بررسی علل نازایی در زنان، بدانید

تعریف ناباروری، ناتوانی يك زوج در باردار شدن پس از يك سال رابطه جنسی بدون جلوگيری از بارداری است. ناباروری در ده تا پانزده درصد از زوج ها ديده می شود. علل ناباروری مي تواند مربوط به زن يا مرد يا هر دو باشد. حدود 40% از مشكلات ناباروری مربوط به مردان، 40% مربوط به زنان و حدود10% مربوط به هر دو است. در حدود 10% از زوج ها نيز عامل ناباروری مشخص نيست. به عبارت ديگر در اين زوج ها هر دو نفر با توجه به انجام آزمايش های موجود مشكلی ندارند ولی به علل نامشخصی بچه دار نمی شوند.طي دو دهه اخير گام های بلندی در رابطه با تشخيص و درمان ناباروری برداشته شده است و حدود 65 درصد از زوج های نابارور با استفاده از روش های موجود صاحب فرزند شده اند.

 

علل ناباروری در زنان

اختلال در تخمك گذاری:

اختلال در تخمك گذاری، علت عمده ناباروری در زنان است. به طوری كه 39% علل ناباروری زنان مربوط به اين مسئله است. بدون عمل تخمك گذاری لقاح انجام نمی شود و بنابراين زن باردار نمی شود . بعضی از زن ها ممكن است تخمك گذاری نكنند و يا به طور نامنظم و كم تخمك گذاری كنند و بنابراين ممكن است يا عادت ماهيانه نداشته باشند و يا عادت ماهيانه آنها كم و نامنظم باشد و حتی بعضی خانم ها با آنكه دارای عادت ماهيانه منظم هستند، دارای اختلال در تخمك گذاری هستند.

 

اختلال در لوله های رحمی:

در بعضی زنان، لوله های رحمی به طور كامل و يا ناقص بسته است. در نتيجه اسپرم به تخمک نمی رسد. بسته بودن لوله های رحمی می تواند به دليل عفونت، آندومتريوز و يا چسبندگی هايی پس از عمل جراحی باشد. همچنين ممكن است اين لوله ها پس از يك حاملگی خارج رحمی بسته شوند. در كشورهای در حال توسعه نسبت به كشورهای توسه يافته به علت شيوع بيماریهای عفونی دستگاه توليدمثلی، ميزان اختلال در لوله های رحمی بيشتر است. به طور كلی 30% علل ناباروری زن ها مربوط به اختلال در لوله های رحمی است .

 

آندومتريوز:

آندومتريوز، حالتی است كه در آن سنگفرش رحم (آندومتر)‌ رشد می کند و از رحم هم فراتر می رود و لوله های رحمی را نيز می پوشاند و حتی آنها را می بندد و در عمل تخمک گذاری اختلال به وجود می آورد. آندومتريوز علت 13% موارد ناباروری است  و حدود 70% زنان دارای آندومتريوز، نابارور هستند.

 

‌اختلال درگردن رحم يا رحم:

ناهنجاری های گردن رحم می تواند سبب ناباروری شود كه از آن جمله می توان به مشكلات مربوط به ساختمان بدن، عفونت های گردن رحم و يا كيفيت نامناسب ترشحات رحم اشاره كرد. از طرفی تومورهای بدخيم رحم و يا بافت های اسکار موجود در ديواره رحم مسبب ناباروری است.

 

‌مشكلات دستگاه ايمنی بدن:

مشكلات مربوط به دستگاه ايمنی بدن و عوامل ايمونولوژيک نقش مهمی در ايجاد ناباروری دارند. تشخيص و درمان اينگونه بيماران مشكل است. در بعضی خانم ها،‌ ماده ای بنام آنتی بادی عليه اسپرم مرد ترشح می شود كه اسپرم ها را از بين می برد و يا آنها را غيرفعال می كند و يا حتی سبب سقط خود به خود در بعضی از آبستنی ها می شود.

 

علل ناباروری در مردان
اختلالات مربوط به اسپرم: به طور طبيعی، در بيضه مرد اسپرم توليد می شود و به هنگام انزال از وی خارج می شود. اگر در موارد زير اختلالی باشد، شانس لقاح كم شده و مرد نابارور محسوب می شود:
‌تعداد كم اسپرم
عدم بلوغ اسپرم
شكل غيرطبيعی اسپرم
عدم توانايی در حركت مناسب اسپرم

بيماری های عفونی: بيماری های عفونی با شرايط التهابی نظير بيماری اوريون سبب عفونت مجاری تناسلی يا التهاب و از بين رفتن بيضه ها در مرد می شوند. حدود 25% مردانی كه بعد از بلوغ دچار اوريون می شوند نابارور می شوند.

 

‌اختلالات هورمونی: اختلالات هورمونی مسبب حدود 5-2% مشكلات ناباروری در مردان می شود. توليد نامناسب هورمون های FSH و LH بر توليد هورمون مردانگی يا تستوسترون و توليد اسپرم تأثير دارند.

 

مشكلات مربوط به دستگاه ايمنی بدن: در بدن بعضی مردان عليه اسپرم خودشان ماده ای به نام آنتی بادی توليد می شود كه سبب كاهش حركت اسپرم يا به هم چسبيدن آنها می شود.

 

ناهنجاری های مربوط به ساختمان بدن: بعضی عوامل نظير بسته بودن لوله های خروج اسپرم (دفران، اپيديديم)‌ سبب ناباروری در مردان می شود. بسته شدن لوله های خروج اسپرم می تواند به علل مادرزادی، نقص ژنتيكی، عفونت ها يا التهاب های دستگاه ادراری – تناسلی باشد.از جمله عوامل ديگر ناباروری در مردان واريكوسل است. در اين حالت رگهای درون كيسه بيضه متسع می شود و كيفيت اسپرم كاهش می يابد.
 
‌ ‌ناباروری ژنتیکی
ناباروری هایی اعم از ناباروری های ناشی از مشکلات هورمونی و چاقی تا غیر طبیعی بودن سلول های جنسی (تخمک و اسپرم) همگی می تواند به نوعی تحت تاثیر عوامل ژنتیکی باشد. برای مثال استعداد چاقی، ابتلا به عفونت و حتی لزوم انجام یک جراحی که به ناباروری می انجامد همگی هر چند کوچک می توانند به عوامل ژنتیکی مربوط باشند. امروزه مطالعات بر روی ژنهای خاص در انسان و مدل های آزمایشگاهی تا حدودی تاثیر عوامل ژنتیکی بر ناباروری را آشکار ساخته اند.

عوامل ناشناخته
گاه ممكن است پس از يك معاينه دقيق پزشكی، زن و شوهر كاملا‌ سالم تشخيص داده شوند ولی به علل ناشناخته بارور نشوند. اگرچه معمولا بعد از دو سال تعداد زيادی از اين زوج ها بچه دار می شوند، اما تعدادی از آنها حتی بعد از گذشت سه سال بدون استفاده از روش های پيشگيری بچه دار نمی شوند، در اين صورت بايد تحت درمان قرار بگيرند.