خطـرات استـخر, در کمین خانم ها

شنا کردن و رفتن به استخر یکی از دلچسب ترین سرگرمی ها در گرمای تابستان است آن قدر که خیلی از خانم ها و به خصوص دخترخانم های جوان تابستان شان را با برنامه ریزی برای رفتن به استخرهای شنا طی می کنند

شنا‌کردن و رفتن به استخر یکی از دلچسب‌ترین سرگرمی‌ها در گرمای تابستان است. آن‌قدر که خیلی از خانم‌ها و به‌خصوص دخترخانم‌های جوان تابستان‌شان را با برنامه‌ریزی برای رفتن به استخرهای شنا طی می‌کنند؛ اما در کنار لذت شنا کردن و بهره بردن از این ورزش مفرح یک نگرانی همیشگی هم وجود دارد و آن این‌که آلودگی احتمالی آب استخرها تا چه حد می‌تواند برای خانم‌ها و دخترخانم‌های جوان دردسرساز باشد یا این‌که چند درصد از بیمارهای عفونی بانوان ناشی از آب آلوده استخرهاست؟

این پرسش‌ها وقتی جدی‌تر می‌شوند که بدانیم شایع‌ترین علت مراجعه بانوان به پزشک متخصص زنان عفونت‌های دستگاه تناسلی است و معمولا این مراجعه‌ها در فصل تابستان و به‌دنبال گرایش بیشتر به استخرها زیاد هم می‌شود. در این گزارش دکتر آزیتا صفارزاده، متخصص زنان به این پرسش‌ها پاسخ داده و البته در کنار آن‌ها توضیح روش‌های پیشگیری و درمان مشکلات عفونی قارچی راهم توضیح می دهد.

● استخر یعنی عفونت؟

معمولا یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه بانوان به متخصص زنان نگرانی از ایجاد عفونت در دستگاه تناسلی است که البته این نگرانی چندان هم بی‌مورد نیست چون این عفونت‌ها هر چند به دلایل مختلف ممکن است بروز پیدا کنند اما به هر حال، سلامت بانوان را به خطر می‌‌اندازند. در یک نگاه کلی عفونت‌های شایع ناحیه تناسلی بانوان ناشی از ۴ عامل مهم است که عبارتند از: باکتریوواژینالیس، کاندیدیاز، تریکومونا واژینالیس و تبخال تناسلی که هر کدام شیوه درمانی خاص ‌خودشان را دارند. اما در میان این عوامل، شایع‌ترین عفونت دستگاه تناسلی، عفونت قارچی‌است.

داستان این نوع عفونت‌ها نیز از این قرار است: در واژن ۵ تا ۳۰ درصد خانم‌ها به‌صورت طبیعی قارچ وجود دارد؛ البته نوعی قارچ که بیماری‌زا نیست؛ اما اگر شرایط مهیا باشد همین عوامل غیربیماری‌زا، تبدیل به قارچ‌های بیماری‌زا می‌شوند. البته این قارچ‌ها حتی در روده بعضی از انسان‌ها هم وجود دارند و به همین دلیل ممکن است هنگام اجابت مزاج و در اثر آلوده شدن ناحیه تناسلی زمینه‌ساز عفونت‌های قارچی شوند. به‌طور کلی برای جلوگیری از عفونت‌های قارچی دستگاه تناسلی باید این نکته را درنظر بگیریم، همیشه یک‌سری فاکتورهای مساعدکننده وجود دارد که باید آن‌ها را به حداقل برسانیم تا شانس رشد مجدد بیماری را از بین ببریم. فاکتورهای زمینه‌ساز عفونت قارچی عبارتند از: دیابت، بارداری، هورمون درمانی و استفاده از هورمون استروژن، مصرف قرص‌های ضدبارداری، مصرف مکرر آنتی‌بیوتیک و بالاخره تاثیرگذارتر از دیگر فاکتورها آب‌آلوده و حتی کلر موجود در آب استخر.

از همین روست که با شروع فصل تابستان، شیوع این عفونت‌ها هم بیشتر می‌شود. بانوان باید به یاد داشته باشند که آب آلوده استخر و گاهی کلر باعث کاهش حساسیت باسیل نگهبان واژن می‌شود که یکی از دلایل عمده ابتلا به عفونت‌های قارچی است. به همین دلیل دقت در انتخاب استخر‌های عمومی از نظر میزان سلامت آب آن‌ها بسیار مهم است.

● چطور درمان کنیم؟

با وجود شیوع زیاد عفونت‌های قارچی در تابستان باید این نکته را هم یاد‌آور شد که خوشبختانه درمان این نوع عفونت‌ها چندان دشوار نیست و به محض تشخیص، به‌سادگی می‌توان با استفاده از انواع و اقسام درمان‌های دارویی، خوراکی و موضعی و در عین حال رعایت نکاتی مثل استفاده از مرطوب کننده‌های پوست به‌دلیل حساسیت پوست در ناحیه آلوده، استفاده از لباس زیر راحت و تهیه شده از الیاف نخ طبیعی و رعایت بهداشت فردی به درمان آن‌ها پرداخت. اما نکته اصلی اینجاست که به‌دلیل حضور همیشگی این قارچ‌ها در بدن همیشه احتمال ابتلای دوباره به آن‌ها حتی بعد از یک دوره کامل درمان نیز وجود دارد. از این‌رو بانوان نباید مراجعه منظم به پزشک و مراقبت‌های مکرر را فراموش کنند.

● هیچ وقت روی مایو لباس نپوشید

یکی از عوامل شیوع عفونت‌های قارچی در زنان هم‌زمان با فصل تابستان، گرایش بانوان به استخرهای شناست. محیط مرطوب استخر‌ها از یک طرف و کلر موجود در آب از طرف دیگر (به‌دلیل از بین بردن حساسیت باسیل نگهبان واژن) احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی را بیشتر می‌کند. به همین دلیل توصیه من به بانوان علاقه‌مند به شنا این است که استخرهایی را برای این ورزش مفرح تابستانی انتخاب کنند که از سلامت آب آن‌ها (براساس میزان استفاده از مواد ضد‌عفونی‌کننده) مطلع باشند. اما دقت به تنهایی کافی نیست، برای پیشگیری از مشکلات عفونی احتمالی باید یادشان باشد که بعد از بیرون‌آمدن از استخر، خودشان را کاملا خشک نگه‌دارند. به هیچ وجه از حوله یا لباس زیر خیس و حتی نم‌دار استفاده نکنند. هرگز روی مایوای خیس، لباس نپوشند حتی در فاصله کوتاه استخر تا منزل، زیرا محیط مرطوب مسلما احتمال شیوع قارچ را بیشتر می‌کند. بهتر است مایوها را بعد از هر بار شنا، در معرض نور مستقیم آفتاب قرار بدهند تا کاملا خشک شوند. اما برای اطمینان بیشتر حتی بعد از خشک شدن هم بهتر است قسمت داخلی آن را اتو کنند و بالاخره این‌که بد نیست روی استفاده از محلول‌های شست و شو هم حساب کنند. این محلول‌ها به شرطی که مورد تایید پزشک متخصص باشند راه حل مناسبی برای پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های قارچی به شمار می‌روند.

● حتی دختر بچه‌ها هم در خطر هستند

متاسفانه حتی در دخترخانم‌های نوجوانی که هنوز به سن قاعدگی نرسیده‌اند هم احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی وجود دارد. البته عفونت در این گروه بیشتر ناشی از جسم خارجی است تا عفونت‌های قارچی. از همین رو در مراجعه به متخصص زنان هم نخستین اقدام بررسی احتمال وجود جسم خارجی در واژن آن‌هاست. این جسم خارجی می‌تواند به‌علت شنا در آب آلوده استخرها و در اثر درنظر نگرفتن سلامت آب استخر، رخ بدهد. بنابراین اگر دختر نوجوان شما قرار است تابستان را با شنا‌کردن بگذراند باید برای انتخاب یک استخر مناسب وقت بگذارید.

البته حتی با انتخاب یک استخر مطمئن از نظر سلامت آب، همچنان تذکر توصیه‌هایی مثل شست‌و‌شوی کامل و دوش گرفتن بعد از شنا، خشک نگهداشتن بدن و به‌طور کلی نپوشیدن لباس‌های زیر مرطوب به دختران نوجوان بسیار ضروری است. نکته مهم دیگر این‌که یادتان باشد به فرزندتان تذکر بدهید که حتما لباس شنا را در بیاورد و بعد لباس بپوشد چون دیده شده که اغلب دخترخانم‌های نوجوان به این نکته بی‌توجهند و همین بی‌احتیاطی به ظاهر ساده می‌تواند زمینه ساز بسیاری از مشکلات عفونی در آن‌ها شود.

نکته : محیط مرطوب استخر‌ها و کلر موجود در آب احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی را بیشتر می‌کند. بنابراین در انتخاب استخرها باید از سلامت آب ‌آن‌ها مطمئن شوید

● اگر خیال سفر دارید ...

در کنار استخرهای عمومی سفر هم عامل دیگری است که ممکن است زمینه ساز ابتلای خانم‌ها به مشکلات عفونی شود. آن هم به‌دلیل استفاده از آب‌های تصفیه نشده و آلوده برای شست‌و شو. در حقیقت آب آلوده، نقش مهمی در عفونت دستگاه تناسلی دارد بنابراین به‌خصوص در طول سفر و هنگام استفاده از دست‌شویی‌های بین راهی باید به تصفیه بودن آب دقت کنید.

در کنار آب آلوده، انگل‌ها هم هستند که می‌توانند زمینه ساز ابتلا به این بیماری شوند. به‌خصوص انگلی به نام (تریکومونا) که در آب استخر و حتی وان و به‌طور کلی جاهای مرطوب تا ۲۴ ساعت زنده می‌ماند و می‌تواند به بدن افراد مختلف منتقل شود. متاسفانه ابتلا به این انگل نشانه‌های بارزی ندارد به‌همین دلیل کنترل و درمان آن معمولا ساده نیست. با این حال، شایع‌ترین نشانه‌های ابتلا به این بیماری به‌صورت ترشحات زرد مایل به سبز، خارش و بروز پیدا می‌کند. بنابراین خانم‌ها باید به تغییرات این‌چنینی حساس باشند و با مشاهده هر کدام از آن‌ها حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند.

● خانم‌های باردار باید بیشتر مراقب باشند

به‌طور کلی از آنجا که محیط استخر‌ها محیطی بسته است و در مدت زمان محدودی تعداد زیادی از افراد در آن شنا می‌کنند همیشه احتمال انتقال عفونت از طریق آب آن‌ها وجود دارد حتی اگر آب استخر از هر نظر پاکیزه و مورد تائید باشد. بنابراین یادآوری این نکته ضروری است که باید از ضد‌عفونی شدن آب استخر با کلر مطمئن باشید چون حتی با وجود این‌که گاهی همین کلر موجب تحریک پوست و در نتیجه احتمال عفونت واژن در افرادی که از استخر استفاده می‌کنند، می‌شود ، می‌تواند از احتمال انتقال بسیاری از عفونت‌های قارچی مثل کاندیدا آلبکین، عفونت‌های باکتریایی و میکروبی مانند عفونت کلامیدیایی جلوگیری کند.

با وجود رعایت همه این نکات و پیشگیری از مشکلات احتمالی بانوانی که از قرص ضد‌بارداری استفاده می‌کنند و همین‌طور خانم‌هایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و بالاخره دیابتی‌ها بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی از طریق آب‌ آلوده هستند و باید بیشتر از دیگران مراقب سلامت خود باشند. البته خانم‌های باردار هم به نوعی در این گروه قرار دارند و باید در انتخاب استخر شنای مناسب حساسیت ویژه‌ای داشته باشند، زیرا متاسفانه عفونت‌های قارچی بیشترین تاثیر منفی را در زنان باردار دارند. این عفونت‌ها در حالت پیشرفته حتی می‌توانند منجر به پارگی کیسه آب شوند. به همین دلیل دقت در انتخاب استخر در مورد خانم‌های باردار به‌مراتب با اهمیت‌تر از دیگران است.

البته تاکید روی انتخاب استخرهای مناسب از نظر سلامت یک بخش ماجراست و مراقبت‌های بعد از شنا هم بخش دیگر که شاید به همان اندازه مهم و تاثیر‌گذار است. محیط گرم و مرطوب همیشه بهترین دلیل برای ایجاد عفونت‌هاست و به همین دلیل خانم‌ها باید حتما بعد از شنا در استخر دوش بگیرند و به‌طور کامل خودشان را خشک کنند.

● این عوارض همیشگی نیستند

یادتان باشد عفونت‌های قارچی معمولا عوارض طولانی مدت بارزی ندارند چون با رعایت بهداشت فردی و رعایت یکسری نکات اصولی به سادگی قابل درمانند؛ اما درصورت نبود ‌درمان، این احتمال وجود دارد که عوارض این بیماری مثلا، خارش طولانی مدت منجر به ایجاد زخم در دهانه رحم، خونریزی یا لک‌ بینی در بانوان شود که خواه‌،‌ناخواه هر کدام از آن‌ها عوارض طولانی مدت را در پی خواهند داشت. مشکل اصلی این بیماری در برخی موارد بدون نشانه بودن است. متاسفانه برخی خانم‌ها به عفونت‌های دستگاه تناسلی مبتلا هستند اما نشانه ظاهری آشکاری در آن‌ها وجود ندارد بنابراین بدون این‌که بدانند ناقل بیماری هستند.

برای پیشگیری از عوارض این چنینی بهترین راه حل مراجعه سالانه به متخصص زنان است. خانم‌ها و دخترخانم‌های جوان حتی اگر هیچ نشانه‌‌ای از بیماری نداشته باشند باید حداقل هر ۶ ماه و حداکثر سالی یک بار به متخصص زنان مراجعه کنند و مورد آزمایش و معاینه قرار بگیرند تا از سلامت جسمانی خود مطمئن شوند.

نکته : عفونت‌های ناشی از قارچ معمولا بو ندارند و درصورت ترشحات چرکی با بوی نامطبوع باید به فکر عفونت‌های باکتریایی و درمان مناسب آن‌ها باشید

● چند دقیقه زودتر از آب خارج شوید

بد نیست بدانید اگر خانمی به هر دلیلی به عفونت‌های ناحیه تناسلی مبتلا باشد، می‌تواند آب استخر را آلوده کند. به همین دلیل است که بسیاری از خانم‌ها و حتی دخترخانم‌ها به دلیل شنا و رفتن به استخر دچار مشکلات عفونت دستگاه تناسلی می‌شوند. برای پیشگیری از چنین مشکلی توصیه من به همه خانم‌ها و حتی دخترخانم‌ها این است که قبل از رفتن به استخرهای شنا حتما برای آگاهی از سلامت خود به متخصص زنان مراجعه کنند و تحت معاینه قرار گیرند. رعایت این نکته ساده به آن‌ها کمک می‌کند تا اگر عفونتی هم وجود دارد ابتدا تحت درمان قرار بگیرند و به این ترتیب خودشان را از مشکلات احتمالی دور کنند هم این‌که ناخواسته افراد دیگر را آلوده نکنند.

البته یادآوری این نکته ضروری است که حتی درصورت درمان کامل حتما به این نکته دقت کنند که بعد از بیرون آمدن از آب استخر و دوش گرفتن، بدن‌شان را کاملا خشک کنند. حتی چند دقیقه زودتر از آب بیرون بیایند تا فرصت کافی برای قرار گرفتن در معرض جریان هوا را داشته باشند. چون محیط مرطوب مانند بدن خواه، ‌ناخواه محیط مناسبی برای رشد میکروب‌ها و قارچ‌ها فراهم می‌کند و یکی از شرایط ابتلای دوباره به بیماری‌های عفونی قارچی است.

● لباس‌های تنگ نپوشید

در کنار همه نکاتی که تذکر داده شد برای کم‌کردن احتمال ابتلا به این بیماری‌ها بد نیست در انتخاب لباس‌ و پوشش‌های مناسب هم حساس باشید. زیرا پوشیدن لباس‌های زیر تنگ، چسبان و گرم مانند پوشیدن مداوم شلوار، گن، ساق شلواری یا جوراب شلواری و هر عاملی که اجازه ندهد تهویه در محوطه واژن به‌خوبی انجام بگیرد می‌تواند عامل ابتلا به عفونت‌های قارچی باشد. آن هم به یک دلیل ساده و آن این‌که محیط رشد قارچ، محیطی گرم و مرطوب است. خیلی از خانم‌ها ممکن است تجربه کرده باشند که وقتی به مسافرت می‌روند یا به هر علتی نمی‌توانند لباس زیر خود را به‌موقع عوض کنند، به‌خصوص زمانی که به نواحی مرطوب می‌روند، دچار عفونت قارچی می‌شوند. بنابراین رعایت این نکات می‌تواند تا حدی از ابتلا به این عفونت‌ها پیشگیری کند.

● شما به عفونت‌های قارچی مبتلا شده‌اید!

خانم‌ها و دخترخانم‌های جوانی که بخش عمده‌ای از تفریح‌های تابستانی‌شان را به شنا کردن در استخرهای عمومی اختصاص می‌دهند باید نسبت به عفونت‌های دستگاه تناسلی حساس و مراقب نشانه‌های این بیماری باشند. همه خانم‌ها در حالت عادی دارای ترشحات واژن هستند اما در شرایط نرمال این ترشحات بی‌رنگ، بی‌بو و شفافند و نگران‌کننده نیستند اما هر تغییر غیرمعمولی در این حالات باید خانم‌ها را برای مراجعه به پزشک متخصص تحریک کند. به عبارت دیگر، اگر با افزایش ناگهانی و بیش‌از حد یا حتی تغییر غلظت این ترشحات مواجه شدید باید به پزشک مراجعه کنید چون هر کدام از این نشانه‌های به ظاهر ساده حاکی از یک فرآیند غیرمعمول در سیستم طبیعی بدن شماست.

البته در شرایط حادتر، احتمال رخ دادن نشانه‌هایی مثل خارش، سوزش، بوی بد و حتی درد هنگام دفع ادرار هم غیرقابل پیش‌بینی‌ نیست. با این همه یادآوری این نکته ضروری است که بروز این نشانه‌ها دلیل قطعی ابتلا به عفونت‌های قارچی نیست. یعنی ممکن است این نشانه‌ها به دلایلی دیگری ایجاد شده باشد مثلا این‌که در خانم‌های باردار و حتی مادران شیر‌ده به‌دلیل قطع موقتی قاعدگی و کمبود هورمون زنانه هم ممکن است این نشانه بروز پیدا کند. در این صورت این افراد به بیماری (واژنیت آتروفیک) یا (خشکی واژن) مبتلا هستند که نشانه‌هایی مثل عفونت دارد اما در حقیقت عفونت ندارد.

به‌طور کلی شایع‌ترین نشانه‌های ابتلا به عفونت‌های قارچی عبارتند از: خارش دهانه رحم، ترشحات سفید پنیری شکل، سوزش ادرار، قرمزی همراه با خشکی و حساسیت پوست در ناحیه تناسلی، التهاب و ورم دهانه رحم و قرمزی آن، ضایعات حاشیه‌ای، سائیدگی و حساسیت پوست. این نکته را هم به یاد داشته باشید که عفونت‌های ناشی از قارچ معمولا بو ندارند و درصورت ترشحات چرکی با بوی نامطبوع باید به فکر عفونت‌های باکتریایی و درمان مناسب آن‌ها باشید.

سیب سبز

باز نشر اختصاصی: مجله اینترنتی Bartarinha.ir