الگوی دیده بانی و راهبری در عملیات شرکتها با استفاده از فرهنگ بومی

برای مدیریت بر عملیات شرکتها و بنگاه های اقتصادی می توان از فرهنگ بومی کشور خودمان که فرهنگ غنی و با سابقه طولانی تاریخی دارد الهام گرفت و مدیران بایستی با توجه با سابقه تاریخی اداره نهادهای اجتماعی در مملکت خودمان در فکر سود جستن از زمینه های فرهنگی بو می باشند

دیده بانی و اعزام طلایه در عملیات دفاع ، مبارزه با دشمن یا حمله و لشکر کشی به سوی دشمن در فرهنگ نظامی کشور ما سابقه و قدمت دیرینه دارد . اصولا دفاع یا حمله نظامی بدون انجام عملیات دیده بانی و آگاهی از وضعیت امکانات و تجهیزات طرف مقابل ، تقریبا امکان پذیر نبوده است . از روزگاران باستان تا کنون ،همیشه عامل شناسائی وضعیت طرف مقابل از اصول اولیه دفاع و مبارزه ، و حمله و یورش بوده است .

استفاده از افرادی که جلوتر و زودتر از فرماندهان به مواضع طرف مقابل دسترسی پیدا میکردند و با دادن اطلاعات به فرماندهان ، نقش مهمی در اجرای عملیات داشتند بسیار معمول و از اصول کار بوده و اگر فرماندهی این روش را بکار نمی گرفت احتمال شکست خود را بالا می برد .

کسب اطلاع و مشورت با کارشناس

در همه موارد بخصوص عملیات اجرائی ، معمولا اطلاعات از فردی پرسیده می شود که دانش آن کار را دارد ، کسی که دید قوی و توان پیش بینی و برآورد داشته باشد .

چنین گفت با دیدبان پهلوان که اکنون نگه کن به روشن روان

دگر باره بنگر ز کوه بلند که ایشان به نزدیک ما کی رسند ؟

چنین داد پاسخ که فردا پگاه به کوه هماون رسد آن سپاه

چنان شاد شد زان سخن پهلوان که بیجان شده باز یابد روان

۹۶۸-۹۶۵/ ۶۸۱

● تغییر شیوه کار و عملکرد متناسب با اطلاعات

با کسب اطلاعات و جمع آوری داده ها در پاره موارد باید تغییر شیوه کار داد و عملکرد مناسب ایجاد کرد . در زمانی که توس سردار ایرانی در مقابل تورانیان در وضعیت ضعیفی قرار دارد و قصد زدن شبیخون دارد که ممکن است به نابودی سپاه خودش هم بینجامد ، اطلاع جدید دریافت کرده در انجام عملیات تغییر بوجود می آورد .

چو شد روی گیتی چو دریای قیر نه ناهید پیدا نه بهرام و تیر

سر از برج ماهی برآورده ماه بدرید تا ناف شعر سیاه

بیامد دمان دیدبان پیش توس دوان و شده روی چون سندروس

چنین گفت کای پهلوان سپاه از ایران سپاه آمد از نزد شاه

سپهبد بخندید با مهتران که ای نامداران و فرخ سران

چو یار آمد اکنون نجوییم جنگ گهی با شتابیم و گه با درنگ

۱۰۰۲- ۹۹۶/ ۶۸۳

ضمنا اطلاع و خبر باید به موقع و سریع به دست افراد تصمیم ساز و تصمیم گیر برسد چون دیر رساندن خبر مهم ممکن است عواقب و نتایج غیر قابل جبران بوجود آورد .

● کسب اطلاع و خبر در همه اوقات حتی هنگام آرامش

در حالت آرامش و وضعیت عادی نیز نباید از شرایط و اوضاع و احوال پیرامونی و رقیب خود غافل شویم .

دو لشکر ز کینه فرود آمدند ز پیکار یکباره دم برزدند

طلایه برون آمد از هر دو روی به دشت دلیران پرخاشجوی

۶۴۷- ۶۴۶/ ۶۶۸

● کسب اطلاع و بکارگیری روش متناسب با موضوع عملیات

در روش مبارزه و رقابت با دیگران یا در عملیات پیشروی و فتح مواضع جدید همیشه نباید یک شیوه کار (تاکتیک ) و روش اقدام را بکار برد بلکه بسته به نوع کار ، عملیات ویژه ای لازم است و بهره گیری از شیوه های نوینی ضرورت دارد تا احتمال موفقیت بالا برود .

وقتی کاووس از رستم می خواهد که برای نجات بیژن از دست تورانیان با جمع آوری لشکر و حمله به توران اقدام کند ، رستم که مرد رزم و مبارزه و گرز و شمشیر است ، با تفکر و درایت در جواب میگوید که این کار با جنگ میسر نیست باید روش دیگری بکار برم .

چنین گفت رستم به شاه جهان که این کار بپسیجم اندر نهان

کلید چنین بند باشد فریب نباید درین کار کردن نهیب

نه هنگام گرزست و تیغ و سنان بدین کار باید کشیدن عنان

۹۳۵-۹۳۲/ ۸۲۴

● انجام عملیات برای انحراف رقیب

گاهی اوقات برای فریب رقیب و دشمن لازم است شگردهای خاصی بکار برد تا با انحراف رقیب و ایجاد زمینه برای نتیجه گیری اشتباه رقیب و پیش گیری از اقدام وی ،خودمان را بسلامت به سرمنزل مقصود برسانیم .

وقتی بیژن پس از آزادی از بند تورانیان با سپاهی به جنگ آنها میرود و در مصاف با هومان سردار تورانی او را مغلوب می کند ولی این پیروزی در محلی روی میدهد که نزدیک و جلوی صف دشمن است و او ناچار است برای رفتن به سوی لشکر خویش از مقابل سپاه توران گذر کند ، بیژن برای آنکه بتواند سالم به لشکر خود بپیوندند دست به فریب دشمن میزند و زره سیاوش که به تن داشت در می آورد و خفتان هومان را می پوشد و نشان و علامت هومان را بدست می گیرد تا لشکر توران به اشتباه بیفتد و به وی حمله نکنند.

چو بیژن نگه کرد زان رزمگاه نبودش گذر جز به توران سپاه

بترسید ز انبوه مردمکشان که یابند زین کار ایشان نشان

برآهیخت درع سیاوش ز سر بپوشید خفتان هومان به بر

بران چرمه پیل پیکر نشست درفش سر نامدران به دست

چو آن دیدبانان ترکان ز دور درفش و نشان سپهدار تور

بدیدند از دیده برخاستند بشادی خروشیدن آراستند

طلایه هیونی برافگند زود به نزدیک پیران بکردار دود

۸۳۱-۸۴۳/ ۸۸۰

بیژن با این فکر آنی که به ذهنش رسید ، از جلوی سپاه توران عبور کرد و به سپاه ایران نزدیک گشت ، سپس درفش هومان را سرنگون کرد و درفش خودش را بدست گرفت و موجب بهت و غمزدگی سپاه توران و شادی سپاه ایران گردید.

● آمادگی برای شنیدن خبرهای بد از دیدبانان

فرماندهان و مدیران نباید همیشه خوشبین باشند و لازمه کار فرماندهی آن است که خبرهای بد هم دریافت می گردد و برای اینگونه مواقع هم باید آماده بود و به اقدام مناسب دست زد.

ز کوه کنابد همان دیدبان بدید آن شگفتی و آمد دمان

به نزدیک لهاک و فرشید ورد پر از غم دل و لب پر از باد سرد

چنین گفت گر چشم من خیره نیست از اندوه دیدار من تیره نیست

ز ترکان برآورد یزدان هلاک همه رنجهای سربسر گشت خاک

۲۱۰۳- ۲۱۰۰/ ۹۳۴

● اقدام و عمل در دنیای رقابتی بازرگانی

فعالیت ها و عملیات شرکتها و بنگاههای خصوصی و دولتی ، در دنیای رقابتی و کسب موقعیت مناسب بازرگانی در بازار داخلی و خارجی ، بی شباهت به میدان مبارزه و جنگ نیست . در دنیای رقابتی کنونی نیز بقا و ماندگاری یک شرکت و بنگاه اقتصادی بستگی زیادی به عملکرد مناسب مدیران و کارکنان آنها دارد . اگر مدیران و مسئولین شرکتها نتوانند به صورت مداوم و مستمر از وضعیت پیش رو و اوضاع و احوال میدانهای فعالیت و رقابت ، آگاهی و اطلاع مناسب کسب کنند آنگاه احتمال ضرر و زیان و یا حتی نابودی شرکت ، بسیار محتمل خواهد بود .

کلیه شر کتها و بنگاههای بازرگانی و اقتصادی برای بقا خود مجبورند مرتبا وضعیت خود را با شرایط و اوضاع روز تطبیق دهند . تجربه نشان داده است که در دنیای رقابتی شدید امروزی ، شرکت یا بنگاهی که از این موضوع غافل شود تقریبا نابودی یا حداقل ضرر و زیانش حتمی است .

برای تطبیق اوضاع و شرایط و تغییر عملیات یا خط تولید ، به کسب اطلاع و گردآوری داده های زیادی در زمینه های مختلف شیوه های تولید ، بازار فروش ، بازار کار ، بازار پول و سرمایه و سایر موارد مرتبط با فعالیت های بازرگانی ، نیاز است . کسب اطلاع و آگاهی از وضعیت آینده و پیش رو ، بهتر و مناسب تر آن است که قبل از وقوع و رویداد یا بروز مشکل باشد و بایستی از طریق کانالهای مختلفی که همان دیده بانها و طلایه های عملیاتی باشند اینگونه آگاهی ها ، کسب و دریافت و بسته به موقعیت و شرایط کار ، تصمیم لازم اتخاذ و عملیات مقتضی اجرا گردد .

حجت الله مهریاری

کارشناس ارشد مدیریت با گرایش سیستم ها از دانشگاه تهران

کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی از دانشگاه علامه طباطبائی

مدرس سابق دانشگاه شهید عباسپور

مدرس دوره های کوتاه مدت در زمینه قراردادها و مناقصات

مدیر امور پیمانها و مناقصات

مشارکت تهران جنوب – بینا ( مجری EPCپالایشگاه میعانات گازی بندر عباس )

منبع :

شاهنامه – ژول مول – به کوشش پرویز اتابکی – انتشارات علمی و فرهنگی – ۱۳۷۵

توضیح : در انتهای اشعار از سمت چپ ابتدا شماره صفحه و بعد از ممیز ، شمارهای ابیات ، درج شده است .