یاد سفر روی کارت پستال

آیا کارت پستال ها منسوخ شده اند

همیشه در سفر این مقصد نیست که اهمیت دارد، گاهی یادگار سفر بیشتر از خود سفر مورد توجه قرار می‌گیرد. تا قرن‌های زیادی آنچه از سفر به یاد می‌مانده است نه عکس‌ها (‌که هنوز عکاسی رونق نگرفته بود و البته کشف نشده بود چرا که عمر این هنر کمی بیش از ۱۰۰ سال است) که کارت پستال‌ها بودند. یادمان‌هایی چند سال گذشته هم نماد سفر بودند. هر چند هنوز هم کارت پستال‌ها به‌عنوان یادگاری شیک از مقصد سفری هستند که مسافران قصدش را کرده بودند.

کارت‌پستال‌ها همواره محبوب بوده‌اند و در کنار سکه‌ها و تمبرها بیشترین میزان جمع‌آوری کلکسیون را در جهان به خود اختصاص داده‌اند. دلیل این محبوبیت تنوع و گستردگی موضوع آنها است که توانسته مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند. کارت‌پستال‌ها به نوعی تاریخ مصور جهان هستند. تصویر بسیاری از خیابان‌ها، ساختمان‌های تاریخی، اماکن تفریحی، جشنواره‌ها، هنرها، افراد مشهور و بسیاری مقوله‌های دیگر در طول زمان به‌وسیله‌ کارت‌پستال به معرض نمایش گذاشته‌ شده‌اند.

● کارت‌پستال چیست؟

پست کارت‌ها یا همان کارت‌پستال‌ها یک قطعه‌ مستطیل شکل از کاغذ ضخیم یا مقوای نازک هستند که در یک طرف آنها تصویر و در طرف دیگر نوشته قرار دارد. این قطعات کوچک بدون نیاز به پاکت، پست می‌شوند و هزینه‌ پستی آنها نیز از نامه ارزان‌تر است. کارت پستال‌ها برای زمانی طولانی در یک لت تهیه می‌شدند اما امروزه کارت پستال‌های دو لت که تا شده و در پاکت جای می‌گیرند نیز طرفدار بی‌شماری دارند.

● تاریخچه کارت‌پستال

تا اواسط قرن نوزدهم مردم پیغام‌های خود را توسط نامه‌های خصوصی مهر و موم شده به یکدیگر پست می‌کردند. ایده‌ کارت‌پستال سال ۱۸۶۵ و در آلمان ابداع شد. اما نخستین کارت‌پستال توسط دولت اتریش در یک اکتبر ۱۸۶۹ به چاپ رسید. کارت‌پستال‌ها در ابتدای ظهورشان منتقدان فراوانی داشتند؛ بسیاری از مردم نمی‌توانستند بپذیرند که پیام‌های خصوصیشان در معرض دید و برای دیگران خصوصا خدمه‌ها قابل خواندن باشد. با وجود این انتقادها به سبب پایین بودن هزینه پست این کارت‌ها که تفاوت محسوسی با هزینه‌ ارسال نامه داشت و همچنین تنوع و رنگارنگی، کارت‌پستال‌ها توانستند در مدت کوتاهی به محبوبیتی بالا در میان مردم دست یابند.

از زمان پیدایش کارت‌پستال، بیشترین مورد استفاده آنها در طول سفر بوده است. افرادی که با اهداف مختلف به سفر می‌پرداختند کارت‌پستال‌هایی از مقصد را برای خانواده‌، دوستان و آشنایانشان پست می‌کردند. اما یکی از مهم‌ترین کاربردهای کارت‌پستال‌ در طول جنگ‌های جهانی بوده است. در این دوره‌ها سربازان به‌واسطه این کارت‌ها از خانواده‌شان خبر می‌گرفتند و با آنها در ارتباط بوده‌اند.

برای نخستین‌بار در دوره‌ قاجار کارت‌‌پستال‌هایی از اروپا توسط ناصرالدین شاه به ایران آورده شد. پس از آن افرادی که به سفر اروپا می‌رفتند تحت تاثیر فرهنگ غربی به ایران کارت‌پستال می‌فرستادند. اما در کل کارت‌پستال‌ و فرهنگ استفاده از آن هرگز در ایران عمومی نشد و نتوانست به محبوبیتی که در سایر نقاط جهان داشت، دست یابد.

● کارت‌پستال‌ها در دنیای امروز

در گذشته به سبب مشکلات پستی موجود، گاه هفته‌ها طول می‌کشید تا یک کارت به مقصد برسد. در بعضی موارد حتی کارت‌پستال‌ها پس از برگشت مسافران به دست عزیزانشان می‌رسیدند. اما امروزه با وجود سیستم‌های پیشرفته‌ پستی از میزان ارسال کارت‌پستال به حد زیادی کاسته شده است. براساس آمارها تنها ۱۱درصد از کل مسافران در جهان کارت‌پستال ارسال می‌کنند. این رقم برای پدیده‌ محبوبی که طی دو قرن نقش مهمی در روابط انسان‌ها داشته، غم‌انگیز است. مهم‌ترین دلیل این کاهش، گستردگی شبکه‌های اجتماعی است. بیشتر افراد در طول سفر به اینترنت دسترسی دارند و به جای ارسال کارت‌پستال در عرض چند ثانیه عکس‌های خود و مقاصد سفرشان را با خانواده، دوستان و آشنایانشان به اشتراک می‌گذارند. در این میان اما افرادی هستند که از تکنولوژی و حضور در شبکه‌های اجتماعی بی‌بهره‌اند. افراد مسنی چون پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و سایر اقوام و آشنایانی که خود را از فناوری‌های جدید دور نگه‌ داشته‌اند، شاید بهترین بهانه برای ارسال کارت‌پستال باشند.

کارت‌پستال‌ها گرچه این روزها کاربرد گذشته‌شان را تا حد زیادی از دست داده‌اند، اما همچنان به عنوان یکی از بهترین ابزارهای تبلیغ در مناطق مقصد گردشگری محسوب می‌شوند. این کارت‌ها می‌توانند مجموعه‌ای رنگارنگ از مقوله‌های مختلف هر کشور‌ی را با بهره‌گیری از هنر نقاشی و عکاسی به گردشگران نشان داده و همراه آنان به‌عنوان سفیران فرهنگی به سایر نقاط جهان سفر کنند.

هستی یزدان‌پناه