آخرین گزارش البرادعی, باز هم گزارشی دو پهلو

محمد البرادعی, مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی, روز جمعه گزارش خود را درباره فعالیت های هسته ای ایران منتشر کرد که در ادامه می خوانید بسیاری از رسانه ها این گزارش را دو پهلو دانسته و احتمال سو استفاده از این گزارش علیه ایران را منتفی نمی دانند

محمد البرادعی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، روز جمعه گزارش خود را درباره فعالیت های هسته ای ایران منتشر کرد که در ادامه می خوانید. بسیاری از رسانه ها این گزارش را دو پهلو دانسته و احتمال سو استفاده از این گزارش علیه ایران را منتفی نمی دانند.

۱) در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۷ مدیر کل به شورای حکام آژانس درباره اجرای پادمان‌های توافقنامه ان‌پی‌تی و مفاد مربوطه به قطعنامه‌های ۱۷۳۷ شورای امنیت سازمان ملل در سال ۲۰۰۶ و قطعنامه ۱۷۴۷ در سال ۲۰۰۷ در جمهوری اسلامی ایران را ارایه کرد (gov/۲۰۰۷/۵۸). این گزارش شامل تحولات از آن زمان به بعد است.

۲) در ۱۱ و ۱۲ ژانویه ۲۰۰۸ مدیر کل آژانس در تهران با آیت‌الله خامنه‌‌ای رهبری ایران، محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری ایران و آقای آقازاده، معاون رئیس جمهوری ایران و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار کرد. هدف از این دیدار بحث درباره راهکار‌ ها و ابزار اجرای قطعنامه‌های مربوط به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل بعلاوه تسهیل در طرح کاری ‌ای بود که میان ایران و دبیر خانه آژانس در ۲۱ اوت ۲۰۰۷ به منظور شفافیت درباره موضوع اجرای پادمان‌های باقی‌مانده انجام شد. (GOV/۲۰۰۷/۴۸ و پیوست‌ها)

۳) در طول این مباحثات رهبری ایران اعلام کرد که برنامه هسته‌ای ایران همواره بطور خاصی برای اهداف صلح‌آمیز بوده و هرگز یک برنامه توسعه تسلیحات هسته‌ای نبوده است. مقامات ایرانی موافقت کردند که در اجرای طرح کاری تسهیلات لازم را ارایه کنند.

● اجرای طرح کاری درباره مسایل باقی‌مانده

▪ منبع آلودگی

۴) آژانس در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۷ سوالاتی را درباره منبع آلودگی مواد اورانیومی یافت شده در برخی از تجهیزات موجود در دانشگاه فنی، ماهیت این تجهیزات، دورنمای استفاده از تجهیزات و نام‌ها و نقش افراد و شخصیت‌ها و نهادهای دخیل در آن از جمله مرکز تحقیقات فیزیک (PHRC) در اختیار ایران قرار داد (GOV/۲۰۰۷/۵۸ پاراگراف ۴۸).

این تجهیزات توسط رئیس پیشین مرکز تحقیقات فیزیک که یکی از اساتید دانشگاه بود به دست آمده بود. وی همچنین دیگر تجهیزات، مانند ماشین‌آلات ایجاد توازن، دستگاه‌های طیف‌سنج، مگنت‌ها و تجهیزات پرداخت ماده فلور که می‌توانند در فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم به کار گرفته شوند به دست آورده بود یا تلاش کرده بود به دست آورد. (GOV/۲۰۰۶/۲۷ پاراگراف ۲۵).

۵) نشست‌هایی در ۱۰ الی ۱۲ دسامبر و ۱۵ الی ۱۶ دسامبر ۲۰۰۷ در تهران میان آژانس و مقامات ایرانی انجام شد که در طی آن ایران پاسخ‌هایی را به سوالات مطرح شده از سوی آژانس ارایه کرد و آژانس درخواست کرد توضیحات بیشتری درباره اهداف مورد نظر از دستیابی به این تجهیزات، افراد و نهادهایی که به دنبال این مواد و اقلام بودند، کسانی که آن را دریافت کرده بودند و استفاده و مکان استفاده از این تجهیزات در گذشته و حال ارایه شود. در نامه‌ای که آژانس متعاقب آن در ۱۸ دسامبر ۲۰۰۷ ارایه کرد آژانس به ایران توضیحات بیشتری درباره این تجهیزات ارایه کرد.

۶) در نامه‌ای که به تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۰۸ ارایه شد، آژانس به ایران یادآور شد که این کشور نیاز است که توضیحات بیشتری ارایه کرده تا امکان ارزیابی کامل درباره موضوع آلودگی و تلاش‌های مربوط به دستیابی و تامین تجهیزات بوجود آید.

۷) در نامه‌ای به تاریخ ۸ ژانویه ۲۰۰۸ ایران پاسخ‌هایی به سوالات مطرح شده از سوی آژانس در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۰۸ ارایه کرد.

▪ استفاده از تجهیزات و منشاء آلودگی

۸) به گفته ایران، تجهیزات خلاء در سال ۱۹۹۰ توسط رئیس پیشین مرکز تحقیقات فیزیک PHRC از جانب دانشگاه فنی تامین شد زیرا وی در تامین ارتباطات تجاری مرکز فیزیک PHRC تخصص داشته است. قرار بود که این تجهیزات در دفتر فیزیک دانشگاه به منظور روکش و پوشش اقلامی مانند آینه‌های نوری، لیزر‌های نوری، آینه‌های لیزر، لایه‌های مقاوم برای سلول‌های خورشیدی و آینه‌های مورد نیاز در عمل‌های جراحی پزشکی به کار گرفته شود.

۹) ایران اعلام کرد که همزمان با دریافت این تجهیزات در سال ۱۹۹۱، به این کشور اعلام شد که تحویل کالاها بطور کامل انجام نشده و برخی از اقلام به غلط در اختیار این کشور قرار گرفته است. از این رو این تجهیزات در دانشگاه به انبار سپرده شد. ایران علاوه بر این اعلام کرد نامه‌های متعدد شکایت به شرکت تامین کننده در طول این مدت تا سال ۱۹۹۴ ارایه شد اما نتیجه‌ای در بر نداشت.

۱۰) به گفته ایران، برخی از قطعات خاص در طول سال‌های ۱۹۹۴ الی ۲۰۰۳ در داخل و خارج از دانشگاه و در تحقیقات، فعالیت‌های نگهداری و عملیاتی مربوط به شرایط خلاء مورد استفاده قرار گرفت اما دیگر قطعات مذکور هرگز مورد استفاده قرار نگرفتند. ایران در توضیحات خود درباره چگونگی آلودگی و منشاء آن اعلام کرد در سال ۱۹۹۸ فردی که مشغول آزمایش قطعات سانتریفیوژهای مستعمل از پاکستان در آزمایشگاه میدان ونگ برای سازمان انرژی اتمی (GOV/۲۰۰۴/۳۴ پاراگراف ۳۱) بود از سرویس بخش خلای دانشگاه خواست که برای تعمیر یک پمپ به این مرکز مراجعه کنند. ایارن اعلام کرد که برخی از اقلام تجهیزات خلاء که در بالا به آنها اشاره شد برای عملیات تعمیر مورد استفاده قرار گرفت و هنگامی که این قطعات بار دیگر به دانشگاه سپرده شدند با خود مواد آلوده کننده را به همراه داشتند.

۱۱) آژانس به منظور بررسی اطلاعات ارایه شده از سوی ایران با برخی از افرادی که در آزمایشگاه میدان ونک، متخصصین دانشگاه که این عملیات تعمیر را انجام دادند مصاحبه کرد. همچنین پمپ مذکور که با استفاده از ابزار مذکور تعمیر شده بود، به آژانش نشان داده شد.

آژانس تجزیه و تحلیل جزئی از علائم آلودگی تجهیزات را انجام داد و آن را با نمونه‌هایی مقایسه کرد که از قطعات سانتریفیوژ ایران به دست آمده از سوی پاکستان نمونه‌ برداری شده بود. آژانس به این جمع بندی رسید که توضیحات ارایه شده و اسناد مربوطه که ایران درباره منبع احتمالی آلودگی توسط مواد اورانیومی موجود در دانشگاه مذکور ارایه کرده بود مغایر با داده‌هایی نیست که هم‌اکنون در اختیار آژانس قرار دارد. آژانس در این مرحله دیگر این سوال را در زمره مسایل باقی مانده نمی‌داند. به هر حال، آژانس بنا بر روندها و شگردهای خود به جستجو درباره یافته‌های خود و تایید این مسئله در راستای تایید و راستی‌آزمایی اظهارات کامل ایران ادامه می‌دهد.

▪ فعالیت‌های رئیس سابق مرکز تحقیقات فیزیک تهران در زمینه تهیه مواد

۱۲) براساس گزارش‌های رسیده از ایران هیچ یک از تجهیزات خریداری‌شده یا به‌دست آمده توسط رئیس سابق مرکز تحقیقات فیزیک تهران برای مقاصد غنی‌سازی اورانیوم یا فعالیت‌های مرتبط با تبدیل حتی برای تحقیق و توسعه یا امور آموزشی در این زمینه‌ها به کار نرفته است. خریدها و اقدامات در جهت خریداری از سوی رئیس پیشین مرکز تحقیقات فیزیک تهران بر اساس گفته‌های مقامات و ادارات ایرانی به شرح زیر است.

۱۳) ایران ابراز داشت که تجهیزات خلا خریداری شده از سوی رئیس پیشین مرکز تحقیقات فیزیک تهران برای مقاصد آموزشی در آزمایشگاه فنی خلا این دانشگاه به ویژه برای استفاده در آزمایشات دانشجویان در تولید لایه نازک مورد استفاده فنون خلا و تغییر مایع به گاز، اندود کردن برای استفاده در سیستم‌های خلا و کشف نشتی در سیستم‌های خلا بوده‌اند. ایران به منظور اثبات این گفته‌ها راهنمای آموزشی مرتبط با آزمایشات مختلف، ارتباطات داخلی درباره تهیه این تجهیزات و مدارک حمل و نقل آنها را ارائه داده است.

۱۴) ایران اظهار داشت که برخی از آهن‌رباها توسط رئیس پیشین مرکز فیزیک تهران به نمایندگی از گروه فیزیک دانشگاه برای مقاصد آموزشی در آزمایشات "Lenz-Faraday" خریداری شدند. ایران برای اثبات این موضوع برخی مدارک ارائه داد: راهنمای آموزشی مرتبط با آزمایش‌ها، درخواست‌ها برای تأمین مالی نشان داد که تصمیم‌گیری برای نزدیک کردن این رئیس با سفارش و خرید این بخش‌ها و ارائه صورت حساب فروش از سوی عرضه‌کننده. این کشور همچنین اعلام کرد که این آهن‌رباها پس از استفاده دور انداخته شدند.

۱۵) بر اساس داده‌های ایران، رئیس مرکز تحقیقات فیزیک تهران دو بار تلاش کرد و یک بار موفق شد تا یک دستگاه ترازکننده برای گروه مهندسی مکانیک این دانشگاه برای مقاصد آموزشی نظیر اندازه‌گیری لرزه‌ها و نیروهای اجزای در گردش به خاطر نبود تعادل خریداری کند. برای اثبات این موضوع روند آزمایش مذکور، درخواست‌های مرتبط با تهیه و نامه تأییدیه تکمیل خرید به آژانس نشان داده شد. بازرسان آژانس از گروه مهندسی مکانیک بازدید و حضور دستگاه تعادلی را در آنجا تأیید کردند.

۱۶) بر اساس گزارش ایران، رئیس مرکز تحقیقات فیزیک تهران همچنین تلاش کرد تا ۴۵ سیلندر گاز برای اداره روابط متقابل صنعتی این دانشگاه خریداری کند که هرکدام دو کیلوگرم فلورین را در بر می‌گیرد. ایران اعلام کرد که هدف از این خرید تقویت ثبات شیمیایی ظروف پلیمری بود. ایران برای اثبات این اظهارات، درخواست خرید فلورین و ارتباط میان رئیس این مرکز و رئیس دانشگاه درباره عدم پذیرش عرضه‌کننده برای ارسال این کالا ارائه شد.

۱۷) ایران همچنین اعلام کرد که سازمان انرژی اتمی ایران برای تهیه آن با مشکلاتی مواجه شد زیرا تحریم‌های بین‌المللی بر این کشور تحمیل شده است و به این دلیل، سازمان مذکور از رئیس دانشگاه خواست تا برای تهیه یک دستگاه طیف سنج جرم UF۶ همکاری کند. بر اساس داده‌های ایران، این رئیس دانشگاه در سال ۱۹۸۸ از رئیس کارگاه آموزشی مکانیک گروه صنعتی شهید همت که به وزارت سپاه تعلق داشت، درخواست کرد تا روند تهیه مواد را برعهده گیرد. ایران افزود که این دستگاه طیف سنج جرم هرگز ارسال نشد. رئیس کارگاه آموزشی مکانیک که بعداً درست همزمان با تأسیس مرکز تحقیقات فیزیک تهران در ۱۹۸۹ به سمت رئیس آن منصوب شد، همان شخصی است که در دیگر تلاش‌هایی که در قسمت‌های فوق ذکر شده است، برای تهیه مواد شرکت داشت.

۱۸) این آژانس با اتخاذ از اطلاعات و مدارک ارائه شده از سوی ایران همچنین اظهارات رئیس سابق مرکز تحقیقات فیزیک تهران نتیجه‌گیری کرده است که با پاسخ‌های ارائه شده درباره استفاده از این تجهیزات مغایرت ندارد. نقش و فعالیت‌های این مرکز بعداً در ارتباط با مطالعات ادعا شده در ذیل بررسی می‌شود.

▪ مدرک فلز اورانیوم

۱۹) آژانس در هشتم نوامبر ۲۰۰۷ یک رونوشت از مدرک ۱۵ صفحه‌ای ایران دریافت کرد که روند تقلیل UF۶ به فلز اورانیوم و تبدیل فلز اورانیوم غنی‌شده به نیمکره‌هایی که اجزای سلاح اتمی را تشکیل می‌دهند، را توضیح می‌داد. ایران تکرار کرد که این مدرک همراه با اسناد سانتریفیوژ P-۱ در سال ۱۹۸۷ دریافت کرده بود و هرگز از سوی ایران درخواست نشده بود. آژانس هنوز منتظر پاسخ پاکستان درباره شرایط ارسال این مدرک است تا درک دقیقی از میزان و شرایط پیشنهادی که شبکه عبدالقادر خان در ۱۹۸۷ مطرح کرده بود، به دست آورد.

▪ پلونیوم ۲۱۰

۲۰) پلونیوم ۲۱۰ موضوع مورد علاقه این آژانس است زیرا می‌تواند نه تنها برای مقاصد صلح‌آمیز نظیر باتری‌های رادیوایزوتوپ بلکه در ترکیب با بریلیوم برای مقاصد نظامی نظیر چاشنی نترون در برخی طرح‌های سلاح اتمی مورد استفاده قرار گیرد. یک نشست در ۲۰ تا ۲۱ ژانویه ۲۰۰۸ در تهران میان آژانس و مقامات ایرانی برگزار شد که طی آن، ایران پاسخ‌هایی برای پرسش‌های مطرح شده از سوی آژانس در نامه ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷ و مرتبط با تحقیقات پلونیوم ۲۱۰ ارائه داد. پرسش‌های آژانس شامل درخواستی برای مشاهده مدارک طرح اصلی می‌شد.

۲۱) براساس اطلاعات ایرانی‌ها، از دانشمندان مرکز تحقیقات اتمی تهران در دهه هشتاد درخواست شد تا فعالیت‌های تحقیقاتی جدیدی را پیشنهاد کنند. پروژه موسوم به تولید پولونیوم ۲۱۰ توسط پرتوافکنی ۲۹۰Bi در رآکتور مرکز تحقیقات اتمی تهران مطرح شد و سرانجام توسط کمیته مشورتی دانشمندان این مرکز در ۱۹۸۸ به تصویب رسید. این پروژه شامل تحقیقات اساسی با هدف تقویت دانش درباره این فرآیند می‌شد. بر اساس گزارش ایران، این اقدام با هدف اجرایی شدن فوری انجام نشد. به هر حال، در صورت موفقیت‌آمیز بودن استخراج شیمیایی پلونیوم ۲۱۰، استفاده بالقوه از باتری‌ها رادیوایزوتوپ در طرح اولیه ذکر شد.

۲۲) ایران تکرار کرد که این پروژه بخشی از یک پروژه تحقیق و توسعه بزگتر نبود اما یک ابتکار شخصی از رهبری آن به شمار می‌رفت. بر اساس گزارش ایران، کار شیمیایی درباره این پروژه پیش از فرآیندسازی کامل شیمیایی آن اجرایی شود، کنار گذاشته شد. این پروژه بی‌نتیجه باقی ماند و نمونه‌های خراب به عنوان زباله معدوم شد.

۲۳) ایران به منظور اثبات این مسأله، رونوشت‌هایی از مقالات تحقیقاتی اضافی ارائه داد که اساس درخواست تصویب این پروژه را تشکیل داده بود. ایران همچنین رونوشت‌هایی از طرح پیشنهادی در زمان نشست و تصویب مدرک کمیته مشاوره‌ای دانشمندان مرکز تحقیقات اتمی تهران همچنین رونوشت تکمیل گزارش روزانه رآکتور برای کل دوره‌ای که نمونه‌ها در این رآکتور وجود داشتند، ارائه داد.

۲۴) براساس بررسی تمامی اطلاعات ارائه شده از سوی ایران، این آژانس نتیجه‌گیری کرد که توضیحات مرتبط با محتوا و غلظت آزمایشات پلونیوم ۲۱۰ با یافته‌های آژانس و دیگر اطلاعات موجود تناقض ندارد. این آژانس توجه دارد که این پرسش دیگر در این مرحله وجود ندارد. به هر حال، آژانس به فرآیندها و اقدامات خود ادامه می‌دهد تا یافته‌های خود را اثبات شده ببیند و تأیید کند که این موضوع بخشی از روند رسیدگی به اجرای تعهد ایران به بیانیه‌ها است.

▪ معدن گچین

۲۵) نشستی در ۲۲ و ۲۳ ژانویه ۲۰۰۸ در تهران میان مقامات ایرانی و آژانس برگزار شد و بر طبق آن ایران پاسخ‌هایی به سوالاتی ارایه کرد که از سوی آژانس در نامه ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷ مطرح شده بود (GOV/۲۰۰۷/۵۸ پاراگراف ۲۷) با این دیدگاه که به درک بهتری از ترتیبات پیچیده حاکم بر اداره کنونی و گذشته معدن اورانیوم گچین و آسیاب آن نایل آید.(GOV/۲۰۰۵/۶۷ پاراگراف ۲۶الی ۳۱).

۲۶) بنا بر اعلام ایران، استخراج اورانیوم در معدن گچین بعلاوه فعالیت‌های مربوط به فرآوری اوره در معدن اوره گچین UOC همواره در محدوده مسئولیت سازمان انرژی اتمی ایران بوده است.

۲۷) ایران اعلام کرد که در سال ۱۹۸۹، میزان ذخایر اورانیوم در "ساغند" در مرکز ایران با همکاری کارشناسان چینی ایجاد شد. با توجه به خروجی تعیین شده در این منطقه، قراردادی برای تجهیز معدن ساغند و طراحی مرکز بازفرآوری اوره با یک شرکت روسی در سال ۱۹۹۵ بسته شد. منابع مالی برای طرح پنج ساله دولت در سال‌های ۱۹۹۴ الی ۱۹۹۸ برای سازمان انرژی اتمی و فعالیت‌های آن در معادن گچین و ساغند اختصاص نیافت. از آنجایی که اورانیوم بیشتری (بالغ بر هزار تن) در ساغند و در گچین (بالغ بر ۴۰ تن) وجود داشت تصمیم گرفته شد که منابع مالی کافی برای ساغند در اختیار گذاشته شود.

۲۸) به گفته ایران، در دوره‌ سال‌های ۱۹۹۳ الی ۱۹۹۸ موضوعاتی مانند آمادگی گزارش‌های فنی و مطالعات و برخی از آزمایشات شیمیایی بر اوره در مرکز فرآوری اوره سازمان انرژی اتمی در مرکز تحقیقات اتمی تهران انجام شد. تمرکز برخی از اسناد جهت توجیه تامین مالی گچین در طرح پنج ساله ۱۹۹۹ الی ۲۰۰۳ بود. این تلاش‌ها موفقیت‌آمیز بودند و تامین مالی برای استخراج بیشتر در گچین در این طرح تصویب شد. تصمیمی برای ساخت یک نیروگاه اوره اورانیوم در گچین معروف به پروژه ۱۵/۵ در ۲۵ اوت ۱۹۹۹ گرفته شد.

۲۹) ایران در بین تاریخ‌های ۲۲ الی ۲۳ ژانویه ۲۰۰۸، همچنین اسنادی را دراختیار آژانس قرار داد که اسناد مربوط به تامین بودجه این طرح پنج ساله، قراردادها با نهادهای خارجی برای آمادگی مطالعات و گزارش‌ها بوده است. آژانس به این جمع‌بندی رسیده که اسناد مربوطه برای تایید تمایل مداوم سازمان انرژی اتمی به فعالیت گچین در سال ۱۹۹۳ الی ۱۹۹۹ کافی است.

۳۰) ایران در رابطه با نقش شرکت کیمیا معدن اعلام کرد که مرکز فرآوری اوره علاوه بر کارکنان خود مشاوران و کارشناسی را برای پروژه‌های مختلف از جمله کارهای مربوط به معدن گچین به استخدام درآورده است. وقتی که تصویب بودجه لازم برای استخراج و اکتشاف لازم در گچین در سال ۱۹۹۹ صادر شد، برخی از کارشناسان و مشاوران شرکتی را با نام شرکت کیمیا معدن ایجاد کردند تا قراردادی را با سازمان انرژی اتمی برای معدن گچین منعقد کنند. اسناد مربوط به تایید این امر که به آژانس ارایه شده نشان می‌دهد که این شرکت در ۴ ماه می ۲۰۰۰ به عنوان شرکت ثبت شده است. ایران اعلام کرد که هسته مرکزی کارکنان شرکت مذکور را شش نفر از افراد و کارشناسانی تشکیل می‌دهند که پیش از این در مرکز فرآوری اوره کار می‌کردند. این شرکت در اوج فعالیت‌های خود ۱۰۰ نفر کارمند به استخدام درآورد. علاوه بر این کارکنان، این شرکت از کارشناسان دانشگاه‌ها و دیگر قراردادی‌ها برای کار بر روی پروژه استفاده کرد.

۳۱) به گفته ایران، به شرکت کیمیا معدن اطلاعات مفهومی لازم از سوی سازمان انرژی اتمی داده شد که شامل نقشه‌ها و گزارش‌های فنی بودند. وظیفه این شرکت این بود که طرحریزی جزئی برای تامین و نصب تجهیزات و به کار انداختن مرکز اوره اورانیوم گچین را انجام دهد. در قرارداد مذکور محدودیت‌های زمانی اعمال شده بود و این محدودیت‌ها منجر به بروز برخی از خطاها و اشتباهات شد. پس از این که طراحی جزئیات به پایان رسید، تغییراتی باید در آن داده می‌شد و این امر نیز منجر به بروز مشکلات مالی برای شرکت کیمیا معدن گشت.

۳۲) ایران اعلام کرد که شرکت کیمیا معدن تنها یک پروژه در دست اجرا داشته است. آن پروژه ای در کنار سازمان انرژی اتمی ایران بود تا ساخت مرکز اوره اورانیوم گچین ساخته شود. به هر حال این شرکت در تامین قطعات برای سازمان انرژی اتمی کمک کرد چرا که سازمان انرژی اتمی بخاطر تحریم‌ها در تامین آن با مشکلات متعددی مواجه بود.(GOV/۲۰۰۶/۱۵ پاراگراف ۳۹) اسناد مربوط به اقلام ارایه شده به مرکز تبدیل اورانیوم اصفهان UCF از سوی ایران در اختیار آژانس قرار گرفت. به گفته ایران، بخاطر مشکلات مالی شرکت کیمیا معدن، شرکت مذکور در ژوئن ۲۰۰۳ فعالیت بر پروژه گچین را متوقف کرد. زیرا قرارداد سه ساله آن با سازمان انرژی اتمی به پایان رسید. ایران اعلام کرد که شرکت کیمیا معدن بطور رسمی در ۸ ژوئن ۲۰۰۳ از ثبت خارج شد. ایران اسناد مربوط به این اظهارات خود را ارایه کرد. پس از آن که این شرکت فعالیت خود را متوقف کرد، مرکز فرآوری اوره کار بر کارخانه اوره اورانیوم گچین را برعهده گرفت.

---