبی در دوران شیردهی داشته باشد. بهتر است ادامه مطلب را بخوانید تا بیشتر متوجه درست و غلط این باور بشوید.

● این باور، درست است

دکتر معینی در پاسخ به درست یا غلط بودن این باور به ما گفت: «چون مادر در دوران شیردهی کالری بیشتری نسبت به دوران‌ دیگر زندگی‌اش می‌سوزاند، می‌تواند به کم کردن وزنش امیدوار باشد. به عبارت ساده‌تر، اگر مادر خورد و خوراکش را در دوران شیردهی نسبت به قبل تغییر ندهد، میزان کالری دریافتی‌اش از میزان کالری مصرفی‌اش کمتر می‌شود و در نتیجه وزنش پایین می‌آید. اما ناگفته نماند که اگر مادران شیرده به بهانه کم شدن وزنشان در دوران شیردهی هرچقدر که دلشان خواست غذا بخورند، نباید امیدی به کاهش وزن داشته باشند. بنابراین بهتر است که مادران شیرده مراقب تغذیه‌شان باشند تا بتوانند افزایش وزن دوران بارداری خودشان را با کمک تغذیه درست در کنار ورزش، به نحوی جبران کنند.»

ندا احمدلو