پنجشنبه, ۲۸ تیر, ۱۴۰۳ / 18 July, 2024
حفاظت منابع آبزی در شیلات ایران
![حفاظت منابع آبزی در شیلات ایران](/web/imgs/16/125/ya50m1.jpeg)
فعالیتهای صیادی در سواحل شمالی و جنوبی كشور ، از گذشتههای دور رواج داشته است .به طوری كه از سال ۹۰۷ تا ۱۱۳۵ هجری قمری ، فعالیتهای صیادی در كرانههای ایرانی دریای خزر توسط بازرگانان و ماهیگیران روسیهٔ تزاری و ساكنان سواحل جنوبی خزر رونق داشته است . ضمن اینكه قراردادهای ماهیگیری نیز مابین خوانین محلی و دولت روسیه انجام میگرفت .در مجموع ، ارزش اقتصادی فعالیتهای صید و صیادی باعث شده بود كه در سواحل شمالی و جنوبی كشور ، توجه بیشتر دولتیان و حكمرانان به این امر معطوف گردد و آنان ، اقدام به اخذ مالیات و عوارض از صیادان میكردند و البته دامنهٔ محدود فعالیتها نیز زیان و خطری گسترده برای ذخایر دریا ایجاد نمیكرد .اما از زمان حكومت محمدشاه قاجار ، جلوی اجارههای متفرقه ، توسط حكام محلی گرفته شد و از آن تاریخ ، امتیاز بهرهبرداری از منابع شیلاتی در سواحلی ایرانی دریای خزر ، به روسها واگذار شد .حفاظت از منابع آبزی كوششی برای پایداری صید و صیادی و اشتغال جوامع ساحلی میباشدولی سرانجام در سال ۱۳۳۱ هجری شمسی با ملی شدن صنعت شیلات و نامگذاری آن تحت عنوان " شیلات ایران " ، فعالیت صید و صیادی از تسلط بیگانگان خارج شد و كلاً در اختیار ایرانیان قرار گرفت و قانون تأسیس شركت شیلات در روز سیام آبان ماه سال ۱۳۳۵ از تصویب مجلس وقت گذشت .بدین ترتیب ، با ایجاد زمینه برای توسعهٔ فعالیتهای صید و صیادی در آبهای دریای خزر و به عبارتی همهگیر شدن آن در نوار ساحلی از یك سو و تغییر و تحولات مربوط به ابزار و ادوات صید و تجهیزات دریاروی از سوی دیگر ، باعث شد ؛ به تدریج میزان و حجم صید و فعالیتهای صیادی افزایش یابد .از این رو شركت شیلات ایران ، در راستای اجرای مفاد نخستین آیین نامهٔ صید در دریای خزر كه در سال ۱۳۳۲ هجری شمسی ، پس از ملی شدن شیلات ایران ، تدوین شده بود ، كنترل فعالیتهای صیادی به ویژه جلوگیری از صید غیرمجاز را به عنوان یكی از موضوعها و محورهای فعالیت خود قرار داد .در سواحل جنوبی كشور ( خلیج فارس و دریای عمان ) هم ، گسترش فعالیتهای صید و صیادی ، با درخواست دولت وقت از پروفسور بلگواد برای تحقیق بر روی ذخایر آبزی ، آغاز شد و وی در بین سالهای ۱۳۱۶ ـ ۱۳۱۷ ذخایر آبزیان آبهای جنوبی كشور را شناسایی كرد و به دنبال آن فعالیتهای صیادی و صنایع شیلاتی در سواحل جنوبی كشور رشد و توسعه یافت .به طوری كه در سال ۱۳۴۲ در اجرای تصویب نامهٔ شمارهٔ ۵۴۸ خرداد ماه ۱۳۳۹ هیئت دولت وقت ، " شركت سهامی شیلات جنوب " با مشاركت وزارت دارایی؛ وزارت جنگ ؛ شیر و خورشید و بانك تعاون كشاورزی ، تأسیس شد . ضمن این كه در سال ۱۳۵۰ نیز قانون تأسیس شركت سهامی شیلات جنوب ایران به تصویب مجلس وقت رسید كه وظایف آن :
بهرهبرداری از محصولات دریایی جنوب ، كوشش در بهبود وضع اقتصادی ، عمرانی و درمانی ساكنان جنوب و كمك به صیادان و ... تعریف شد بود .به هر حال ، شیلات ایران در آبهای شمال كشور از زمان تأسیس ، به دلایل بیان شده ، با استفاده از نیروهای ژاندارمری و واحدهای مختلف گارد جنگل و منابع طبیعی و گارد جنگل و مرتع ، به مبارزه با صید غیرمجاز و اقدام علیه متخلفان و سودجویان پرداخت . ولی از آنجایی كه نتایج مورد انتظار ، حاصل نشد ، اجرای اقدامات مبارزه با صید غیرمجاز و حفاظت از منابع آبزی ؛ با نظارت شیلات ایران از شهریور ماه سال ۱۳۵۲ به طور رسمی به عهدهٔ ژاندارمری كل كشور محول شد و ژاندارمری نیز تشكیلات سازمانی و تجهیزات پیشبینی شدهٔ خود را در طول حوزهٔ فعالیت بهرهبرداری و سواحل دریای خزر گسترش داد . به طوری كه " گارد شیلات ژاندارمری " مركب از هفت گروهان میشد كه نیروهای این واحدها در بندر تركمن ، بابلسر ، چالوس ، رودسر ، كیاشهر و بندر انزلی مستقر شده بودند و این گروهانها هم مجهز به خودروهای گاز ۶۶ روسی و لندرور برای كنترل ساحل بودند و واحد شناور گارد شیلات ژاندارمری نیز با قایقهای ۳۰ تنی به قدرت ۱۶۰ قوهٔ اسب بخار و قایقهای گشتی ۲۰ فوتی منطقهٔ فعالیت و بهرهبرداری شیلات ایران در دریای خزر را تحت نظر داشتند .همچنین این واحدهای عملیاتی از طریق قرارگاه فرماندهی و نیز از مراكز چهارگانهٔ نواحی شیلات شمال ، برای بازرسی سواحل و دریا اعزام میشدند و در صورت برخورد با متخلفان آنان را دستگیر و تحویل دستگاههای ذیصلاح قضایی میدادند .اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۹ شرکت سهامی شیلات جنوب بر اساس مصوبه شورای انقلاب از وزارت دفاع جدا شده و به همراه شرکت شیلات شمال به وزارت کشاورزی و عمران روستایی الحاق شد و نهایتاً در سال ۱۳۶۱ نیز از ادغام شرکتهای فوق ، " شرکت سهامی شیلات ایران " تأسیس شد . البته در آن ایام ، عدم ثبات تشکیلات سازمانی شیلات ایران از یک سو و شرایط حاکم بر جامعه ؛ فعالیتهای صید و صیادی را تحت تأثیر خود قرار داده و استفاده و بهرهبرداری از دریا را بدون محدودیت زمانی و مکانی توجیه میکرد . و همین امر ، موجب شد ، بهرهبرداری بدون ضابطه و مقررات ادامه پیدا کند تا این که شرکت سهامی شیلات ایران بلافاصله پس از تأسیس ، برای حراست از دریا در سال۱۳۶۱ به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی متوسل شد و همزمان تشكیلات حراست دریا را در سواحل دریای خزر سازماندهی نمود . ولی مشکلات و تبعات ناشی از جنگ تحمیلی باعث شد تا این مهم چندان مورد توجه جدی قرار نگیرد .اما با شکلگیری کمیته انقلاب اسلامی و قرار گرفتن امر مبارزه با قاچاق در حوزهٔ وظایف آن ، وظیفه حراست از دریا و مبارزه با صید غیرمجاز در سال ۱۳۶۴ به این نهاد محول شد و دامنهٔ فعالیتهای حفاظت از منابع و ذخایر آبزی در سواحل شمالی و جنوبی گسترش یافت و تشکیلات " حراست دریا " در استانهای جنوبی نیز شكل گرفت .همچنین در ادامه ، طی سال ۱۳۶۸ توافقنامهای بین شرکت سهامی شیلات ایران و کمیته انقلاب اسلامی امضاء شد که براساس مفاد این توافقنامه که ۱۰ سال اعتبار داشت واحد " حراست دریا " از نظر انتظامی تحت ضوابط حاکم بر نیروهای مسلح و فرماندهی کمیته انقلاب اسلامی قرار گرفت ، ولی نیروهای آن تابع مقررات استخدامی شرکت سهامی شیلات ایران بوده و جزو کارکنان شیلات ایران به شمار میآمدند .حوزهٔ فعالیت حراست دریا نیز محدود به " کنترل دریا ، سواحل ، رودخانهها و حوزههای منتهی به دریا " شده بود ؛ ولی پیگیری امر مبارزه با قاچاق آبزیان و محصولات دریایی در خشکی را کمیته انقلاب اسلامی راساً عهدهدار بود که البته با تغییر ساختار انتظامی کشور و ادغام کمیته انقلاب اسلامی با سایر واحدهای انتظامی دیگر ، این وظایف و اختیارات كمیته انقلاب اسلامی نیز به نیروی انتظامی واگذار شد .در ادامه شرکت سهامی شیلات ایران در اجرای آییننامه ماهیگیری مسئولانه و یکپارچهسازی مدیریت صید ، وظیفه حفاظت از منابع آبزی را از ادارهٔ کل حراست شیلات ایران جدا نموده و به معاونت صید و بنادر ماهیگیری محول نمود و به تبع آن واحد حراست دریا از ساختار ادارهٔ کل حراست شیلات ایران منفک و در ساختار معاونت صید و بنادر ماهیگیری تحت عنوان مدیریت حفاظت منابع آبزی سازماندهی شد .در سال ۱۳۷۴ نیز مجلس شورای اسلامی با تصویب قانون حفاظت و بهرهبرداری از منابع آبزی جمهوری اسلامی ایران ، بازرسی و کشف جرایم مربوط به اجرای قانون حفاظت و بهرهبرداری از منابع آبزی و آییننامهٔ اجرایی آن را بر اساس مادهٔ ۲۱ به نیروی انتظامی محول نمود و متعاقباً طی امضاء توافقنامهای بین وزارت جهاد سازندگی و نیروی انتظامی ( ناجا ) ، وظایف شیلات ایران و ناجا در اجرای قانون فوق و آییننامه اجرایی مربوطه مشخص شد .شرکت سهامی شیلات ایران در ادامه به استناد مادهٔ ۱۷۹ قانون برنامهٔ سوم توسعه و دستورالعمل اجرایی آن ، تشکیل یگان حفاظت منابع آبزی را در دستور کار خود قرار داد و در سال ۱۳۸۲ دستورالعمل تشکیل یگان حفاظت منابع آبزی توسط ستاد کل نیروهای مسلح به شیلات ایران ابلاغ گردید و هم اکنون عملیات سازماندهی و تجهیز یگان در دستور کار سازمان شیلات ایران میباشد .شایان ذكر است اقدامات اجرایی تشکیل یگان حفاظت منابع آبزی شیلات ایران از ابتدا تا ابلاغ دستورالعمل آن بدین شرح میباشد : شرکت سهامی شیلات ایران بعد از ابلاغ دستورالعمل اجرایی مادهٔ ۱۷۹ قانون برنامهٔ سوم توسعه توسط ستاد کل نیروهای مسلح در سال ۱۳۷۹ ، کمیتهای مرکب از مدیرکل دفتر بودجه و تشکیلات ، مدیرکل امور اداری ، مدیرکل حقوقی، مدیر حفاظت منابع آبزی و تعدادی از مشاوران خبره به مسئولیت معاون صید و بنادر ماهیگیری تشکیل داد و پس از کسب موافقت سازمان مدیریت و برنامهریزی ، طرح تشکیل یگان حفاظت منابع آبزی بر اساس دستورالعمل ابلاغی ستاد کل نیروهای مسلح توسط کمیتهٔ موصوف ، تهیه و بعد از تصویب هئیت مدیره شرکت سهامی شیلات ایران ، در اختیار ناجا و وزارت کشور قرار گرفت .هئیت کارشناسی ناجا و وزارت کشور پس از برگزاری چندین جلسهٔ کارشناسی از واحدهای تابعهٔ حفاظت منـابع آبـزی بازدید میدانی به عمل آوردند و سپس طرح تشکیل یگان حفاظت منابع آبزی توسط وزارت کشور جهت بررسی و تصویب به ستاد کل نیروهای مسلح ارسال شد .
ستاد کل نیروهای مسلح نیز بعد از برگزاری چندین جلسهٔ کارشناسی با حضور نمایندگان شرکت سهامی شیلات ایران ، وزارت کشور و ناجا ، دستورالعمل تشکیل یگان حفاظت منابع آبزی را تصویب و طی نامهای در مورخه ۲۷/۷/۸۲ جهت اجرا به شرکت سهامی شیلات ایران ابلاغ نمود .
![](/imgs/no-img-200.png)
تعمیرکار درب برقی وجک پارکینگ
دورههای مدیریتی دانشگاه تهران
فروش انواع ژنراتور دیزلی با ضمانت نامه معتبر
مسعود پزشکیان ایران دولت چهاردهم محمدجواد ظریف پزشکیان دولت علی باقری انتخابات علیرضا زاکانی رئیس جمهور رهبر انقلاب ترور
هواشناسی پلیس پلیس فتا تهران قتل شهرداری تهران پشه آئدس تعطیلی ادارات عزاداری محرم تیراندازی سازمان تامین اجتماعی زلزله
قیمت طلا قیمت خودرو قیمت دلار خودرو واردات خودرو دولت سیزدهم حقوق بازنشستگان بازار خودرو بازنشستگان دلار سایپا مسکن
تلویزیون سینما سریال امام حسین (ع) فرهاد مشیری فیلم امام حسین سینمای ایران دفاع مقدس صداوسیما لیلی رشیدی وزارت ارشاد
محصولات کشاورزی فناوری ماه دانشگاه تهران
آمریکا دونالد ترامپ جو بایدن رژیم صهیونیستی غزه روسیه اسرائیل فلسطین جنگ غزه چین ترور ترامپ طوفان الاقصی
فوتبال پرسپولیس استقلال سپاهان علیرضا بیرانوند نقل و انتقالات تراکتور باشگاه پرسپولیس مهدی طارمی رئال مادرید لیگ برتر ایران نقل و انتقالات لیگ برتر
هوش مصنوعی فضای مجازی سرعت اینترنت عیسی زارع پور اینترنت روزنامه اپل ناسا وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات شیائومی
خیار رژیم غذایی کاهش وزن گرمازدگی لاغری بارداری افسردگی صبحانه استرس