پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
جایگاه زنان در حکومت اسلامی
در دورهای که فرهنگ غربی بر تمام نقاط جهان سیطره یافته و منادیان آزادی و حمایت از حقوق زن، با تعبیر نادرست از واژه "آزادی"، آزادی حقیقی زنان و ارزشهای والای انسانی آنها را نادیده انگاشته، آنها را به بندگی هوی ها و هوسهای خود گرفتهاند، بازخوانی اندیشه رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی (ره) درباره جایگاه زن، خالی از لطف نیست.
به طور کلی شأن و مقام و شخصیت انسانها و حقوق آزادیهای آنان، دارای ساختاری است که تعالیم اسلام و احکام نورانی قرآن کریم، چارچوب آن را فراهم آوردهاند. خارج از این مرزهای مقدس، شأن انسانی آدمیان ملعبه هوی و هوسهای افرادی دیگر از نوع خودشان بوده و مفهوم و محتوای اصیلی نخواهد داشت. در نگاه حضرت امام (ره)، "زن" دارای شخصیت و مقامی قرآنی است و نباید خارج از این ظرف، ملاکها و ارزشهای دیگر را پذیرا شود. شاخصههای انسانی قرآن، علم و تقوی هستند. اینها معیارهایی الهی هستند که در رأس تعالیم همه مکاتب الهی قرار داشته و قرآن کریم و پیامبر اکرم (ص) نیز بر آن تصریح و تاکید داشتهاند. شاخصههای علم و تقوی زن و مرد را مشمول خود قرار دادهاند و در پیشگاه حضرت احدیت هیچ یک را بر دیگری مزیتی نیست. زن و مرد مسلمان در انجام وظیفه و تکلیف الهی مساوی و از حیث مسئولیت پذیری نیز برابر هستند.
زن در اندیشه امام (ره) چنان جایگاهی دارد که "مبدأ همه سعادتها" نامیده میشود: "زن، انسان است آن هم یک انسان بزرگ، زن مربی جامعه است. از دامن زن انسانها پیدا میشوند. مرحله اول مرد و زنِ صحیح، از دامن زن است. مربی انسانها زن است. سعادت و شقاوت کشورها بسته به وجود زن است. زن با تربیت صحیح خودش، انسان درست میکند و با تربیت صحیح خودش کشور را آباد میکند. مبدأ همه سعادتها از دامن زن بلند میشود. زن مبدأ همه سعادتها باید باشد"(۱). در اندیشه ایشان، زن مهمترین عنصر جامعه است؛ به گونهای که صلاح و فساد جامعه منوط به صلاح و فساد زنان آن جامعه میباشد "نقش زن در عاَلم از ویژگیهای خاصی برخوردار است. صلاح و فساد یک جامعه از صلاح و فساد زنان در آن جامعه سرچشمه میگیرد. زن یکتا موجودی است که میتواند از دامن خود افرادی به جامعه تحویل دهد که از برکاتش یک جامعه، بلکه جامعهها به استقامت و ارزشهای والای انسانی کشیده شوند"(۲). در بیان دیگری ایشان، وظیفه زنان را "انسان سازی" بیان کرده و از انسان سازی آنان در کنار "انسان سازی قرآنی" یاد میکنند: "وظیفه زنها انسان سازی است. در این نهضت زنان حق بیشتری از مردان دارند. زنان، مردان شجاع را در دامان خود بزرگ میکنند. قرآن کریم انسان ساز است و زنان نیز انسان ساز. اگر زنان انسان ساز از ملتها گرفته بشود، ملتها به شکست و انحطاط مبدّل خواهند شد، شکست خواهند خورد، منحط خواهند شد. زنها هستند که ملتها را تقویت میکنند"(۳).
حضرت امام خمینی (ره) در مقام رهبری انقلاب اسلامی، ساماندهی نیروها را حول تلاش برای احیای ارزشهای اسلامی تبیین و عملی میساختند. در این میان زنان به جهت نقشی که در خانواده عهدهدار هستند، در بیان و کلام امام، جایگاهی ویژه دارند: "نقش زنان در عالم از ویژگیهای خاصی برخوردار است. صلاح و فساد یک جامعه از صلاح و فساد زنان در آن جامعه سرچشمه میگیرد. زن یکتا موجودی است که میتواند از دامن خود افرادی به جامعه تحویل دهد که از برکاتشان یک جامعه بلکه جامعهها به استقامت و ارزشهای والای انسانی کشیده شوند، میتواند به عکس آن باشد"(۴). تحقق چنین هدفی بدون حضور اجتماعی سیاسی زنان ممکن نیست. لذا از همان ابتدا نقش قدرت ساز زنان در داخل و خارج از خانواده مورد تایید قرار گرفت. تاییدات مذکور زمینهساز جایگاه متفاوت زنان در نظام جمهوری اسلامی در مقایسه با رژیم استبدادی پهلوی گردید.
در آغاز شبهاتی در خصوص معنای احیای اندیشههای اسلامی مطرح میشد. به عنوان نمونه دو مورد را یادآور میشویم: سه ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی از امام (ره) پرسیده بودند بازگشت به قوانین قرآن برای زنان یعنی چه؟ ایشان پاسخ داده بودند که در نظام اسلامی زن به عنوان یک انسان میتواند مشارکت فعال با مردان در بنای جامعه اسلامی داشته باشد، ولی نه به صورت یک شیء نه او حق دارد خود را به چنین حدی تنزل دهد و نه مردان حق دارند که درباره او چنین بیندیشند. در سئوال دیگری نیز پرسیده بودند از نظر اسلامی، زنان تا چه حد مجازند در ساختمان بنای حکومت اسلامی شرکت نمایند؟ امام خمینی(ره) این چنین جواب داده بودند: "زنان از نظر اسلام نقش حساسی در بنای جامعه اسلامی دارند و اسلام زن را تا حدی ارتقاء میدهد که او بتواند مقام انسانی خود را در جامعه باز یابد و از حد شیء بودن بیرون بیاید و متناسب با چنین رشدی میتواند در ساختمان حکومت اسلامی مسئولیتهایی را بر عهده بگیرد"(۵).
همچنان از سخنان ایشان است: "زن باید در مقدرات اساسی مملکت دخالت کند. شما همانگونه که در نهضتها نقش اساسی داشتهاید و سهیم بودهاید، اکنون هم باز باید در پیروزی سهیم باشید. مملکت از خود شماست ان شاء الله شما باید مملکت را بسازید خانمها حق دارند در سیاست دخالت بکنند. تکلیفشان این است. زنان همچون مردان در ساختن جامعه اسلامی فردا شرکت دارند، آنان از حق رای دادن و رای گرفتن برخوردارند"(۶)
از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره)، زنان در پیروزی انقلاب اسلامی نقش مهم و موثری داشتند: "زنان در نهضت سهم بسزایی داشتند و در همه جا کمک کردند و پیشوا بودند و موجب تقویت قدرت مردان شدند"(۷). امام(ره) معتقد است: "امروز غیر از روزها و زمانهای سابق است و بانوان میبایست با حفظ عفت عمومی، وظایف اجتماعی سیاسی خود را انجام بدهند"(۸). نکته قابل توجه این است که حضرت امام حضور زنان در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی را مشروط به حفظ عفت عمومی نمودهاند و این بیانگر آن است که نباید زنان به بهانه شرکت در فعالیتهای سیاسی و اجتماعی از وظایف شرعی خویش همچون حفظ حجاب اسلامی، غافل شوند و حجاب را مانعی برای پیشرفت خود تصور نمایند. حضرت امام (ره)، با برشمردن مسئولیت زنان در حکومت اسلامی میفرماید: "زن باید در مقدرات اساسی مملکت دخالت کند و عنایتی که اسلام به زنان دارد، بیشتر از عنایتی است که به مردان دارد"(۹). ایشان حضور و دخالت زنان در امور سیاسی را لازم میداند و معتقد است: برای حفظ جامعه این امر واجب است. امام این اعتقاد را برگرفته از اسلام میداند و میفرماید: "زنها هم باید در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی، همدوش مردها باشند؛ البته با حفظ آن چیزی که اسلام فرموده است، که بحمداللّه امروز در ایران جاری است"(۱۰).
امام خمینی میفرماید: "من هر وقت بانوان محترم را میبینم که با عزم و اراده قاطع در راه هدف، حاضر به همه طور زحمت، بلکه شهادت هستند، مطمئن میشوم که این راه به پیروزی منتهی میشود ... من در جامعه زنها یک جور تحول عجیبی میبینم که بیشتر از تحولی است که در مردها پیدا شده و آن قدری که این جامعه محترم به اسلام خدمت کردند در این زمان، بیشتر از آن مقداری است که مردها خدمت کردند. خدمت مردها هم بسیارش مرهون خدمت زنها است"(۱۱)
در یک جمعبندی از جایگاه زن در اندیشه و عمل رهبری انقلاب و نظام اسلامی میتوان گفت امام خمینی (ره) با تکیه بر این باور که: "آنچه که در ایران بزرگتر از هر چیز بود تحولی است که در بانوان ایران حاصل شد"(۱۲) موقعیتی محوری برای زنان در مبانی قدرت و ارتباطات سیاسی ترسیم و تصویر نمودند. پشتوانه چنین نظری نقش آفرینی تربیتی زنان در خانواده و تاثیر بیبدیل آنان در شکلگیری و بقای خانواده سالم میباشد. بنابراین انقلاب اسلامی با زمینهسازی پذیرش ورود زنان به عرصههای فراتر از خانواده به تقویت قدرت و لذا تاثیر آنان در روابط قدرتی درون خانواده - به مثابه حلقه مبنایی و سازنده نظام ادراکی و معنایی فهم قدرت و سیاست و داد و ستدهای سیاسی در سطح خرد- انجامید.
پینوشتها در دفتر روزنامه موجود است.
علی مهدوی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
ایران روز معلم آمریکا معلمان رهبر انقلاب دولت مجلس شورای اسلامی مجلس دولت سیزدهم حجاب شهید مطهری شورای نگهبان
تهران زلزله هواشناسی معلم شهرداری تهران سیل قوه قضاییه آموزش و پرورش پلیس سلامت سازمان هواشناسی دستگیری
خودرو بانک مرکزی قیمت خودرو قیمت دلار دلار ایران خودرو قیمت طلا سایپا کارگران بازار خودرو تورم قیمت
مسعود اسکویی فضای مجازی تلویزیون سریال سینمای ایران سینما دفاع مقدس موسیقی تئاتر
دانشگاه علوم پزشکی مکزیک
رژیم صهیونیستی غزه فلسطین اسرائیل جنگ غزه چین روسیه نوار غزه حماس عربستان ترکیه اوکراین
استقلال پرسپولیس فوتبال سپاهان تراکتور لیگ برتر ایران رئال مادرید بایرن مونیخ باشگاه استقلال لیگ قهرمانان اروپا لیگ برتر باشگاه پرسپولیس
اینستاگرام همراه اول دبی اپل ناسا وزیر ارتباطات تبلیغات گوگل پهپاد
کبد چرب بیماری قلبی کاهش وزن دیابت داروخانه ویتامین طول عمر بارداری