پزشكی آفت زا

معروف است كه می گویند نسخه های پزشكان را كمتر كسی از مردم عادی می تواند بخواند. شاید برای این كار بتوان دلیل و توجیهی منطقی فراهم كرد؛ اگر چه برخی با بدبینی این نسخه های ناخوانا …

معروف است كه می گویند نسخه های پزشكان را كمتر كسی از مردم عادی می تواند بخواند. شاید برای این كار بتوان دلیل و توجیهی منطقی فراهم كرد؛ اگر چه برخی با بدبینی این نسخه های ناخوانا را حاكی از نوعی قشربندی در بین پزشكان و راهی برای ممانعت دیگران از اطلاع و سردرآوردن از حرفه و كار آنها می دانند اما این فقط نسخه های پزشكان نیست كه ناخواناست. برخی از آنها اصولاً كمتر با بیمار ارتباط برقرار می كنند. نه تنها از وضعیت شغلی و خانوادگی، محل سكونت و وضعیت خانوادگی بیمار خبری نمی گیرند كه حتی از سابقه بیماری و گذشته آن نیز نمی پرسند.

بسیاری از پزشكان اصلاً با بیمار حرف نمی زنند. آنهایی هم كه به ندرت سخن می گویند، چنان از موضع بالا و با اقتدار و تحكم یا پیچیده و پرطمطراق سخن می گویند كه بیمار قادر به درك و فهم آن نیست. پزشكان از بیماری فرد، علل و زمینه ها و راه های پیشگیری یا تشدید و توسعه آن، كمتر یا به ندرت با بیمار سخن می گویند. اگر بیماری به خود جرأت دهد از علل بیماری اش بپرسد، كمتر پاسخ مناسبی می گیرد. اگر بیمار به خود اجازه دهد و نام دارویی را ببرد، بعید نیست با بی اعتنایی و نگاه عاقل اندر سفیه پزشك یا حتی ناراحتی او مواجه شود. كمی بالاتر برویم؛ اگر بیمار از لزوم و ضرورت مشورت با سایر پزشكان بپرسد، ممكن است مشكل، صدچندان شود و با عصبانیت از مطب اخراج شود.

وضعیت امروز اخلاق و رفتاربرخی پزشكان در جامعه، ناخودآگاه آرا و اندیشه های اندیشمند منتقد اجتماعی ایوان ایلیچ را به یاد می آورد كه در كتابی با عنوان پزشكی آفت زا ضمن انتقاد از نحوه برخورد نظام پزشكی و سلامت با مردم به عنوان موجودات صاحب حق، درك و شعور اجتماعی، یادآور می شود این نظام پزشكی و سلامت با پنهان كاری، ندادن اطلاع و نگاه تحقیر آمیز به انسان ها، به مرور توانایی آنها را در بهبود خود تحلیل می برد و دانشی كه باید به سلامت و زندگی بهتر انسان ها كمك كند، خود آفت زا می شود و مشكلی بر مشكلات دیگر جامعه و مردم می افزاید.

فریبرز بیات