سیمای تغذیه دانش‌آموزان

متاسفانه از نظر وضعیت تغذیه‌ای دانش‌آموزان در ایران، بررسی جامع، انسجام یافته و تفکیک شده ای وجود ندارد. در عین حال، مطالعات و تحقیقات بی‌شماری در سطح شهرستان‌ها، استان‌ها …

متاسفانه از نظر وضعیت تغذیه‌ای دانش‌آموزان در ایران، بررسی جامع، انسجام یافته و تفکیک شده ای وجود ندارد. در عین حال، مطالعات و تحقیقات بی‌شماری در سطح شهرستان‌ها، استان‌ها و نیز تهران انجام گرفته است که آنها هم ابعاد بسیار وسیعی دارند. در هر حال با مطالعه این‌گونه تحقیقات پراکنده می‌توان نتیجه گرفت که از نظر تغذیه‌ای دو مساله بسیار مهم در این گروه از جامعه به وقوع پیوسته است. اول مساله سوءتغذیه که بیشتر در میان دانش‌آموزان دوره ابتدایی (دبستانی) شیوع یافته و از نوع سوءتغذیه گذشته و از دست‌دهی وزن است. دوم، مساله افزایش وزن و چاقی است که به ویژه در بین دختران دوره متوسطه (دبیرستانی) شایع شده است. امروزه مشاهده می‌شود با وجودی که سوءتغذیه دانش‌آموزان و پیامدهای ناشی از آن هنوز گریبان‌گیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه از جمله ایران است، روند رو به گسترش چاقی در میان کودکان و نوجوانان، این کشورها را با معضل جدیدی مواجه ساخته است...

در ضمن، از آنجا که بسیاری از عادات تغذیه‌ای و ترجیحات غذایی در دوران کودکی و نوجوانی شکل گرفته و به مرور تثبیت می‌شود، هر نوع عدم تعادل و بی‌نظمی در مصرف وعده‌های غذایی تا حذف وعده‌های اصلی و مصرف مواد غذایی با ارزش تغذیه‌ای پایین (اغلب مقادیر بالای قند، نمک، چربی یا نگه‌دارنده‌‌ها را به همراه دارند)، به خصوص در میان وعده‌ها، از مهم‌ترین مشکلات تغذیه‌ای دانش‌آموزان به شمار می‌روند بنابراین، پیروی از یک الگوی صحیح و متعادل غذایی یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از بسیاری بیماری‌های تحلیل‌برنده در بزرگسالی خواهد بود. همچنین با توجه به اینکه سومین و آخرین دوره رشد طی دوران نوجوانی رخ می‌دهد، ضرورتا وضعیت تغذیه‌ای دانش‌آموزان به ویژه دختران نوجوان (دبیرستانی) به عنوان مادران آینده اهمیت قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت. پس، تعیین الگوی تغذیه‌ای کودکان و نوجوانان در صدر اولویت‌های بهداشتی قرار می‌گیرد.

علاوه بر همه اینها، یکی از مشکلات تغذیه‌ای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران کم‌‌خونی فقر آهن است که از شایع‌ترین کمبودهای تغذیه‌ای در میان کودکان سنین پیش‌دبستانی و نوجوانان بوده که به عوارض مختلفی مثل رشد ناکافی، تغییرات رفتاری، افت تحصیلی و ابتلا به عفونت‌ها منجر می‌شود. از مشکلات دیگر تغذیه‌ای دانش‌آموزان می‌توان به کم‌وزنی، اضافه وزن، کوتاه قدی، کمبود ریزمغذی‌ها و آغاز پوسیدگی دندان‌ها اشاره کرد که در هر دو گروه یعنی کودکان و نوجوانان وجود دارد و عوامل بسیاری در بروز و گسترش آنها دخیل‌اند از جمله شغل و تحصیلات والدین به ویژه مادر، عدم آگاهی و فرهنگ نامناسب غذایی و از همه مهم‌تر برنامه تغذیه مدارس و یا میان‌وعده‌هایی که از طریق بوفه مدارس در دسترس دانش‌آموزان قرار می‌گیرند. بنابراین با رعایت نکاتی به کمک خانواده‌ها و اولیای مدارس می‌توان در جهت بهبود این وضعیت و فرونشاندن مشکلات یاد شده اقدام کرد.

دکتر مهین آذر/ متخصص تغذیه