ویتامین ها و اثرات آنها بر پوست

به كارگیری ویتامین ها در فرآورده های پوستی, یكی از موضوعات مورد توجه متخصصان طراحی این محصولات می باشد از سال ۱۹۹۱ تاكنون تعداد فرآورده های پوستی حاوی ویتامین, ۳ برابر شده است اما به هر حال برای متخصصان پوست, همچنان سؤالات مهمی در خصوص كاربردهای پوستی ویتامین ها مطرح است

به كارگیری ویتامین ها در فرآورده های پوستی، یكی از موضوعات مورد توجه متخصصان طراحی این محصولات می باشد. از سال ۱۹۹۱ تاكنون تعداد فرآورده های پوستی حاوی ویتامین، ۳ برابر شده است. اما به هر حال برای متخصصان پوست، همچنان سؤالات مهمی در خصوص كاربردهای پوستی ویتامین ها مطرح است. به عنوان مثال، كدام ویتامین ها برای ترسیم آسیب های پوستی مفیدند؟ كدام ویتامین ها می توانند اثر موضعی داشته باشند؟ و این كه پایداری و فعالیت بیولوژیكی ویتامین ها در صورت مصرف موضعی به چه میزان است؟ این مقاله به بررسی دانسته های كنونی درباره ویتامین هایی كه عموما OTC به كار برده می شوند، می پردازد؛ ویتامین هایی مثل E, C, A، پانتنول نیاسین آمید كه همگی در سلامت پوست مؤثر می باشند.

ویتامین A

ویتامین A و پیش ساز آن، بتاكاروتن در سبزیجات و میوه های زرد، نارنجی و سبز مثل اسفناج، هویج، سیب زمینی شیرین، كدو و طالبی و همچنین در كره و روغن ماهی یافت می شوند. ویتامین A یكی از اعضای خانواده ای از مشتقات طبیعی و صناعی به نام رتینوییدها است. رتینوییدها دارای فعالیت های بیولوژیكی وابسته به رسپتور مختلفی مثل بهبود چین و چروكهای صورت، كاهش زبری پوست و از بین بردن لك های پوستی می باشند.

البته، هنوز مدركی دال بر اثر محافظتی رتینوییدهای خوراكی در برابر خورشید در دست نیست.

در گیاهان، ویتامین A (رتینول) به عنوان یك گیرنده رادیكال آزاد عمل می كند و در نتیجه گیاهان را از آسیب های حاصل از تابش امواج فرابنفش محافظت می كند.

همچنین به تازگی مشخص شده كه ویتامین A می تواند علایم پیری پوست را كاهش داده یا درمان كند. این خاصیت توسطAlbert Kigman MD,phd شناخته شده است. وی همچنین دریافت كه تریتینویین موضعی (فرم تمام ترانس رتینوییك اسید) می تواند به عنوان ضد چروك، ضد لك، نرم كننده و درمان كننده كراتوزهای فعال پیش سرطانی منتج از تابش (Precancerous Keratoses) UV عمل كند. پیش از این نیز، رتینوییدها به عنوان تسریع كننده روند بهبود زخمها شناخته شده و اصلی ترین داروهای تجویزی درمان پیری پوست بوده اند.

فرمولاسیون رتینوییدها به علت ناپایداری ذاتی آنها در برابر نور، مشكل است. این تركیبات به عنوان آنتی اكسیدان عمل كرده و در برابر نور به سرعت به فرمهای غیر فعال تبدیل می شوند. به همین علت مكمل های خوراكی ویتامین A در بطریهای تیره رنگ و رتینوییدها در تیوبهای فلزی شفاف یا پلاستیكی بسته بندی می شوند تا از تابش UV در امان باشند. در صورت اكسیداسیون رتینوییدها، فرآورده های حاوی آنها به رنگ زرد در می آیند. گرچه فرمولاسیون رتینیل پالمیتات در محصولات پوستی OTC بسیار آسان است، این تركیب در پوست فاقد فعالیت بیولوژیكی است و تنها با شكست باند استری آن در پوست و تبدیل رتینول به رتینوییك اسید (مسؤول فعالیت بیولوژیكی فرآورده های حاوی رتینول) فعال می شود. اما متاسفانه تنها مقادیر كمی از رتینول می توانند توسط پوست به رتینوییك اسید تبدیل شوند و به همین علت هم محصولات حاوی رتینوییك اسید كارآیی بیشتری دارند.

ویتامین C

ویتامین C یك ویتامین محلول در آب است كه در سبزیجات و مركبات یافت می شود. فرم فعال آن، L ـ اسكوربیك اسید است كه به عنوان یك آنتی اكسیدان با خنثی كردن رادیكالهای آزاد و با احیای ویتامین E از فرم رادیكالی اش به فرم فعال ، عمل می كند. البته ویتامین C می تواند در حضور یونهای فلزی مثل آهن به عنوان اكسیدان هم عمل كند. از آنجا كه این ویتامین ها، كوفاكتوز آنزیمهای لیزیل و پرولیل هیدروكسیلاز ـ كه پایدار كننده ساختمان مارپیچ سه تایی كلاژن هستند ـ می باشد، نقش مهمی در ترمیم زخمها به عهده دارد. البته ایینكه نوع خوراكی یا موضعی ویتامین C در این مورد موثرتر است، هنوز مورد بحث است. بعضی محققان نشان داده اند كه پس از مصرف موضعی ۱۰ درصد L ـ آسكوربیك اسید در خوكچه، میزان ویتامین C در پوست افزایش می یابد (یعنی قابلیت جذب پوست دارد) سایر تحقیقات در انسان نیز نشان داده است كه با مصرف موضعی ۱۰ درصد L ـ آسكوربیك اسید، اریتم كمتری در برابر تابش UrB ایجاد می شود. همچنین مشاهده شده كه در موارد اختلالات رنگدانه ای پوست، فرم منیزیم L ـ آسكوربیل ـ ۲ فسفات ویتامین C اثر روشن كنندگی دارد.

البته به علت غیر فعال شدن این ویتامین در حضور نور، رطوبت و اكسیژن، فرمولاسیون فرآورده های موضعی ویتامین، مشكلات زیادی دارد. جالب اینكه ویتامین C در پوست هم مانند فرآورده های پوستی، ناپایدار است و ذخایر mg ۱۵۰۰ آن در بدن، مرتبا تقلیل می یابد.

---