این مرد با « زردآلویی از بهشت» آمده است

از فیلم هایی كه گاسپارین در ساخت موسیقی آنها همكاری داشته می توان به فیلم آخرین وسوسه مسیح ساخته پیتر گابریل تركیبی از ساز دودوك با موسیقی راك كلاسیك و موسیقی فیلم گلادیاتور اشاره كرد

● درباره‌ی ژیوان گاسپارین

نام گاسپاریان به گوش هم‌وطنان‌مان، نامی ناشناخته نیست ، چه آنان كه با نغمه‌‌های اعجاب آور او به همراهی صدای فاتحعلی‌خان در« آخرین وسوسه‌ی مسیح» لحظاتی هوایی دیگر را تجربه كره‌اند و چه آنان كه پی گیر اخبار موسیقی ایرانی‌اند. چرا كه سالی نمی‌گذرد كه نام وصدای سازش با نام وآوای موسیقی ما به واسطه‌ی كنسرت مشترك با حسین علیزاده در هم آمیخته. نوشته‌ای كه پیش روی شما است از میان محدود منابع جسته گریخته‌ای كه از این هنرمند وجود دارد انتخاب و ترجمه شده . امیدواریم مورد توجه خوانندگان مشكل پسند ماندگار قرار بگیرد.

اندوه، اندوه بیكران. بسیاری از غیرارمنی‌ها، صدای دودوك ساز محلی ارمنستان را چنین توصیف می‌كنند سازی به شدت محزون كه بیانگر روح موسیقی این كشور است. ولی خود مردم ارمنستان چنین تصوری ندارند و این بخاطر وجود هنرمند چیره‌دستی مثل ژیوان گاسپارین است كه توانسته این ساز را به عنوان یك ساز كلاسیك در فرهنگ موسیقی ارمنستان جای دهد.

ژیوان گاسپاریان استاد مسلم دودوك، در روستای كوچكی به نام سولاق واقع در حاشیه شهر ایروان پایتخت ارمنستان به دنیا آمد وی از شش سالگی شروع به نواختن دودوك كرد. او نواختن این ساز را از طریق گوش كردن به اجراهای استادان قدیمی ‌آموخت. گاسپاریان در همان دوران كودكی ترانه‌های محلی ارمنی را كه توام با رقصهای گروهی بود با این ساز می‌نواخت. در سال ۱۹۴۸ اولین اجرای حرفه‌ای خود را به صورت تكنوازی با اركستر سمفونی ایروان انجام داد. وی پس از این اجرا با سفر به نقاط مختلف دنیا از جمله آسیا، خاورمیانه و ایالات متحده به اجرای برنامه پرداخت.

از فیلم‌هایی كه گاسپارین در ساخت موسیقی آنها همكاری داشته می‌توان به فیلم آخرین وسوسه‌ مسیح ساخته پیتر گابریل (تركیبی از ساز دودوك با موسیقی راك كلاسیك) و موسیقی فیلم گلادیاتور اشاره كرد.

گاسپارین از صدای دودوك در سینما، تولیدات تلویزیونی كابلی، در شادی‌ها و ماتم‌ها استفاده كرده است. او با اركسترسمفونیك لوس‌آنجلس و كنسرت‌هایی كه توسط سازمان ملی موسیقی در شهر نیویورك برگزار می شد اجراهایی داشته . همچنین به اجرای ترانه‌های محلی و ملودی‌های ساكنین مسیحی ارمنستان پرداخته است. موسیقی محلی ارمنستان ریشه‌های مشتركی با موسیقی تركی، آذری و فارسی دارد هر چند كه به علت وقایع تاریخی ما بین دو كشور ارمنستان و تركیه (قتل‌عام دومیلیون ارمنی توسط دولت تركیه در سال ۱۹۱۵) مردم این كشور سعی كرده‌اند كه فرهنگ بومی خود را از كشور تركیه تا حدودی دور نگه دارند.

گاسپارین اولین آلبوم خود را در سال ۱۹۸۹ با نام [ در این جهان غمگین نخواهم شد] روانه بازار كرد این آلبوم شامل آهنگ‌های[هیچ سئوالی از من نپرس] ، [زردآلویی از بهشت]، [شبی روشن از نور مهتاب] است. او در همین سال به همراه مایكل بروك گیتاریست خوش‌قریحه از گروه بلك‌راك به اجرای موسیقی سنتی ارمنستان پرداخت.

گاسپارین در كشورش موزیسین شناخته‌شده‌ای است او اولین هنرمندی است كه توانسته است درجه افتخاری هنرمند برگزیده مردمی را از طرف دولت ارمنستان دریافت كند(۱۹۷۳). او همچنین چهار مدال طلا در رقابتهای جهانی كه توسط سازمان یونسكو برگزار شده را از آن خود كرده است. گاسپارین در ارایه آموزش موسیقی بومی به نسلهای بعد از خود نیز گام‌هایی بزرگی برداشته است از جمله این تلاشها می‌توان به آموزش هنر موسیقی در رشته‌های دودوك، ویولون، تار، كانون(نوعی سنتور یا قانون)، عود، كامانی(چیزی مابین ویلون و ویولون‌سل) اشاره كرد. او همچنین گلچینی از قطعه‌های موسیقی محلی را گردآوری كرده است كه از منابع ارزشمند موسیقی ارمنستان محسوب می‌شود.

● آهنگها

۱۹۸۹ : در این جهان غمگین نخواهم شد

۱۹۹۳: شبی روشن از نور مهتاب

۱۹۹۴: هیچ سئوالی از من مپرس

۱۹۹۶: زردآلویی از بهشت

۱۹۹۸: جشنها، بلك‌راك

۱۹۹۹: دودوك بهشتی (دودوك)

۲۰۰۰: سقوط آزاد، رویاهای ارمنی

۲۰۰۲: در دنیای من هیچ دردی نیست

● ساز دودوك

دودوك ساز فولكوریك ارمنستان و از خانواده سازهای بادی است كه از شاخه نوعی درخت هلو ساخته می‌شود. به گفته محققان غربی قدمت آن به ۱۵۰۰ سال قبل می‌رسد اما موسیقی‌شناسان ارمنی معتقدند كه مداركی در دست دارند كه قدمت این ساز را در حدود ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح نشان می‌دهد. دودوك دارای سه اندازه كوچك ۲۸ سانتیمتر، متوسط ۳۳ سانتیمیتر و بزرگ ۴۰ سانتیمتر می‌باشد مهارت در زدن دودوك بستگی به تنظیم دقیق حركتهای انگشتان و لبها دارد. هشت انگشت روی هشت حفره و انگشت شست بر روی حفره پایینی ثابت است. دوداك دارای صدای پرطنین، زیر و كمی شبیه صدای دایره زنگی است كه این خصوصیت باعث می‌شود كه هم برای ترانه‌های محزون و هم برای نوعی موسیقی كه توام با رقص گروهی است بكار رود.

منابع:

Http:// www.molorakfilms.com/firstpage/artists/djivan/djivan.htm

http://www.cd-reviewers.com/reviews_۶۳۸۰۱_B۰۰۰۰۴T۶Y۵

لعیا ملك پور