آسیب شناسی وضعیت مهندسی کشور

اگر بپذیریم که کشور را کار ملت می سازد نه ثروت ملت, باید اجازه داد ثروت در اختیار کارآفرینان و مهندسان کشور و نه سوداگران قرار گیرد و با ایجاد تسهیلا ت لا زم شرایطی به وجود آید که با ایجاد چرخه اشتغال, چرخ اقتصاد مملکت به آسانی به گردش در آید

خداوند شما را از زمین آفرید و به عمران و آبادانی آن بر گماشت. (سوره هود آیه) ۶۱

اگر بپذیریم که کشور را کار ملت می سازد نه ثروت ملت، باید اجازه داد ثروت در اختیار کارآفرینان و مهندسان کشور (و نه سوداگران) قرار گیرد و با ایجاد تسهیلا ت لا زم شرایطی به وجود آید که با ایجاد چرخه اشتغال، چرخ اقتصاد مملکت به آسانی به گردش در آید.

باید به آینده کشور خوشبین بود، با وجود صدها هزار نفر نیروی مهندس متخصص در کشور چنانچه مدیریت منابع انسانی در این مورد فعال شود و سازندگان مورد حمایت قرار گیرند و قوانین و مقررات دست و پاگیر از پیش روی فعالیت های تولیدی، صنعتی و عمرانی برداشته شود، جامعه مهندسان قابلیت ایجاد تغییرات اساسی و تحول در روند رشد اقتصادی و سازندگی کشور را دارا خواهد بود.

آفت جوامع تخصصی، سیاسی شدن و جناح گرایی آنها است که متاسفانه این مساله بخشی از جامعه مهندسی کشور را درگیر کرده است.

رکود اقتصادی، خسارات غیر قابل جبران به جامعه مهندسی کشور وارد می آورد. ضعف آموزش و پژوهش در بخشهای صنعتی و عمرانی چشمگیر است و سهم تحقیقات در رشته های مهندسی رقمی بسیار نازل است.

تقویت تجمع های غیر دولتی و آزاد، اعم از صنفی وحرفه ای در زمینه های گوناگون مهندسی می تواند دولت را در بحران های پیش بینی نشده یاری دهد. ضعیف نگهداشتن و قایل نبودن یک جایگاه مستحکم و نافذ برای آنها و عدم توجه به نقطه نظرات این تشکل ها در دراز مدت به زیان کشور خواهد بود. عدم آشنایی با فن آوری و تکنولوژی های نوین، دانش جامعه مهندسی را به قهقرا برده است و نیاز به تجدید حیات در تمامی زمینه های فنی و حرفه ای ضروری است.

مهندسان کشور دچار روزمرگی هستند و برنامه ریزی های مناسب برای جذب و حمایت از این قشر در برنامه چهارم توسعه انجام نگرفته است. دولت می باید از تصدی گری بر نظام مهندسی کشور صرفنظر کند و با اصلا ح قوانین، اجازه دهد نظام های مهندسی به صورت پویا و مستقل عمل کنند.

سرمایه گذاری برای آموزش و تکمیل مهارت های مهندسی می بایست در سرلوحه بخش های صنعتی و تولیدی قرار گیرد.

تامین کار و معیشت مهندسان کشور از وظایف دولت است، اما در حال حاضر بسیاری از این قشر با حداقل درآمد زندگی می کنند و از بیمه مناسب نیز برخوردار نیستند و تغییر نگرش به جامعه سازندگان و مهندسان در بازنگری و نتیجه گیری و اقرار به اشتباهات گذشته در قبال این جامعه و عدم تکرار آن می تواند راهگشای بهینه سازی سیاست های روز و آینده کشور باشد.

کیفیت اجرایی کارهای صنعتی و تولیدی و ساختمانی باید با استفاده از تکنولوژی های جدید به نحوی ارتقا یابد که طرح ها برای نسل های آتی ماندگار و دارای کارآیی لا زم باشند؛ زمانی که بوروکراسی و عدم کارایی موجب به درازا کشیده شدن طرح های عمرانی (که متوسط آن گاه به دهها سال هم بالغ می شود) نمی توان انتظار داشت که بهره برداری مناسب از طرح ها به عمل آید. زمانی که درآمد دولت صرف هزینه های جاری می شود ناگزیریم برای ایجاد تحرک در مهندسی کشور و اجرای طرح های زیربنایی از سرمایه گذاری های خارجی استفاده کنیم.

عدم توفیق در سیاست خصوصی سازی و تصدی بلا منازع دولت بر منابع مالی و سرمایه گذاری ها و وضع قوانین متناقض در اجرای برنامه های اقتصادی توسعه در این زمینه، رشد نیروهای متخصص را دچار رکود کرده است. مهندسان ساختمان فقط در ۵ درصد از ساخت و سازها و تولید بنا حضور دارند و ۹۵ درصد را افراد غیر متخصص می سازند بنابراین نباید توقع داشت که ساختمان های نوساز مقاومتر از ساختمان های قدیمی تر باشند.

می توان با حمایت از متخصصان و ایجاد تسهیلا ت برای ایشان، مهندسان را به مشارکت در طرح ها تشویق کرد. برای پیشرفت حرفه مهندسی می باید سرمایه گذاری های کلا ن صورت گیرد، مهندسان برای مطالعات و پیشبرد پروژه های تحقیقاتی خود نیاز به حمایت مالی دارند.

تخصیص بخش اعظم از درآمدهای فروش نفت برای هزینه های غیر تولیدی (نظیر پرداخت حقوق کارمندان و هزینه های جاری دولت و یارانه ها) به جای صرف هزینه در طرح های تولیدی و عمرانی علا وه بر پرمخاطره کردن وضعیت موجود، جامعه مهندسی کشور را دچار سردرگمی کرده است. بسیاری از مهندسان مشاور و سازندگان، اکنون به فعالیت های غیر تخصصی اشتغال دارند.

خروج از رکود اقتصادی نیاز به عزمی ملی دارد؛ مهندسان کشور همواره برای همدلی و همکاری در این عزم اعلا م همکاری کرده اند و نشان داده اند که به ایرانی آباد می اندیشند.

عرصه های سازندگی در یکصد سال اخیر شاهد حضور دانش آموختگان رشته های مختلف مهندسی در زمینه های متفاوت بوده است. حل مشکل اشتغال و بیرون رفتن از بحران بیکاری به تقویت جامعه مهندسی کشور وتزریق منابع مالی مناسب برای طرح های صنعتی، تولیدی و عمرانی نیاز دارد.

علیرضا قهاری