حسن خلق

این روزها به هر کس نگاه می‌کنی می‌بینی که با چهره‌ای عبوس و ابروهای درهم کشیده در حال رفت و آمد است.

این روزها به هر کس نگاه می‌کنی می‌بینی که با چهره‌ای عبوس و ابروهای درهم کشیده در حال رفت و آمد است. بعضی‌ها آنچنان نگاهشان پر از خشم است که اگر خدای ناکرده نا خودآگاه نگاهتان به نگاهشان گره خورد احساس می‌کنی قتل یا جنایتی از شما سر زده و ناراحتی آنها نیز به دیگران سرایت می‌کند. این طرز رفتار در بیشتر مواقع دلیل خاصی هم ندارد و گویا یک الگوی رفتاری شده است هر چند اصلا چیز خوبی نیست بعضی‌ها اسمش را جدیت می‌گذارند.

بله سبک‌سری و بی‌حیایی را کسی پیشنهاد نمی‌کند اما حتما لازم نیست وقار و متانت را با خشونت نشان داد. وقتی که رمز محبوبیت‌ها و آرامش ایجاد کردن برای خود و دیگران در گرو روی خوش است می‌توان با چهره‌ای گشاده از منزل خارج شد و با شیرینی‌ای که یاد خدا در دل ایجاد می‌کند در بین مردم عبور و مرور کرد؛ اگر کمی به روایات و دستورات پیشوایان دینی‌مان دقت می‌کردیم و به کار می‌بستیم در اطرافمان شاهد حرمت‌شکنی، داد و فریاد، نگاه‌های از سر نفرت و راه رفتن‌های با تکبر نمی‌شویم که دیدن این مناظر زشت و نامیمون احساسات منفی را در وجود مردم تحریک کند. آنقدر که در روایات اسلامی پیامبر (ص) و ائمه اهلبیت(ع) به مسئله تواضع و حسن خلق و ملاطفت در برخوردها و ترک خشونت در معاشرت، اهمیت داده شده به کمتر چیزی اهمیت داده شده است.بهترین و گویاترین دلیل در این زمینه روایات اسلامی است، که نمونه ای از آن را در اینجا از نظر می‌گذرانیم.

شخصی نزد پیامبر (ص) آمد، عرض کرد یا رسول‌الله او صنی، فکان فیما اوصاه ان قال الق اخاک بوجه منبسط ؛ مرا سفارش کن، فرمود: برادر مسلمانت را با روی گشاده ملاقات کن. در حدیث دیگری از پیامبر (ص) می‌خوانیم: ما یوضع فی میزان امرء یوم القیامهٔ افضل من حسن الخلق !؛ در روز قیامت چیزی برتر و بالاتر از حسن خلق در ترازوی عمل کسی نهاده نمی‌شود. در حدیث دیگری از امام صادق(ع) آمده است: البر و حسن الخلق یعمران الدیار و یزیدان فی الاعمار؛ نیکو کاری و حسن خلق، خانه‌ها را آباد، و عمرها را زیاد می‌کند. و نیز از رسول‌خدا (ص) نقل شده: اکثر ما تلج به امتی الجنهٔ تقوی الله و حسن الخلق: بیشترین چیزی که سبب می‌شود امت من به خاطر آن وارد بهشت شوند تقوای الهی و حسن خلق است.

در مورد تواضع و فروتنی نیز از علی(ع) می‌خوانیم: زینه الشریف التواضع؛ آرایش انسان‌های باشرافت فروتنی است. و بالاخره در حدیثی از امام صادق(ع) می‌خوانیم: التواضع اصل کل خیر نفیس، و مرتبهٔ رفیعه و لو کان للتواضع لغه یفهمها الخلق لنطق عن حقایق ما فی مخفیات العواقب... و من تواضع لله شرفه الله علی کثیر من عباده... و لیس لله عز و جل عبادهٔ یقبلها و یرضاها الا و بابها التواضع ؛ فروتنی ریشه هر خیر و سعادتی است، تواضع مقام والایی است، و اگربرای فروتنی زبان و لغتی بود که مردم می‌فهمیدند بسیاری از اسرار نهانی و عاقبت کارها را بیان می‌کرد... کسی که برای خدا فروتنی کند، خدا او را بر بسیاری از بندگانش برتری می‌بخشد. هیچ عبادتی نیست که مقبول درگاه خدا و موجب رضای او باشد مگر اینکه راه ورود آن فروتنی است.